NATO: Θα υποκύψει η Στοκχόλμη στο «μακρύ» χέρι του Ταγίπ για χάρη της ένταξης;

Με τη Σύνοδο Κορυφής στη Βίλνιους να πλησιάζει σε λίγες ώρες, δυτικοί διπλωμάτες και πολιτικοί κάνουν ό,τι μπορούν για να επιταχύνουν την ένταξη της Σουηδίας, προσπερνώντας τον τουρκικό σκόπελο.

Η Τουρκία, από πέρυσι, είχε θέσει μια σειρά από όρους για την επικύρωση του αιτήματος, οι οποίοι πρέπει να εγκριθούν από όλα τα μέρη της στρατιωτικής συμμαχίας.

Ψηλά στην αντζέντα των τουρκικών απαιτήσεων είναι η έκδοση ατόμων που συνδέονται με το PKK ή το κίνημα του μουσουλμάνου κληρικού Φετουλάχ Γκιουλέν, τον οποίο οι αρχές της Τουρκίας θεωρούν υπεύθυνο για την απόπειρα πραξικοπήματος το 2016.

Σύμφωνα με έρευνα των Giacomo Zandonini και Natália Alana στο αμερικανικό περιοδικό Foreign Policy, οι Κούρδοι και Τούρκοι που έχουν βρει καταφύγιο στη Σουηδία εδώ και πολλά χρόνια, φοβούνται πως η σουηδική κυβέρνηση θα τους «δώσει» στην υπερδραστήρια Άγκυρα, προκειμένου να μπει η χώρα στο NATO.

Μήπως η Στοκχόλμη υποκύπτει;

Οι σουηδικές αρχές έχουν αρχίσει να συμμορφώνονται με τα τουρκικά αιτήματα, όπως αυτά αναφέρονται στο ένα τριμερές μνημόνιο που υπέγραψαν τον Ιούνιο του 2022 με τη Φινλανδία και την Τουρκία.

Καθώς όμως οι Σουηδοί τηρούν αυτούς τους όρους οι «Κούρδοι κάτοικοι της Σουηδίας φάνηκαν να πληρώνουν το υψηλότερο τίμημα» όπως αναφέρουν οι Giacomo Zandonini και Natália Alana. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τη Σουηδική Υπηρεσία Μετανάστευσης ο αριθμός των αιτημάτων ασύλου από Τούρκους πολίτες έχει αυξηθεί από το 2015, αππό 290 νέες αιτήσεις σε 889 το 2017.

Το σουηδικό υπουργείο Εξωτερικών ανέφερε στο Foreign Policy ότι «η Σουηδία έχει τηρήσει κάθε όρο του τριμερούς μνημονίου και θα συνεχίσει να το εφαρμόζει σύμφωνα με το σουηδικό και το διεθνές δίκαιο».

Αν και η Σουηδία χαρακτηρίζεται από διαφάνεια, ωστόσο δεν έχει αποκαλύψει πόσα αιτήματα έκδοσης έχει λάβει ή πόσες εντολές απέλασης έχει εκδώσει από τότε που η χώρα υπέβαλε την αίτησή της στο ΝΑΤΟ.

«Δεν μπορέσαμε ποτέ να καταλάβουμε ποιος κινδύνευε πραγματικά να επιστραφεί από τη Σουηδία, αλλά τέτοιες δηλώσεις ενέπνευσαν φόβο σε πολλά ευάλωτα άτομα», δήλωσε η Μαντλέιν Σάιντλιτζ, νομική σύμβουλος του σουηδικού κλάδου της Διεθνούς Αμνηστίας. Από τους 33 «τρομοκράτες» που ζητούσαν αρχικά οι Τούρκοι, ο αριθμός εκτοξεύτηκε γρήγορα στα 130 άτομα τον Ιανουάριο του 2023.

Η Σουηδική Υπηρεσία Μετανάστευσης και η SAPO αύξησαν τη συνεργασία τους καθ’ όλη τη διάρκεια του 2022, οδηγώντας σε αύξηση του αριθμού των προσωπικών αναφορών από την υπηρεσία ασφαλείας, οι οποίες εμποδίζουν αυτόματα κάθε αίτηση ασύλου ή αίτηση για μόνιμη διαμονή.

Έτσι, φαίνεται ότι οι τουρκικές πιέσεις να λειτουργούν, με θύματα πολλούς Κούρδους.

Ο «τρομοκράτης» πλην «ομοφυλόφιλος» Znar Bozkurt

Μέχρι σήμερα η μόνη γνωστή έκδοση που έκαναν οι Σουηδοί ήταν αυτή του 35χρονου Οκάν Καλέ, τον Αύγουστο του 2022, ο οποίος είχε αποφύγει την ποινή φυλάκισης 14 ετών για απάτη με πιστωτικές κάρτες.

Ωστόσο, οι Τούρκοι δεν ικανοποιούνται με τέτοιες πράξεις. Ο τότε υπουργός Δικαιοσύνης της Τουρκίας, Bekir Bozdag, είχε σημειώσει πως «η έκδοση απλών εγκληματιών» δεν σημαίνει ότι η Σουηδία «εκπλήρωσε τις υποσχέσεις της».

Λίγες μέρες μετά τη μεταφορά του Καλέ στις τουρκικές φυλακές, οι Σουηδοί αστυνομικοί εισέβαλαν στο διαμέρισμα του Znar Bozkurt και του συντρόφου του Tage Carlsson στην περιοχή Boras στη δυτική Σουηδία.

Σε διάστημα λίγων ωρών, ο 26χρονος τότε Bozkurt βρέθηκε κλεισμένος σε ένα κέντρο στο Γκέτεμποργκ, την πρωτεύουσα της κομητείας. Τα τουρκικά φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ ανακοίνωσαν αστραπιαία την επικείμενη απέλαση ενός «ύποπτου τρομοκράτη του PKK».

Τα «εγκλήματα» του Bozkurt πέραν του ότι ήταν ομοφυλόφιλος –η κοινότητα ΛΟΑΤΚΙ στην Τουρκία περνάει δύσκολες στιγμές- ήταν η υποστήριξή του στο αριστερό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών του φυλακισμένου Σελαχατίν Ντεμιρτάς. Είχε μετακομίσει στην Σουηδία στα 17 του χρόνια και μόλις έληξε η βίζα του έκανε αίτηση για άσυλο.

Η αίτηση του απορρίφθηκε από τη Σουηδική Υπηρεσία Ασφαλείας (SAPO) και εφόσον απέτυχαν όλες οι προσφυγές κατά της απόφασης, βρέθηκε, τον Ιανουάριο 2022, χωρίς έγγραφα. Στη συνέντευξη που τον είχαν καλέσει οι πράκτορες της SAPO, ανέφεραν ότι είχαν δει φωτογραφίες του στο Instagram σε μια πρόσφατη διαδήλωση, όπου πίσω του κυμάτιζαν σημαίες του PKK.

Οι κοινωνικές αντιδράσεις τελικά, συντέλεσαν να αποτραπεί την τελευταία στιγμή να μπει το ονομά του στη λίστα των ατόμων που στέλνει «πακέτο» η Στοκχόλμη στην Τουρκία. Η διαταγή απέλασης του ανεστάλη λόγω του φόβου κακομεταχείρισης από τους τουρκικές ασχές. Ωστόσο, μπορεί να πήρε παράταση η άδεια παραμονής του για έναν χρόνο, αλλά η αξιολόγηση της SAPO, είναι αμετάκλητη.

«Τόσο ο χαρακτηρισμός του ως κίνδυνος για την εθνική ασφάλεια όσο και η διαταγή απέλασής του δεν έχουν ακυρωθεί ακόμη», δήλωσε ο δικηγόρος του Μιράν Κακαί στο Foreign Policy.

Στείλτε μας και άλλους Μαχμούτ Τατ

Μετά τον Bozkurt, ακολούθησε η σύλληψη ενός άλλου Τούρκου κουρδικής καταγωγής στη Σουηδία. Ατυχώς για τον 45χρονο Μαχμούτ Τατ, δεν υπήρξε χρόνος για να αμφισβητηθεί η εντολή απέλασης, και έτσι στα τέλη Νοεμβρίου 2022 μεταφέρθηκε σε τουρκικές φυλακές.

Μόλις προσγειώθηκε στην Κωνσταντινούπολη, ο Τατ οδηγήθηκε στο δικαστήριο, όπου είχε ήδη καταδικαστεί ερήμην, και στη συνέχεια στάλθηκε απευθείας στη φυλακή.

Ο Bozdag, ο υπουργός Δικαιοσύνης, δήλωσε σε συνέντευξή του ότι η επιχείρηση έδειξε την «ειλικρίνεια και την καλή θέληση» της Σουηδίας και ότι ελπίζει ότι αυτές οι «εκδόσεις» θα συνεχίζονταν.

Σημειώνεται ότι το 2021, το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ανέφερε ότι περισσότεροι από 130.000 άνθρωποι ήταν υπό έρευνα στην Τουρκία λόγω φερόμενων διασυνδέσεων με το κίνημα Γκιουλέν, ενώ περίπου 8.500 άτομα κρατήθηκαν για φερόμενες σχέσεις με το PKK. Σύμφωνα με το Παρατηρητήριο, οι κατηγορίες για τρομοκρατία χρησιμοποιούνται συνήθως για τον περιορισμό των πολιτικών δικαιωμάτων και την επίθεση όσων αντιτίθενται στον Ερντογάν.

Σελίλ Τουράν: «Κάποτε ήρωες, σήμερα χωρίς χαρτιά»

Τον Φεβρουάριο του 2023 οι σουηδικές αρχές εισέβαλαν στο διαμέρισμα του Κούρδου Σελίλ Τουράν της συζύγου του Cheikha στα περίχωρα της πόλης Sandviken, όπου διέμεναν μετά την απόφασή τους να φύγουν από την εμπόλεμη βόρεια Συρία το 2015.

Η αίτηση ασύλου του Τουράν απορρίφθηκε για πρώτη φορά το 2019. Ο δικηγόρος του άσκησε έφεση κατά της απόφασης, αναφέροντας τόσο τη φυσική του κατάσταση—το ένα του πόδι έπρεπε να ακρωτηριαστεί αφού πάτησε νάρκη το 1993—και τους συγκεκριμένους κινδύνους που θα μπορούσε να κρατούνταν και βασανίζονταν αν σταλούν πίσω στην πατρίδα του την Τουρκία.

Παρόλα αυτά, η Σουηδική Υπηρεσία Μετανάστευσης, ήταν αμετακίνητη!

Ο Τουράν κατηγορείται για την υποτιθέμενη σχέση του με το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK), το οποίο τόσο η Τουρκία όσο και η Σουηδία θεωρούν τρομοκρατική οργάνωση. Δούλεψε ως εθελοντής νοσηλευτής στι Μονάδε Προστασίας του Λαού (YPG). Ο ίδιος είναι υπέρ των δικαιωμάτων των Κούρδων, αλλά αρνήθηκε ότι συμμετείχε σε ένοπλες ενέργειες.

Μπορεί η Σουηδία κάποτε να υποστήριζε τις Μονάδες Προστασίας του Λαού, η σημερινή της, όμως πρεμούρα να μπει στο ΝΑΤΟ, τη μετέτρεψε σε επικριτή των Κούρδων, λόγω του τουρκικού μπλοκαρίσματος θέτοντας σε κίνδυνο τις ζωές πολιτικών ακτιβιστών και αιτούντων άσυλο όπως ο Τουράν. «Μας τραγουδούσαν ως ήρωες και τώρα κινδυνεύουμε να μείνουμε χωρίς έγγραφα» είπε ο ίδιος στο Foreign Policy.

Στις 30 Μαΐου το Ανώτατο Δικαστήριο της Σουηδίας έδωσε το πράσινο φως για την έκδοση ενός Τούρκου Κούρδου πολίτη, Μεχμέτ Κοκολού, που καταδικάστηκε στην Τουρκία το 2014 για μεταφορά κάνναβης. Η κυβέρνηση θα έχει τον τελευταίο λόγο για την έκδοση του Κοκουλού.

Η αγάπη των Κούρδων για τη Σουηδία

Η ιστορία των Κούρδων της Σουηδίας ανάγεται στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Το 1984, ο Σουηδός πρωθυπουργός Olof Palme αποφάσισε να θέσει εκτός νόμου το PKK, μετά τη δολοφονία ενός λιποτάκτη της οργάνωσης.

Οι υποψίες για Κούρδους που κρύβονταν πίσω από τη δολοφορνία του πρωθυπουργού Πάλμε το 1986, είχαν δημιουργήσει ένα κλίμα καχυποψίας προς τους Κούρδους.

Ωστόσο, περισσότεροι Κούρδοι άρχισαν να φτάνουν στη Σουηδία τη δεκαετία του 1990, σε σχέση με τις συγκρούσεις και τις διώξεις στη Συρία, το Ιράκ, το Ιράν και την Τουρκία.

Οι σουηδικές αρχές «ποτέ δεν ήταν ιδιαίτερα αυστηρές στην επιβολή της απαγόρευσης του 1984 στο PKK, δείχνοντας αντίθετα συμπάθεια προς την κουρδική υπόθεση», σύμφωνα με τον Paul Levin, επικεφαλής του Ινστιτούτου Τουρκικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης.

Για αυτόν τον λόγο, η αίτηση της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και η αποδοχή των όρων της Τουρκίας «αποτέλεσαν μια αλλαγή παραδείγματος για τη Σουηδία, ιδιαίτερα για ομάδες και ανθρώπους [που] μπορεί να θεωρηθούν συνδεδεμένοι με το PKK», είπε ο Paul Levin στο αμερικανικό περιοδικό.