Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν: «Παζάρια» για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ – Ο ρόλος των αμερικανικών F-16, οι εγγυήσεις που ζητά η Ελλάδα

Για τις τελευταίες εξελίξεις που αφορούν την Τουρκία, τη νέα τοποθέτηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και το ζήτημα της αγοράς των αμερικάνικων F-16 από την Άγκυρα, γράφει ο Guardian.

Το βρετανικό Μέσο σημειώνει ότι ο Τούρκος πρόεδρος έβαλε ένα αιφνιδιαστικό εμπόδιο στο σχέδιο του Τζο Μπάιντεν για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, ανακοινώνοντας ότι επιθυμεί να συμπεριληφθεί στο πακέτο η βαλτωμένη αίτηση της Τουρκίας για ένταξη στην ΕΕ.

Μιλώντας στο αεροδρόμιο πριν αναχωρήσει για τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους της Λιθουανίας, ο Ερντογάν δήλωσε: «Πρώτα, ας ανοίξουμε τον δρόμο για την Τουρκία στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στη συνέχεια θα ανοίξουμε τον δρόμο για τη Σουηδία, όπως κάναμε και για τη Φινλανδία».

Ο ρόλος των F-16 η Ελλάδα

Όπως σημειώνει ο Guardian, ο Αμερικανός πρόεδρος εργαζόταν πάνω σε μια συμφωνία τεσσάρων χωρών που θα οδηγούσε στο να επιτρέψει η Τουρκία στη Σουηδία να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ με αντάλλαγμα την πώληση αμερικανικών αεροσκαφών F-16 στην Άγκυρα, υπό τον όρο ότι δεν θα χρησιμοποιηθούν για να απειλήσουν την Ελλάδα.

Τα σχόλια του Ερντογάν υποδηλώνουν ότι οι προσπάθειες των διπλωματών την παραμονή της Συνόδου Κορυφής για την άρση του τουρκικού βέτο στην ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ (που υπάρχει εδώ και έναν χρόνο) θα είναι ακόμη πιο περίπλοκες από ό,τι προβλεπόταν.

Η Τουρκία βρίσκεται σε συζητήσεις για την ένταξή της στην ΕΕ με τη μία ή την άλλη μορφή από το 1987, αλλά δεν υπάρχει ενθουσιασμός για την ένταξη μιας τόσο μεγάλης χώρας με αμφισβητήσιμο ιστορικό ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τονίζει το βρετανικό Μέσο.

Ο Μπάιντεν είχε περαιτέρω συνομιλίες της τελευταίας στιγμής με τον Ερντογάν κατά την πτήση του προς την Ευρώπη την Κυριακή, αλλά δεν σημειώθηκε κάποια σημαντική εξέλιξη κατά τη διάρκεια της συνομιλίας τους (που κράτησε σχεδόν μία ώρα), σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο.

Η δήλωση του Σολτς

Ο Γερμανός καγκελάριος, Όλαφ Σολτς απέρριψε την προσπάθεια του Ερντογάν να συνδέσει τις φιλοδοξίες της Τουρκίας για ένταξη στην ΕΕ με την αίτηση της Σουηδίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ.

«Αυτό είναι ένα αίτημα που δεν σχετίζεται με το άλλο ζήτημα και επομένως νομίζω ότι δεν πρέπει να θεωρηθεί ως σχετικό θέμα», δήλωσε ο Σολτς στο Βερολίνο.

Ο Ερντογάν έχει εκφράσει επανειλημμένα την απογοήτευσή του για αυτό που αποκαλεί αποτυχία της Σουηδίας να τηρήσει την υπόσχεσή της να αντιμετωπίσει τους ύποπτους Κούρδους μαχητές που φέρονται να «περιφέρονται στους δρόμους» της Στοκχόλμης.

«Η Σουηδία έχει κάνει κάποια βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση», ανέφερε το γραφείο του Ερντογάν σχετικά με το είπε ο Τούρκος ηγέτης στον Μπάιντεν στην τηλεφωνική επικοινωνία τους.

Ωστόσο, η απόφαση της Σουηδίας να επιτρέψει σε φιλοκουρδικές ομάδες να «πραγματοποιούν ελεύθερα διαδηλώσεις που υμνούν την τρομοκρατία ακυρώνουν αυτά τα βήματα», φέρεται να είπε ο Ερντογάν.

Κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, η σύνδεση μεταξύ της ένταξης της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και του τουρκικού αιτήματος προς το Κογκρέσο των ΗΠΑ να επιτρέψει την πώληση αεροσκαφών F-16 στην Τουρκία έγινε πιο σαφής, καθώς και οι όροι υπό τους οποίους το Κογκρέσο θα ενέκρινε την πώληση.

Τη Δευτέρα, ο Ερντογάν είχε συνομιλίες με τον πρωθυπουργό της Σουηδίας, Ουλφ Κρίστερσον, σε μια συνάντηση υπό την προεδρία του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ. Στο Βίλνιους αναμένεται να συναντηθεί με τον Μπάιντεν και να έχει επίσης την πρώτη του συνάντηση με τον Έλληνα πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, μετά από 15 μήνες, αναφέρει χαρακτηριστικά ο Guardian.

Οι κινήσεις της Σουηδίας για να πείσει τον Ερντογάν

Επισήμως, η σουηδική προσπάθεια να ακολουθήσει τη Φινλανδία στο ΝΑΤΟ παραμένει συνδεδεμένη με την απαίτηση του Ερντογάν να γίνουν περισσότερα για την καταστολή των Κούρδων ακτιβιστών στη Σουηδία, συμπεριλαμβανομένης της έκδοσης μιας ομάδας Κούρδων εξόριστων που θεωρούνται ύποπτοι τρομοκράτες από την Άγκυρα. Ορισμένοι από αυτούς που περιλαμβάνονται στη λίστα προς έκδοση είναι Σουηδοί πολίτες και δεν μπορούν να εκδοθούν.

Ο Σουηδός υπουργός Εξωτερικών, Τόμπιας Μπίλστρομ δήλωσε τη Δευτέρα: «Κανείς δεν αμφισβητεί ότι η Σουηδία έχει κάνει αυτό που αναμενόταν, σύμφωνα με το μνημόνιο αυτό, συμπεριλαμβανομένης της λήψης μέτρων που οδηγούν τώρα στο να τιμωρούνται στα σουηδικά δικαστήρια άτομα που δραστηριοποιούνταν στο PKK. Την περασμένη Πέμπτη, σουηδικό δικαστήριο καταδίκασε ένα μέλος του PKK και η χώρα εξέδωσε έναν υποστηρικτή του PKK στην Τουρκία».

Ο ίδιος είπε ότι η ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ είναι ένα διευθετημένο ζήτημα και ότι η μόνη εκκρεμότητα είναι το πότε θα γίνει η ένταξη.

Παρατηρητές αναγνωρίζουν ότι, ακόμη και αν δοθεί το πράσινο φως από τον Ερντογάν, το τουρκικό κοινοβούλιο δεν θα μπορούσε να επικυρώσει την ένταξη της Σουηδίας μέχρι το τέλος της συνόδου κορυφής.

Οι εγγυήσεις που ζητάει η Ελλάδα

Η Ελλάδα ζητά εγγυήσεις ότι τα αεροσκάφη F-16 δεν θα χρησιμοποιηθούν εναντίον της Αθήνας στο πλαίσιο μιας συνεχιζόμενης διαμάχης για τα θαλάσσια ύδατα στο Αιγαίο, με καθημερινές υπερπτήσεις πάνω από νησιά που αμφισβητούν την ελληνική κυριαρχία, σημειώνει ο Guardian.

Το γνωστό βρετανικό Μέσο υπενθυμίζει ότι έξι Αμερικανοί νομοθέτες απέστειλαν επιστολή στον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν, ζητώντας να δημιουργηθεί ένας μηχανισμός παρακολούθησης που θα διασφαλίζει ότι η Τουρκία δεν θα χρησιμοποιήσει τα νέα μαχητικά F-16 για να παραβιάσει την ελληνική κυριαρχία στο Αιγαίο.

Οι έξι νομοθέτες σημειώνουν ότι αν εξεταζόταν μια συμφωνία για την πώληση F-16 και εξοπλισμός εκσυγχρονισμού στην Τουρκία, «παροτρύνουμε σθεναρά κάθε τελική συμφωνία να περιλαμβάνει μηχανισμούς για τη διακοπή, την καθυστέρηση ή την απόσυρση της μεταφοράς αυτών των όπλων, αν η Τουρκία προβεί σε ενέργειες που απειλούν ή υπονομεύουν τα συμφέροντα της εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ και την ενότητα της συμμαχίας του ΝΑΤΟ».

Η μετεκλογική στάση του Ερντογάν

Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι μετά την επανεκλογή του τον Μάιο, ο Ερντογάν προσπαθεί να εξομαλύνει ορισμένες από τις πολλές διεθνείς διαφορές της Τουρκίας και ένα βασικό τεστ είναι αν μπορεί να επιτύχει προσέγγιση με την Ελλάδα, γράφει ο Guardian.

Η απόφαση του Ερντογάν να απελευθερώσει ορισμένους πρώην διοικητές της φρουράς της Ουκρανίας στη Μαριούπολη, κατά προφανή παραβίαση συμφωνίας με τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντίμιρ Πούτιν, θεωρείται ως χειρονομία καλής θέλησης προς τη Δύση, καταλήγει το ρεπορτάζ του βρετανικού Μέσου.