Περισσότερο από το 30% των λεμφωμάτων μη Hodgkin είναι περιστατικά λεμφώματος μεγάλων β κυττάρων, τα οποία αποτελούν την πιο συχνή μορφή λεμφώματος.

Στην Ευρώπη, μόνο το 2020, εκτιμάται ότι διαγνώστηκαν περίπου 37.000 νέες περιπτώσεις της νόσου.

Η πρώτης γραμμής θεραπεία για το συγκεκριμένο λέμφωμα είναι αποτελεσματική μόνο για το 60% των ασθενών. Δυστυχώς όμως, για τους μισούς από τους ασθενείς που ανταποκρίνονται στην κλασσική  ανοσοχημειοθεραπεία, η νόσος θα επιστρέψει.

Σε αυτήν την περίπτωση, όπως και στην περίπτωση που η καθιερωμένη θεραπεία δεν είχε αποτέλεσμα  επειδή η νόσος χαρακτηρίζεται ως ανθεκτική (πρωτοπαθώς ανθεκτική νόσος), οι ασθενείς δεν είχαν μέχρι πρότινος κάποια άλλη θεραπευτική επιλογή.

Τον περασμένο Οκτώβριο, εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μια κυτταρική CAR-T θεραπεία – το axicabtagene ciloleucel – για τη θεραπεία ενηλίκων με διάχυτο λέμφωμα μεγάλων β κυττάρων και προχωρημένο λέμφωμα β κυττάρων, όταν οι δυο αυτές μορφές διαπιστώνονται ανθεκτικές στην κλασσική θεραπεία ή υποτροπιάζουν εντός του πρώτου έτους από την ολοκλήρωση της πρώτης γραμμής ανοσοχημειοθεραπείας.

Το axicabtagene ciloleucel είχε ήδη εγκριθεί από τον Αύγουστο του 2018 για τη θεραπεία ενηλίκων με υποτροπιάζον ή ανθεκτικό διάχυτο λέμφωμα μεγάλων β κυττάρων και πρωτογενές λέμφωμα μεγάλων β κυττάρων μεσοθωρακίου, μετά από δύο και πλέον συστηματικές θεραπείες.

Τώρα, διαπιστώνεται πως η συγκεκριμένη CAR-T θεραπεία, αποτελεί την πρώτη – μετά από 30 χρόνια – αγωγή που δείχνει σημαντική βελτίωση στην επιβίωση των ασθενών με υποτροπιάζον ή ανθεκτικό λέμφωμα μεγάλων β κυττάρων.

Η σχετική μελέτη ZUMA-7 φάσης ΙΙΙ για το axicabtagene ciloleucel που παρουσιάστηκε στο Διεθνές Συνέδριο για το κακοήθες λέμφωμα – το οποίο που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στην Ελβετία –  έδειξε ότι μετά από μέση παρακολούθηση 4 ετών, μία μόνο θεραπεία με το συγκεκριμένο CAR-T, οδήγησε σε μείωση του κινδύνου θανάτου κατά 27,4%, ποσοστό που αντιστοιχεί σε 38% βελτίωση της επιβίωσης κατά τον πρώτο χρόνο μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας πρώτης γραμμής.

Η μέση επιβίωση ήταν μεγαλύτερη με axicabtagene ciloleucel έναντι της καθιερωμένης θεραπείας και οι εκτιμήσεις για επιβίωση στην τετραετία έφτασε το 54,6% έναντι 46%, αντίστοιχα. Το όφελος ήταν αντίστοιχο σε όλες τις υποομάδες της μελέτης, με ασθενείς υψηλού κινδύνου όπως ανθεκτικό ή προχωρημένο λέμφωμα β κυττάρων και ηλικία άνω των 65 ετών.

Αντίστοιχη ήταν και η θετική έκβαση στην πορεία των ασθενών χωρίς εξέλιξη της νόσου στο 41,8% των ασθενών, έναντι 24,4% της καθιερωμένης θεραπείας. Χαρακτηριστικό ήταν ότι από τους ασθενείς που εξ αρχής έλαβαν την καθιερωμένη θεραπεία, μόνο το 40% αυτών μπόρεσε να φτάσει να ολοκληρώσει την εφαρμογή της κυτταρικής θεραπείας, σε αντίθεση με το 94% των ασθενών της μελέτης που πήραν εξαρχής axicabtagene ciloleucel.

Η μελέτη, που θεωρείται η μεγαλύτερη και πιο μακροχρόνια του είδους, συμπεριέλαβε 359 ασθενείς σε 77 ερευνητικά κέντρα διεθνώς στους οποίους χορηγήθηκε axicabtagene ciloleucel ή καθιερωμένη θεραπεία δεύτερης γραμμής.

Η χορήγηση axicabtagene ciloleucel αύξησε κατά 2,5 φορές τους ασθενείς που ήταν ζωντανοί στα δύο έτη, χωρίς πρόοδο της νόσου και οι οποίοι δεν χρειάστηκαν πρόσθετη αντικαρκινική θεραπεία, φτάνοντας το 40,5% των ασθενών έναντι 16,3% της καθιερωμένης θεραπείας.

Επίσης τετραπλασίασε τον διάμεσο χρόνο επιβίωσης χωρίς εξέλιξη της νόσου στους 8,3 μήνες έναντι 2 μηνών.

Τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα, οδήγησαν τελικά τον τριπλασιασμό των ασθενών που πήραν axicabtagene ciloleucel, φτάνοντας το 94% έναντι εκείνων που τυχαιοποιήθηκαν στην καθιερωμένη θεραπεία

Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε ο κεντρικός ερευνητής της μελέτης Καθηγητής Jason Westin από το Αντικαρκινικό Νοσοκομείο MD Anderson του Texas, η θεραπεία αυτή με CAR-T cells χορηγούμενη στη 2η γραμμή σε ασθενείς με πρώιμα υποτροπιάζον/ανθεκτικό λέμφωμα από μεγάλα β-κύτταρα, αναμένεται να αλλάξει το πρότυπο φροντίδας για αυτούς τους ασθενείς, οι οποίοι προηγουμένως είχαν πολύ περιορισμένες επιλογές για επιτυχή θεραπευτική έκβαση.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, ύστερα από τη διάμεση αυτή παρακολούθηση των ασθενών στη μελέτη για 47,2 μήνες, τα δεδομένα που παρουσιάστηκαν ισοδυναμούν με θεραπεία ίασης.

Από την πλευρά του ο καθηγητής Αιματολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης Γιάννης Κοτσιανίδης αναφερόμενος στα νέα δεδομένα επεσήμανε στο in.gr ότι «Για πρώτη φορά μετά από σχεδόν 30 έτη μια τυχαιοποιημένη  μελέτη δεύτερης  γραμμής θεραπείας καταδεικνύει όφελος στην συνολική επιβίωση ασθενών με επιθετικό λέμφωμα.

Επιπλέον, το πιθανώς ευνοϊκότερο προφίλ ασφάλειας του axicabtagene ciloleucel και η βελτίωση στην ποιότητα της ζωής των  ασθενών που έλαβαν το φάρμακο έναντι αυτών που προχώρησαν σε αυτόλογη μεταμόσχευση,  συνηγορούν περαιτέρω στην καθιέρωση του axicabtagene ciloleucel ως θεραπεία εκλογής δεύτερης γραμμής ασθενών με επιθετικό λέμφωμα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η σημαντική δραστικότητα του axicabtagene ciloleucel σε ασθενείς με ογκώδη νόσο, δηλαδή  μεγάλο φορτίο νόσου, οι οποίοι είχαν δυσμενέστερη πρόγνωση με την κλασσική αντιμετώπιση.  Ιδιαίτερη σημασία έχει και το  γεγονός πως ηλικιωμένοι ασθενείς ,που παραδοσιακά αποκλείονται  από την αυτόλογη μεταμόσχευση, μπορούν να λάβουν το axicabtagene ciloleucel χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα.

Βάσει των ομολογουμένως σημαντικών αποτελεσμάτων της μελέτης, ίσως μελλοντικά το πρώτο ερώτημα στους ανθεκτικούς ασθενείς με λέμφωμα μεγάλων β κυττάρων στην κλασσική ανοσοχημεοθεραπεία να μην είναι η επιλεξιμότητα για αυτόλογη μεταμόσχευση, αλλά ο χρόνος της υποτροπής. Αν η υποτροπή συμβαίνει σε λιγότερο από ένα χρόνο, όπως δηλαδή στο περίπου 75% των ασθενών, φαίνεται πως το axicabtagene ciloleucel μάλλον θα εξελιχθεί σε θεραπεία εκλογής δεύτερης γραμμής ασθενών με λέμφωμα μεγάλων β κυττάρων,

Ασφαλώς το  υψηλό κόστος του axicabtagene ciloleucel προκαλεί δικαιολογημένη ανησυχία για τη διαχειρισιμότητα του από το ήδη επιβαρυμένο σύστημα υγείας της χώρας μας. Ωστόσο, η διαφορά κόστους με την κλασσική αντιμετώπιση δε φαίνεται να είναι σημαντική, σύμφωνα με πρόσφατη φαρμακοοικονομική μελέτη. Άλλωστε τίποτα δεν κοστίζει περισσότερο από μια χαμένη ευκαιρία,όπως πολύ εύστοχα είπε κάποτε ένας Αμερικανός συγγραφέας».

Headlines