Ποιοι θα λαμβάνουν το φάρμακο κατά της Αλτσχάιμερ

Η αναζήτηση ασθενών που τεκμηριωμένα δύναται να ωφεληθούν από το νέο φάρμακο κατά της Αλτσχάιμερ, το οποίο έλαβε πρόσφατα έγκριση από το αμερικανικό FDA και αναμένεται στις αρχές του έτους να λάβει το «πράσινο φως» και στην Ευρώπη, έχει ήδη ξεκινήσει στη χώρα μας.

Στη Θεσσαλονίκη έχουν έως και σήμερα υποβληθεί σε εξετάσεις εκατοντάδες ασθενείς, ενώ αντίστοιχη δράση έχουν λάβει και άλλα κέντρα ανά τη χώρα.

«Hδη από τον Νοέμβριο στη Θεσσαλονίκη έχου με εξετάσει πάνω από 450 ασθενείς με οσφυονωτιαία παρακέντηση και έχουμε επιλέξει ποιοι θα κάνουν και ΡΕΤ αμυλοειδούς δωρεάν στα πλαίσια μιας μελέτης που χρηματοδοτείται από την εταιρεία Altoida στην Αμε ρική σε συνεργασία με την εταιρεία Eisai στην Ιαπωνία, η οποία είναι και η εταιρεία που χρηματοδότησε τις μελέτες και προωθεί το φάρμακο Lecanemab», λέει στα «ΝΕΑ» η καθη γήτρια Νευρολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Μάγδα Τσολάκη.

Οπως εξηγεί η καθηγήτρια, η πρόσκληση για συμμετοχή στην έρευνα έγινε τον Ιανουάριο του 2022. «Η με λέτη εξετάζει ποιος είναι ο καλύτερος βιοδείκτης για την ακριβή διάγνωση της νόσου Αλτσχάιμερ. Συγκρίνονται αυτή τη στιγμή οι δείκτες των πρωτεϊνών στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό (ΕΝΥ), το FDG-ΡET, το amyloid PET, η μαγνητική τομογραφία, νευροψυχολογικές δοκιμασίες και ψηφιακοί βιοδείκτες. Προς το παρόν σε αυτή τη μελέτη συμμετέχουν Θεσσαλονίκη, Αθήνα, Λάρισα και Βόλος». Αναμένεται, όμως, να υπάρχουν και άλλες προσθήκες στην ίδια λίστα, από τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα.

Στόχος είναι να εντοπιστεί ο πιο εύχρηστος, ακριβής αλλά και χαμηλότερου κόστους βιοδείκτης για τη διάγνωση της νόσου, ο οποίος και θα αποτελέσει τον «οδηγό» που θα ορίζει ποιοι ασθενείς θα ωφεληθούν από τη χορήγηση του Lecanemab.

Καθώς, όμως, στο άμεσο μέλλον τα δεδομένα δείχνουν πως στη φαρέτρα των γιατρών θα προστεθούν και άλλα φάρμακα, όπως εκείνο της εταιρείας Elli Lilly, που προσφέρει ελπίδα ότι επιβραδύνει τη γνωστική υποχώρηση, τα συμπεράσματα της ίδιας έρευνας θα έχουν πολλαπλές εφαρμογές. Δεν είναι όλοι υποψήφιοι χρήστες Κατά τη Μάγδα Τσολάκη, παρότι στη χώρα μας εκτιμάται πως 250.000-280.000 βρίσκονται σε πρόδρομο και ήπιο στάδιο άνοιας, δεν είναι όλοι υποψήφιοι χρήστες των πολυαναμενόμενων φαρμάκων: «Η διάγνω ση της ήπιας νοητικής διαταραχής (πρόδρομο στάδιο) δεν ταυτίζεται με τη διάγνωση της νόσου Αλτσχάιμερ.

Κάποιοι ηλικιωμένοι ξεχνούν γιατί έχουν κατάθλιψη, άλλοι γιατί έχουν άγχος ή υποθυρεοειδισμό, άλλοι γιατί έχουν μία αργά εξελισσόμενη λοίμωξη (π.χ. σύφιλη). Υπάρχουν και εκείνες οι περιπτώσεις που θα εξελιχθούν σε άλλα είδη νευροεκφυλιστικών ανοιών, όπως είναι η μετωποκροταφική άνοια, η νόσος Creutzfeldt-Jakob ή η άνοια με σωμάτια Lewy. Επίσης, υπάρχει ένα μικρό ποσοστό ασθενών με αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, οι οποίοι θα αναπτύξουν άνοια είτε λόγω της στρατηγικής θέσης του ΑΕΕ, είτε με τη διαδικασία της νευροφλεγμονής».

Τα τελευταία χρόνια, συνεχίζει η καθηγήτρια, «έχουμε τη δυνατότητα να εντοπίσουμε και να θέσουμε διάγνωση και στις αυτοάνοσες εγκεφαλίτιδες, οι οποίες αντιμετωπίζονται αν αναγνωριστούν έγκαιρα. Συνεπώς, προκύπτει ότι όλοι αυτοί οι ηλικιωμένοι που ξεχνούν δεν πάσχουν από νόσο Αλτσχάιμερ, επομένως δεν είναι υποψήφιοι για το καινούργιο φάρμακο».

Οι βιοδείκτες, σύμφωνα με την ειδι κό, είναι τα μέτρα που χρησιμοποι ούνται για την παρακολούθηση και την πρόβλεψη της κατάστασης της υγείας σε άτομα ή σε ομάδες ατόμων, έτσι ώστε να μπορεί να σχεδιαστεί η κατάλληλη θεραπευτική παρέμβαση.

Η ίδια προσθέτει πως η συσσώρευση δεδομένων από την κλινική έρευνα υποστηρίζει ότι οι πιο έγκυροι βι οδείκτες της νόσου Αλτσχάιμερ, οι οποίοι συλλέγονται αποκλειστικά από το εγκεφαλονωτιαίο υγρό (ΕΝΥ) με διάφορες μεθόδους, είναι τέσσε ρις – το Αβ-αμυλοειδές (Aβ1-42 και Αβ1-40, και ο λόγος Aβ42/40), η ολική τ πρωτεΐνη (T-tau) και η φωσφορυλιωμένη τ (P-tau) – και έχουν πλέον καθιερωθεί παγκοσμίως.