Επικίνδυνα παιχνίδια με το «μικρό έγκλημα» και τις αναστολές ποινών

Μπορεί το «άδειασμα» του υπουργού Προστασίας του Πολίτη για τους έφιππους αστυνομικούς, αλλά και το ναυάγιο της Πανεπιστημιακής Αστυνομίας, να μονοπώλησαν το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης, υπάρχει ωστόσο και κάτι άλλο πιο σοβαρό που ειπώθηκε από τον κ. Νότη Μηταράκη.

Στη συνέντευξη που παραχώρησε στον Σκάι ο νέος υπουργός είπε κάτι που διέλαθε της προσοχής, αλλά που μπορεί να αποτελέσει βόμβα στα θεμέλια του δικαιϊκού μας συστήματος, της Δικαιοσύνης και βεβαίως του σωφρονιστικού μας συστήματος.

Συγκεκριμένα, ο κ. Μηταράκης είπε «όχι» στην ατιμωρησία της μικροεγκληματικότητας τονίζοντας ότι επικοινωνεί καθημερινά με τον νέο υπουργό Δικαιοσύνης Γ. Φλωρίδη γιατί το σύστημα δικαιοσύνης είναι προτεραιότητα.

«Υπάρχει ένα θέμα ατιμωρησίας στην Ελλάδα για τη μικρή εγκληματικότητα, δηλαδή δεν υπάρχει ποινή ουσιαστικά για κάποιον ο οποίος προσάγεται για ένα μικρό αδίκημα, πάει σε τακτική δικάσιμο, αυτή η τακτική δικάσιμος είναι μετά από πολλά χρονιά, οι ποινές είναι με αναστολή, άρα τελικά για να τιμωρηθεί κάποιος για ένα μικρό αδίκημα, πρέπει να συσσωρεύσει πάρα πολλές συνεχόμενες».

Η σκέψη τόνισε ο υπουργός, είναι να υπάρξει μείωση της δυνατότητας αναστολών, σε πολλές χώρες η αναστολή αφορά ένα μέρος της ποινής, δηλαδή μπορεί να τιμωρηθείς με 24 μήνες φυλάκιση και από τους 24 να πρέπει να πας τους δυο και να ανασταλούν οι 22…  ή με βραχιολάκι ή κοινωνική εργασία, που απαιτεί συνεργασία με τους δήμους που στο παρελθόν δεν λειτούργησε, ταχύτερες διαδικασίες στη δικαιοσύνη, και υπάρχει συζήτηση για πιο ελαφρές μορφές σωφρονιστικών καταστημάτων για πολύ πιο ελαφρά αδικήματα. «Ο στόχος είναι να μην υπάρχει αίσθημα ατιμωρησίας στα μικρά (…) τα μικρά δημιουργούν τη βάση για τα μεγάλα» υπογράμμισε.

Η τοποθέτηση αυτή του υπουργού έγινε με αφορμή επεισόδια με χρήση μολότοφ, ωστόσο, είναι προφανής η άποψή του ότι το… μικρό έγκλημα δεν πρέπει να μένει ατιμώρητο.

Όπως λέει ο λαός… «στην… μπουζού», ακόμη και για τη λεγόμενη μικροεγκληματικότητα γιατί όπως υποστηρίζει ο κ. Μηταράκης (και κάποιοι θεωρητικοί της εγκληματολογίας) τα μικρά εγκλήματα θα φέρουν και τα μεγάλα.

Αν π.χ. είσαι 17χρονος και πετάξεις μια μολότοφ δεν αποκλείεται -με βάση την παραπάνω συλλογιστική- να γίνεις τρομοκράτης και να σκοτώνεις κόσμο.

Αν συλληφθείς γιατί καπνίζεις χασίς μπορεί να γίνεις ο νέος… Πάμπλο Εσκομπάρ.

Αν βριστείς στο δρόμο με έναν προκλητικό αστυνομικό δεν αποκλείεται στο μέλλον να σκοτώσεις και κάποιον άλλον.

Ή ακόμη κι αν χρωστάς 50 χιλιάδες στο δημόσιο ή δεν πλήρωσες τον ΦΠΑ για να ζήσεις τα παιδιά σου, δεν αποκλείεται να γίνεις ληστής τραπεζών.

Αυτή είναι η λογική που λέει ότι το μικρό έγκλημα μπορεί να φέρει το μεγάλο και προς μεγάλη ευχαρίστηση του υπουργού συμφώνησαν μετ’ επαίνων και οι παρουσιαστές της εκπομπής.

Τι σημαίνουν όλα αυτά; Είναι προσωπικές απόψεις του κ. Μηταράκη ή μήπως είναι μια συγκεκριμένη κυβερνητική γραμμή για να μη μένουν ατιμώρητα τα μικρά εγκλήματα;

Θα πρέπει να το γνωρίζουμε.

Η μείωση της δυνατότητας αναστολής για την μικροεγκληματικότητα που λέει ο υπουργός τι σημαίνει; Ότι θα δικάζεσαι π.χ. 12 μήνες και θα μπορούν να αναστέλλονται οι 6, αλλά τους άλλους 6 μήνες να πηγαίνεις στη φυλακή;

«Είναι καλύτερα να υπάρχει η σιγουριά της μικρής ποινής παρά η θεωρία της μεγάλης ποινής», είπε ο κ. Μηταράκης άρα θα οδηγούνται στη φυλακή όλοι;

Ακόμη και αυτοί που συλλαμβάνονται για το πιο μικρό έγκλημα;

Και σε ποιες φυλακές θα πάνε όλοι όσοι συλλαμβάνονται και δικάζονται χωρίς αναστολή; Στις ελληνικές;

Η κατάσταση στις φυλακές

Ας δούμε την κατάσταση που επικρατεί στα ελληνικά σωφρονιστικά καταστήματα.

Σχεδόν όλα, και τα 34 είναι παλιά, δεκαετιών κτίρια με τεράστια λειτουργικά προβλήματα τα οποία λύνονται με μπαλώματα.

Το 2020 ο αριθμός των κρατουμένων έφτανε τους 11.379. Τον Σεπτέμβριο του 2021 ήταν 11.131 όταν η χωρητικότητα των φυλακών ήταν 10.175, δηλαδή πληρότητα περίπου 110%.

Σε 24 από τα 34 καταστήματα κράτησης η πληρότητας μπορεί να φτάνει και το 150%, είναι δηλαδή όχι απλά γεμάτα, αλλά σε κατάσταση τραγική.

Στα πιο… ποιοτικά χαρακτηριστικά, την πρώτη θέση σε αριθμό κρατουμένων κρατούν τα άτομα που έχουν διαπράξει κλοπές ή ληστείες. Ακολουθούν οι κρατούμενοι με ναρκωτικά με ποσοστό περίπου 29%, στην τρίτη θέση είναι οι κρατούμενοι – διακινητές μεταναστών και στην τέταρτη κρατούμενοι που βρίσκονται στη φυλακή για εγκλήματα κατά της ζωής.

Που λοιπόν θα πηγαίνουν όσοι κάνουν μικρά εγκλήματα και δεν θα δικάζονται με αναστολή; Σε φυλακές που πολλές φορές είναι «κόλαση;». Σε φυλακές για τις οποίες έχουμε καταδικαστεί από διεθνείς οργανισμούς για καταπάτηση των δικαιωμάτων των κρατουμένων;

Δεν θα έπρεπε η πολιτική ηγεσία να συζητήσει πριν τη δημιουργία νέων καταστημάτων κράτησης; Γιατί «πάγωσαν» έτοιμα σχέδια και διαγωνισμοί για νέα, σύγχρονα καταστήματα κράτησης στον Ασπρόπυργο, τα Ιωάννινα, τη Χαλκίδα, τη Μεγαλόπολη κλπ.;

Δεν θα έπρεπε πρώτα να επεκταθεί η χρήση του γνωστού «βραχιολιού» ως μέτρο επιτήρησης κρατουμένων;

Δεν θα έπρεπε να προχωρήσει η μεγάλη μεταρρύθμιση που ξεκίνησε το 2019 για τον διαχωρισμό των φυλακών ανάλογα με τα εγκλήματα που έχουν κάνει οι κρατούμενοι;

Δεν θα πρέπει να δημιουργηθούν πρώτα τα σωφρονιστικά καταστήματα για χαμηλής έντασης αδικήματα (όπως είπε ο κ. Μηταράκης) και μετά να συζητάμε για μείωση των αναστολών;

Δεν θα πρέπει να καταστεί υποχρεωτική (και για τους δήμους) η κοινωφελής εργασία για κρατούμενους που έχουν κάνει κάποιο μικρό έγκλημα;

Αντί, λοιπόν, να βάλεις στη φυλακή έναν πιτσιρικά που πιάστηκε γιατί έριξε πέτρες σε μια διαδήλωση δεν θα ήταν πιο ορθό να τον αναγκάσεις να κάνει κοινωφελή εργασία;

Ένα παιδί που κάνει χρήση χασίς και συλλαμβάνεται τι θα τον κάνεις;

Δεν θα του δίνεις αναστολή αλλά θα τον στέλνεις στις φυλακές μαζί με δολοφόνους και βιαστές για να… σωφρονιστεί;

Κι αυτόν ακόμη που πετάει μολότοφ και καίει την περιουσία κάποιου -γιατί έτσι πιστεύει ότι κάνει επανάσταση- θα τον τιμωρήσεις με φυλακή σε «κολαστήρια» αντί πρώτα να προωθήσεις εναλλακτικές ποινές;

Χρειάζεται μεγάλη προσοχή σε τέτοιες «μεταρρυθμίσεις» στο σύστημα Δικαιοσύνης.

Δεν μιλάμε για βαριά εγκλήματα που δικαιολογημένα πρέπει να τιμωρούνται και βαριά.

Μιλάμε για περιπτώσεις που όλοι μας μπορούμε να μπλέξουμε. Από έναν τσακωμό στο δρόμο, μέχρι μια μεγάλη οφειλή στην εφορία ή ένα περιστατικό στο χώρο εργασίας μας, στην οικογένεια, στις σχέσεις με το κράτος ή την Αστυνομία.

Αν μειωθούν οι αναστολές, αν βασικός στόχος είναι να τιμωρείται αμείλικτα η μικροεγκληματικότητα γιατί… γεννάει και το μεγάλο έγκλημα, τότε θα πρέπει να γκρεμίσουμε τα σχολεία και να χτίσουμε φυλακές.

Να κατεδαφίσουμε τις κοινωνικές δομές και να φτιάξουμε κελιά.

Να επικρατήσει ένα σύστημα που αντί να έχει ως βασική προτεραιότητα την εναλλακτική μορφή εξέτισης μιας ποινής και σωφρονισμού με στόχο την ομαλή επανένταξη στην κοινωνία, να δημιουργηθούν φυλακές παντού.

Κι αυτό αν μη τι άλλο είναι εξαιρετικά επικίνδυνο…