Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, λέει ότι οι ανησυχίες για την ασφάλεια της δυτικής στρατιωτικής συμμαχίας και της Ιαπωνίας είναι «στενά αλληλένδετες» (φωτογραφία, επάνω, από το Reuters/Kacper Pempel).

Η απουσία της Ταϊβάν

Αντίστοιχα, για πρώτη φορά η Ιαπωνία, μαζί με την Κορέα, συμμετείχαν στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους, όπως και η Αυστραλία.

Η Ταϊβάν, φυσικά, δεν προσκλήθηκε ούτε ως παρατηρητής. Το να επιτραπεί στην Ταϊβάν να παρευρεθεί μπορεί να προσβάλει τους φιλοκινέζους παίκτες στην Ευρώπη και πολλούς στην κυβέρνηση Μπάιντεν.

Αλλά πώς είναι δυνατόν να υπάρχει κάποιου είδους ΝΑΤΟϊκή κάλυψη για την Ιαπωνία και την Κορέα και όχι για την Ταϊβάν;

Η Ταϊβάν αποτελεί ένα μεγάλο μέρος του προβλήματος στην Απω Ανατολή, αν και όλοι όσοι ενδιαφέρονται γι΄ αυτήν, αντιμετωπίζουν το νησιωτικό έθνος ως παρία, γράφει σε ανάλυσή του ο Stephen Bryen.

Αυτό παρά το γεγονός ότι πρόκειται για μια εκπληκτικά ζωντανή δημοκρατία και μια τεχνολογική δύναμη.

Στο μεταξύ, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ πήγε στην Κίνα για να ταπεινωθεί και η Τζάνετ Γέλεν, επειδή τη χρειάζεται το Πεκίνο, κατάφερε να υποκλιθεί δουλοπρεπώς και να ντροπιαστεί μπροστά σε κινέζους αξιωματούχους, μάλλον παραχωρώντας πολλά χωρίς να πάρει τίποτα.

Η Κίνα, ωστόσο, συνεχίζει καθημερινά τη στρατιωτική της παρενόχληση στην Ταϊβάν, πιθανώς επειδή κανείς στην Ουάσιγκτον δεν της είπε «σταμάτα».

Σάλο προκάλεσαν στις ΗΠΑ οι υποκλίσεις της Γέλεν στον αντιπρόεδρο της κινεζικής κυβέρνησης (φωτογραφία από βίντεο στο Twitter)

Μ’ άλλα λόγια, η όποια επιρροή της έχει καταπέσει από κορυφαίους αξιωματούχους των ΗΠΑ.

Επέκταση του ΝΑΤΟ

Συνεπώς, έχουμε επέκταση του ΝΑΤΟ βόρεια και ανατολικά. Στον Βορρά σημαίνει ότι η Σουηδία δεν θα επιτραπεί να ενταχθεί μέχρι το τουρκικό κοινοβούλιο σφραγίσει τη συμφωνία του Ερντογάν με τον Στόλτενμπεργκ και τον Μπάιντεν.

Αυτή αφορά στην ανταλλαγή της Σουηδίας με την ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Το πώς θα λειτουργήσει αυτό παραμένει ακόμα μυστήριο, αλλά ο Ερντογάν, ο οποίος παρουσιάζεται ως μεσολαβητής ειρήνης για την Ουκρανία και τη Ρωσία, πιθανότατα έχει κάψει κάθε τέτοια ευκαιρία.

Στο Βίλνιους, δεν υπήρξε συμφωνία για ένταξη τώρα της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Ο Στόλτενμπεργκ έχει προτείνει μια γρήγορη διαδικασία, αλλά η Ουάσιγκτον, το Βερολίνο και άλλοι δεν θα προχωρήσουν μέχρι να τελειώσει ο πόλεμος.

Στο μεταξύ, η Τουρκία απελευθέρωσε υψηλού επιπέδου μέλη της Ταξιαρχίας Αζόφ, τη διαβόητη φασιστική, ορισμένοι λένε αντισημιτική, ομάδα μάχης της Ουκρανίας που οι Τούρκοι είχαν δεσμευτεί να κρατήσουν στη χώρα τους μέχρι το τέλος του πολέμου.

Εχει επίσης δηλώσει ότι εάν η Ρωσία δεν δεχτεί την ανανέωση της συμφωνίας για τα σιτηρά με την Ουκρανία (μια συμφωνία που παραβιάζεται συνεχώς καθώς ουκρανικά σιτηρά έχουν παραδοθεί στην Ευρώπη και όχι σε Αφρικανούς και Ινδούς που λιμοκτονούν), τότε θα παράσχει στρατιωτική συνοδεία στα ουκρανικά πλοία που θα τα μεταφέρουν.

Μάλλον η Τουρκία δεν γνωρίζει ότι υπάρχουν πολλά ρωσικά υποβρύχια στη Μαύρη Θάλασσα.

Η Σουηδία στο στόχαστρο

Η Σουηδία έχει μόνο έναν μικρό στρατό, αλλά διαθέτει πολύ καλή αεροπορία. Για χρόνια οι επικεφαλής της Σουηδικής Πολεμικής Αεροπορίας έχουν καταλάβει ότι εχθρός τους είναι η Ρωσία.

Η Σουηδία διατηρεί μια μεγάλη αεροπορική βάση στο νησί Γκότλαντ, όχι μακριά από τη Ρωσία.

Τα μέλη του Τάγματος Αζόφ αγκαλιά με τον Ζελένσκι μετά την απελευθέρωσή τους από την Τουρκία (φωτογραφία από Ukrainian Presidential Press Service via Reuters)

Γνωρίζει επίσης ότι οι Ρώσοι διεξάγουν υποθαλάσσιες επιχειρήσεις κατασκοπείας και επιχειρήσεις «ενεργών μέτρων» (active measures) στις σουηδικές ακτές.

Αλλά υπάρχει ένα πρόβλημα για την ασφάλειά της. Εάν ξεσπάσουν εχθροπραξίες, ως μέλος του ΝΑΤΟ θα μπορούσε να δεχθεί επίθεση από τη Ρωσία. Ως ουδέτερο κράτος, αυτό δεν θα συνέβαινε.

Πέρα από την αποτυχία να προσκληθεί η Ταϊβάν στο Βίλνιους ως παρατηρητής, η βορειοατλαντική συμμαχία βρίσκεται σε μια σημαντικά αποδυναμωμένη κατάσταση.

Τα μέλη της δεν έχουν βελτιώσει σημαντικά την απόκτηση του στρατιωτικού υλικού που απαιτείται για την ασφάλειά τους και έχουν διαρρήξει τις αποθήκες τους για να προμηθεύσουν την Ουκρανία.

Συμφώνησαν επίσης πως το 2% του ΑΕΠ για την άμυνα θα είναι το κατώτερο όριο για τα χρήματα που απαιτείται να δαπανούν οι χώρες της.

Το καζάνι που βράζει

Αλλ’ αυτό το επίπεδο υπόκειται στον νόμο της προσφοράς και της ζήτησης διότι ο πόλεμος της Ουκρανίας και η ύφεση στην Ευρώπη μπορεί σύντομα να οδηγήσει στην κατάρρευση ορισμένων σημαντικών κυβερνήσεων χωρών που βρίσκονται στην κορυφή της λίστας όπως η Γαλλία, η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Υπάρχει αντίθεση για τον πόλεμο και τις υπερβολικές αμυντικές δαπάνες στην Αριστερά, για παράδειγμα οι Εργατικοί στο Ηνωμένο Βασίλειο, και στη Δεξιά, όπως είναι η AfD στη Γερμανία και το Εθνικό Μέτωπο στη Γαλλία.

Αυτοί οι παράγοντες, καθώς και η κοινωνική αναταραχή εξαιτίας της μετανάστευσης από την Αφρική και τη Μέση Ανατολή, μοιάζουν μ’ ένα καζάνι που βράζει και αν εκραγεί, όπως πρόσφατα στις γαλλικές ταραχές, θα θέσει σε κίνδυνο τη σταθερή διακυβέρνηση.

Το ΝΑΤΟ ίσως χρειαστεί να βοηθήσει τα κράτη που απειλούνται εσωτερικά, αντί για την απειλή από τη Ρωσία.

Τίποτα απ’ αυτά δεν μείωσε τον ενθουσιασμό της σημερινής φουρνιάς των ευρωπαίων ηγετών να παρουσιάζονται ως ισχυροί άνδρες ικανοί ν’ αντισταθούν στη Ρωσία.

Το θέατρο του παραλόγου

Ομως, αν προσθέσετε σ’ αυτό την πρόταση να αντιδράσουν απέναντι στην Κίνα, τότε, όσον αφορά το ΝΑΤΟ, έχουμε μπει στο θέατρο του παραλόγου.

Το σουηδικό μαχητικό JAS 39 Gripen (φωτογραφία Creative Commons)

Δεν είναι ότι κάνουν λάθος που ενδιαφέρονται για την ασφάλεια της Ευρώπης. Η συμμαχία του οικοδομήθηκε ως αμυντική.

Η είσοδος των ανατολικοευρωπαϊκών κρατών στις τάξεις του τη μετέτρεψε από μια καθαρά αμυντική σε επεκτατική.

Αυτό ήταν που, αρχικά, εξαγρίωσε τους Ρώσους, ειδικά όταν προηγμένα δυτικά όπλα εμφανίστηκαν σε μέρη όπως η Πολωνία και η Ρουμανία, για να μην αναφέρουμε τα κράτη της Βαλτικής.

Εξίσου προβληματικές ήταν και οι δεσμεύσεις ότι δεν θα επεκταθεί η βορειοατλαντική συμμαχία: δόθηκαν από τους δυτικούς ηγέτες στους Ρώσους, για να θυμηθούμε τον Μπιλ Κλίντον, και το ΝΑΤΟ τις παραβίασε.

Το πλεονέκτημα που είχε η βορειοατλαντική συμμαχία στην υλοποίηση του φιλόδοξου επεκτατικού της προγράμματος ήταν μια αδύναμη Ρωσία.

Για περισσότερο από μια δεκαετία μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης, σχεδόν πριν είκοσι χρόνια, ήταν ένα χάος από οικονομική άποψη.

Η οπισθοχώρηση της Ουκρανίας

Οπως είπε ο Γκορμπατσόφ το 1985 στον γάλλο πρόεδρο Φρανσουά Μιτεράν, επρόκειτο για μια καθυστερημένη τρίτη χώρα με πυρηνικά όπλα.

Σ’ αυτό το διάστημα, η ρωσική βιομηχανία καθηλώθηκε. Ο ρωσικός εξοπλισμός δεν ήταν ούτε εκσυγχρονισμένος ούτε καλά συντηρημένος, και η Ρωσία ως επί το πλείστον επικεντρώθηκε στη βελτίωση της στρατηγικής της άμυνας, και όχι στην επιθετική της δύναμη.

Ο πόλεμος της Ουκρανίας, παραδόξως, τη βοήθησε να επενδύσει πραγματικά στις ένοπλες δυνάμεις της κατασκευάζοντας νέο και καλύτερο υλικό.

Βλέπουμε τώρα ότι στο πεδίο της μάχης ο ρωσικός στρατός όχι μόνο έχει αντισταθεί σε μια μαζική αντεπίθεση σ’ ολόκληρη τη γραμμή επαφής που προέρχεται από την Ουκρανία και το ΝΑΤΟ, αλλά βρίσκεται σε επίθεση.

Η υπόθεση ήταν δαπανηρή και για τις δύο πλευρές, αλλά το Κίεβο δέχθηκε το πιο σκληρό πλήγμα καθώς η αντεπίθεσή του αρχίζει να μετατρέπεται σε οπισθοχώρηση και οι δυνάμεις του κάνουν λόγο για επιστροφή σε αμυντικές θέσεις.

Εάν οι Ουκρανοί χάσουν περισσότερα τανκς, τεθωρακισμένα οχήματα, μονάδες πυροβολικού και στρατεύματα, θα αντιμετωπίσουν βαθιά προβλήματα.

Αναυδοι οι Ευρωπαίοι

Οι ΗΠΑ, στερούνται πυρομαχικών πυροβολικού των 155 χιλιοστών, βασικό συστατικό της ουκρανικής προμήθειας και στέλνουν τώρα παλιές βόμβες διασποράς στην Ουκρανία.

Το αμερικανικό οβιδοβόλο M-777 των 155 χιλιοστών που παρέχεται στην Ουκρανία(φωτογραφία defense.gov)

Πολλοί Ευρωπαίοι έμειναν άναυδοι με την απόφαση του Μπάιντεν, είτε επειδή έχουν υπογράψει την απαγόρευσή τους, όπως ορισμένα μέλη του ΝΑΤΟ, ανάμεσά τους η Γερμανία, είτε επειδή έχουν τρομοκρατηθεί από τον κίνδυνο να σκοτωθούν άμαχοι από τα πυρομαχικά που δεν θα εκραγούν.

Το αμερικανικό οβιδοβόλο M-777 των 155 χιλιοστών που παρέχεται στην Ουκρανία δεν θα μπορεί να εκτοξεύει τέτοιες βόμβες ενώ θα χρειαστεί πυρομαχικά διασποράς για τα drones της.

Ορισμένοι Αμερικανοί διαμαρτύρονται, επίσης, επικαλούμενοι οδυνηρές ιστορίες αυτών των όπλων.

Ο κίνδυνος κατάρρευσης

Είναι δύσκολο να μιλήσουμε για επέκταση του ΝΑΤΟ όταν η υπ’ αριθμόν ένα εξωτερική περιπέτειά του στην Ουκρανία θα μπορούσε, οποιαδήποτε μέρα, να καταρρεύσει.

Η θητεία του Στόλτενμπεργκ ως επικεφαλής της συμμαχίας παρατάθηκε για έναν ακόμη χρόνο, επειδή ο Μπάιντεν άσκησε βέτο να δοθεί η ηγεσία του στον Μπεν Γουάλας, τον υπουργό Αμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου.

Αυτό το πλήγμα στο βρετανικό κύρος, που υποστήριξε γενναιόδωρα την πολιτική των ΗΠΑ για την Ουκρανία, αφήνει το ΝΑΤΟ με τον Στόλτενμπεργκ για το επόμενο έτος.

Εάν η Ευρώπη αποδυναμωθεί εσωτερικά, και καθώς το ΝΑΤΟ έχει επεκταθεί πάρα πολύ, το μέλλον τους φαίνεται πιο θολό από ποτέ.