14η Ιουλίου: Ένα φιλί, ένα τραγούδι, ένα ταγκό

Τα «παιδιά της πατρίδος» βάζουν απόψε φωτιά στο Παρίσι. Μια απέραντη σημαία, η σημαία της χαράς, απλώνεται επάνω από την πόλιν αυτήν, που κατέχει το μυστικόν της γοητείας. Τι έχει και συγκινεί; Κανείς δεν θα σας το εξηγήση. Πόλεις ωραιότερες από το Παρίσι υπάρχουν πολλές. Ανετώτερες, καθαρώτερες, πιο συγχρονισμένες. Έχουν τους φίλους και τους θαυμαστάς των. Το Παρίσι έχει εραστάς. Πατούν το χώμα του και δακρύζουν, φεύγουν και ραγίζεται η καρδιά τους. Υπάρχουν άνθρωποι που γερνούν κάτω από τα γεφύρια του και δεν το εγκαταλείπουν. Αλητεύουν και δεν απομακρύνονται. Η αγάπη προς το Παρίσι είνε πάθος, και όπως εις όλα τα μεγάλα πάθη δεν χωρεί εξήγησις. Υποτάσσεται κανείς εις την δύναμίν του.

«ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ», 14.7.1937, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Απόψε όμως το Παρίσι θα βάλη τα δυνατά του. Θέλει να δικαιολογήση την φήμη του. Θα γίνη η πραγματική πόλις του φωτός και της χαράς. Δεκάτη τετάρτη Ιουλίου. Πώς τα καταφέρνει να βρίσκη τρόπον συμβιβασμού ο πλούτος και η φτώχεια, τα νειάτα και τα γεράματα; Εις τον εορτασμόν αυτόν δεν υπάρχουν διακρίσεις ιδεολογικαί, ούτε φύλα, ούτε ηλικίαι, ούτε τάξεις. Το υψηλό καπέλλο τσουγγρίζει στο μπιστρό το ποτήρι του με τον εργατικό κούκο, και η κυρία του καλού κόσμου δεν τώχει τίποτε να κατέβη από το αμάξι της στη μέση της πλατείας και να χορέψη με τον οιονδήποτε πτωχόν διάβολον της συνοικίας. Ως και το άνθος του κακού που απευθύνει εκκλήσεις προς τους διαβάτας του πεζοδρομίου, την 14ην Ιουλίου θα επικαλεσθή διά την κατανάλωσιν των θωπειών του. Μια μέρα σαν την σημερινή…

«ΕΛΕΥΘΕΡΟΝ ΒΗΜΑ», 14.7.1937, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Αν θέλετε να συλλάβετε την έννοιαν της λέξεως πάνδημος, επισκεφθήτε το Παρίσι την νύχτα της εθνικής του εορτής. Μόλις αρχίσουν να χύνωνται οι καταρράκται του φωτός του και να πυκνώνωνται τα κύματα του πλήθους, εις τα μεγάλα βουλεβάρτα που εκτείνονται από την πλατείαν της Όπερας μέχρι της πλατείας της Δημοκρατίας, εις την αριστεράν όχθην του Σηκουάνα, όπου υπό την αυστηρότητα της γηραιάς Σορβόνης η σπουδάζουσα νεότης ρίχνει τα μπερέ της εις τον αέρα, εις την πλατείαν της Βαστίλλης και εις τις ανηφοριές της Μονμάρτρης, όπου αι λαϊκαί τάξεις στήνουν χορόν, διάχυτος είνε η μέθη της χαράς. Η μιντινέτα δεν είνε στις κακίες της απόψε. Δεν βγάζει δέκα πήχες γλώσσα για να κεραυνώση τον περαστικό που της έσκασε το καλό του λογάκι. Απλώνετε το χέρι και περιβάλλετε μέσες, τείνετε τα χείλη και ευρίσκετε ανταπόκρισιν, προσφέρετε τον βραχίονα και τον δέχονται.

Και προ παντός χορεύετε. Χορεύετε αλύπητα όπου βρεθήτε, όπου σταθήτε, με όποιον συναντήσετε. Καταμεσής του δρόμου, εις τας καμπάς, εις τα σταυροδρόμια, εις τας κεντρικάς αρτηρίας, εις τας παρόδους. Δεν βιάζεται ο συνετός αστός να προλάβη το τελευταίο μετρό. Το μετρό τον περιμένει. Στήνει χορόν όπως έστηνε άλλοτε οδοφράγματα. Και όπως άλλοτε επιβάλλεται. Όλοι τον σέβονται: τα όργανα της τάξεως και οι σωφέρ. Είνε ο κυρίαρχος. Δεν θα σταματήση ο χορός για να περάση το λεωφορείον. Το αυτοκίνητον θα μεταβάλη κατεύθυνσιν. Ο Παρισινός δεν βγάζει λόγους. Τραγουδεί. Δεν ζητωκραυγάζει, χορεύει. Αν ρωτήσετε το σπουργιτάκι αυτό με τη μύτη υψωμένη στον αέρα, που φθείρει το τακουνάκι του σ’ ένα αδιάκοπο φοξ, τι εξαιρετικό γεγονός συμβαίνει απόψε, θα σας κυττάξη με απορίαν. Είνε η 14η Ιουλίου! Τι άλλο θέλετε να συμβή; Δεν σας φθάνει αυτό; Είνε το μόνο που ξέρει. Γκρέμισε η Βαστίλλη σαν απόψε; Τόσο το χειρότερο γι’ αυτήν. Απόψε είνε η εορτή της χαράς. Η ελευθερία δεν είνε συνωφρυωμένη. Την γνωρίζουν από το κέφι της. Δεν είνε λέξις, δεν είνε κορόνα ρητορική. Δεν συνέτριψε ο Γάλλος τας πύλας της Βαστίλλης για να κλεισθή μέσα σε τέσσερις τοίχους και ν’ ακούση τον τραπεζορήτορα. Η επισημότης πάει περίπατο. Η νύχτα είνε του λαού. Αυτός, δίχως ρητορική, μ’ ένα ποτήρι κρασί στο χέρι, μας λέει πώς τη νοιώθει την ελευθερία του: ένα φιλί, ένα τραγούδι, ένα ταγκό. Έτσι τη χάρηκαν απόψε τα «παιδιά της πατρίδος».

*Χρονογράφημα του Παύλου Παλαιολόγου για τον εορτασμό της επετείου της 14ης Ιουλίου 1789 στο Παρίσι, στη Γαλλία. Το κείμενό του, που έφερε τον τίτλο «Η εορτή της χαράς», είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα «Ελεύθερον Βήμα» πριν από 86 ακριβώς χρόνια, στις 14 Ιουλίου 1937.

Ως γνωστόν, η πτώση της Βαστίλης –τόπου φυλάκισης και βασανιστηρίων, μισητού συμβόλου της λουδοβίκειας απολυταρχίας– στις 14 Ιουλίου 1789 αποτέλεσε κατ’ ουσίαν τον ιδρυτικό μύθο της Γαλλικής Επανάστασης.