Μασσαλιώτιδα: Το πάθημα του γιατρού

Όσο διαρκεί το καλοκαίρι, ο πατέρας είναι περίφημα στην υγεία του. Μα μόλις μπη το φθινόπωρο, αμέσως τον ξαναπιάνει αυτός ο φοβερός βήχας. Ο χειμώνας είναι βαρύς εδώ στο βορρά και όσα γιατροσόφια κι’ αν κάνη για να γίνη καλά, τίποτα δεν γίνεται. Η μητέρα κάνει η καϋμένη ό,τι μπορεί για να τον ανακουφίση, αλλά του κάκου. Ο μεγαλύτερος καϋμός της όμως είναι που δεν εννοεί να τον κοιτάξη γιατρός. Επανειλημμένως του πρότεινε να καλέσουν τον γιατρό Πισκάτορ, μα ο πατέρας είναι ανένδοτος. Λέει ότι ο Πισκάτορ είναι απ’ αυτούς τους αιωνίους φοιτητάς που περνούν όλη τους τη ζωή στα πανεπιστημιακά θρανία χωρίς να πάρουν ποτέ τους δίπλωμα και ότι έχει την κακή συνήθεια να πίνη απανωτά τα κονιάκ και να φλυαρή με τον κόσμο ως τα ξημερώματα.

Αυτά λέει ο πατέρας, μα εμείς ξέρομε ότι κατά βάθος άλλη είναι η αλήθεια. Έχει ξεσπάσει ο πόλεμος ανάμεσα στη Γαλλία και τη Γερμανία και ο Πισκάτορ είναι ο μοναδικός Γερμανόφιλος σ’ όλη την περιφέρειά μας. Ο πατέρας, που έχει όχι μόνο θαυμασμό, αλλά και λατρεία για τους Γάλλους, παθαίνει κρίσι μόνο με την σκέψι ότι θα υποχρεωθή ν’ ακούση επαίνους για τους Γερμανούς.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 1.10.1953, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Τελικά όμως η μητέρα τα κατάφερε να τον μεταπείση και ένα απόγευμα, κατά τις τέσσερις, ο Πισκάτορ κατέφθασε στο σπίτι. Εμείς νομίζαμε ότι μόλις θα εξήταζε τον πατέρα θα έγραφε καμμιά συνταγή, όπως κάνουν συνήθως οι γιατροί, θα έπινε τον καφέ του και θα έφευγε. Μα αυτός άρχισε μια ακατάσχετη φλυαρία, και όταν κτύπησε πέντε, ο πατέρας παρήγγειλε ένα κονιάκ και ζεστό νερό για να πιη ο γιατρός ένα γκρογκ.

Όλη τη μέρα δεν είχε κάνει πολύ κρύο, μα το βραδάκι έπιασε τρομερή παγωνιά. Καθισμένες δίπλα στο τζάκι, πλέκαμε και κεντούσαμε, όπως συνήθως, και ελεεινολογούσαμε τον φουκαρά τον αμαξά μας, που θα πήγαινε με τέτοιον απαίσιο καιρό τον γιατρό πίσω στη χώρα.

Κατά τις έξη η θεία Λοβίζα άρχισε να αναρωτιέται μήπως ο γιατρός σκόπευε να μείνη για το φαγητό, μα η μητέρα το απέκλεισε. Στις εξήμιση ο πατέρας μάς φέρνει το καλό νέο, ότι ο γιατρός θα φύγη και να του ετοιμάσουμε το αμάξι. Με την ευκαιρία αυτή η μητέρα πρόλαβε να τον ρωτήση τι λέει τόσες ώρες και αργεί έτσι.

– Για τον Μπίσμαρκ, απάντησε φουρκισμένος ο πατέρας και ξαναμπήκε στην κάμαρά του.

Τον λυπηθήκαμε κατάκαρδα που ήταν υποχρεωμένος ν’ ακούη τόσες ώρες επαίνους για ένα Γερμανό και μηνύσαμε στον αμαξά να ετοιμάζεται.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 1.10.1953, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Η ώρα πήγε επτά και τέταρτο και ο γιατρός ακόμη να φανή.

– Πήγαινε να του πης Σέλμα, μου είπε η μητέρα, ότι το αμάξι είναι έτοιμο.

Τους βρήκα να κάθωνται και οι δυο στο τραπέζι με το μπουκάλι του κονιάκ στη μέση. Ο Πισκάτορ, που είχε μπροστά του ένα ποτήρι του νερού γεμάτο που άχνιζε, μόλις με είδε έκοψε την κουβέντα του και άρχισε να πίνη. Και πριν προλάβω καλά-καλά να εξηγηθώ, «Εν τάξει, εν τάξει!» μου λέει και, γυρίζοντας πάλι στον πατέρα, συνεχίζει:

– Που λες, κύριε Γουσταύε μου, μεγάλος λαός…

Στις οκτώμιση ο αμαξάς, ξεπαγιασμένος, έρχεται να μας πη ότι δεν μπορεί να περιμένη άλλο, ότι έχει στρώσει χιόνι ένα μπόι και ότι το άλογο θα ψοφήση αν μείνη και άλλο έξω στην παγωνιά. Του είπαμε να ξεζέψη και να πάη στην κουζίνα να ζεσταθή.

Στις εννέα ακριβώς ο πατέρας βγήκε να μας ζητήση και άλλο ζεστό νερό για το γκρογκ του γιατρού.

– Μα τι θα γίνη; Εδώ θα κοιμηθή; ρώτησε με απελπισία η μητέρα.

– Τώρα άφησε τους Γερμανούς και βρίζει τους Γάλλους, έκανε ο πατέρας έξω φρενών. Τι να κάνω όμως; Δεν μπορώ να τον διώξω!

Ξαφνικά –κόντευε πια εννέα και μισή– η θεία Αλίνα πετάει το πλεκτό της και, χαμογελώντας πονηρά, ανοίγει το πιάνο.

– Τι θα κάνης; ρωτήσαμε ξαφνιασμένες.

– Τώρα θα δήτε.

Και άρχισε να παίζη ένα εμβατήριο.

– Η Μασσαλιώτις, είπε η μητέρα. Είναι ένα γαλλικό εμβατήριο που το έπαιζαν στην Επανάστασι. Ακούστε το τι ωραίο που είναι.

Δεν ξέρω πώς συμβαίνει, μα αυτό το εμβατήριο έχει κάτι το εντελώς ξεχωριστό. Είναι δύσκολο να διατηρήσης την ψυχραιμία σου άμα το ακούς. Σου έρχεται να σηκωθής, να τραγουδήσης και να φωνάξης. Θέλεις να κάνης κάτι μεγάλο και ηρωικό.

Ξαφνικά ο πατέρας φάνηκε στην πόρτα.

– Φτάνει Αλίνα. Ο γιατρός έφυγε.

Και μας διηγήθηκε τι έγινε. Όταν πρωτοάρχισε η θεία να παίζη, ο Πισκάτορ δεν έδωσε καμμιά σημασία. Ύστερα όμως που η μουσική εξακολουθούσε, σταμάτησε να μιλάη και άρχισε να την προσέχη. Μετά βάλθηκε με το πόδι του να χτυπάη τον ρυθμό και να ψιλοτραγουδάη. Και ξαφνικά σηκώθηκε μ’ έναν πήδο, άρπαξε το παλτό του και το καπέλλο του και άνοιξε απότομα την πόρτα.

– Γεια σου, Γουσταύε, φεύγω!

– Στάσου, χριστιανέ μου, να ξαναζέψουν το αμάξι, φώναξε ο πατέρας.

– Αδύνατο, είπε ο άλλος. Μισό λεπτό ακόμη ν’ ακούσω την Μασσαλιώτιδα και έγινα Γαλλόφιλος χειρότερος και από σένα.

*Κείμενο της σουηδής συγγραφέως Σέλμα Λάγκερλεφ (Selma Lagerlöf, 1858-1940), της πρώτης γυναίκας που τιμήθηκε με Νομπέλ Λογοτεχνίας, το 1909. Έφερε τον τίτλο «Η Μασσαλιώτις» και είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα «Το Βήμα» την 1η Οκτωβρίου 1953.

Η Μασσαλιώτιδα (La Marseillaise), που συνέθεσε κατά παραγγελία του δημάρχου του Στρασβούργου ο αξιωματικός του Γαλλικού Στρατού Claude-Joseph Rouget de Lisle (1760-1836) τη νύχτα της 25ης προς την 26η Απριλίου 1792 (ο αρχικός τίτλος της ήταν «Πολεμικό εμβατήριο για τη Στρατιά του Ρήνου»), κατέστη εθνικός ύμνος της Γαλλίας με διάταγμα που εκδόθηκε από τη Γαλλική Εθνοσυνέλευση στις 14 Ιουλίου 1795.