Οι παλατιανοί

Περιγραφές προσκηνίων και παρασκηνίων εξαντλούνται στο ποιος θα είναι ο νέος ή η νέα πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ ή στο κατά πόσο θα αλλάξει ο συσχετισμός μεταξύ των κομμάτων της Κεντροαριστεράς ή τι ρόλο παίζει η διαγραφή του τάδε, πόσο θα διαρκέσει η «περίοδος Μητσοτάκη» (άρα πότε θα αρχίσουν να εκδηλώνονται οι δελφίνοι) κ.λπ.

Ισως μια πιο υγιής βάση συζήτησης θα ήταν να βλέπαμε τον τύπο ανάπτυξης που υιοθετεί η Ελλάδα. Ομως μια τέτοια συζήτηση είναι κρύα, θεωρητική, απόμακρη και αντιεμπορική. Υπάρχουν κείμενα οικονομολόγων (όλου του πολιτικού φάσματος) που κάνουν κριτική για τη θνησιγένεια των ασκούμενων οικονομικών πολιτικών.

Υπάρχουν ακόμα και εσχατολογικές (δομημένες, εντούτοις) αναλύσεις για την επερχόμενη νέα μνημονιακή περίοδο, όπως αυτή του Αλέκου Παπαδόπουλου. Οι βυζαντινισμοί όμως, τα θρίλερ, τα νουάρ που γράφονται στους διαδρόμους των κομμάτων είναι πολύ πιο δελεαστικά. Μάχες, ψίθυροι, φήμες, σκιές, μαχαιριές σε ένα παρατεταμένο «Ονομα του Ρόδου» μέσα στη νύχτα έχουν πολύ μεγαλύτερο μυθιστορηματικό, αφηγηματικό ενδιαφέρον από π.χ. μια ανάλυση διαγραμμάτων ή μια παράθεση ποσοστών που δείχνει τη χαμηλή ελληνική παραγωγικότητα.

Δίκαιο: σε μεγάλο βαθμό η πολιτική παραγωγή είναι απότοκο της παλατιανής δράσης, της δράσης των αυλικών. Οι αυλικοί, οι ψιθυριστές έχουν παίξει εκπληκτικό ρόλο στην πολιτική ιστορία της πατρίδας μας. Οι σύμβουλοι, οι φίλοι, οι συμπτωματικοί ευνοούμενοι μπορούν να αναπροσανατολίσουν την απόφαση του ηγεμόνα, του κομματικού οργάνου, να στρεβλώσουν μια ειλημμένη απόφαση, να συντρίψουν μια νομοθετική πρωτοβουλία, να κάνουν face control, να εξαφανίσουν ό,τι δεν γουστάρουν.

Οι ίδιοι οι παλατιανοί δεν φαίνονται, δεν εκτίθενται, δεν πληρώνουν. Αντικαθίστανται βέβαια, πέφτουν σε δυσμένεια, υπάρχουν ομοειδείς που τους υπονομεύουν, υπάρχουν αντιψιθυριστές, διαβολείς, δηλητηριαστές. Οσο να ‘ναι, περνούν και αυτοί τις αγωνίες τους, έχουν υποψίες, «αυτός μου την έκανε» κ.λπ.

Στο παίγνιο συνωμοσιών υπάρχουν και οι «υπο-ψυθιριστές». Αυτοί που μεταφέρουν μηνύματα διασκευάζοντάς τα, αυτοί που καρφώνουν στους ψιθυριστές άλλους (τρίτους εχθρούς), πιθανόν παραπλανώντας τους ώστε (οι κανονικοί) ψιθυριστές, οι αυλικοί, να κάνουν το κρίσιμο λάθος και να ξεκουμπιστούν επιτέλους από την αυλή. Οι άνθρωποι του παλατιού είναι ιδρυτικά φοβισμένοι, ενώ βρίσκονται στην περίμετρο του ηγεμόνα αισθάνονται ότι τους μισούν οι άλλοι, οι «απέξω», από ζήλια για την περιζήτητη εύνοια. Ο ηγεμόνας βέβαια μπορεί να τους «δολοφονήσει» εύκολα, ιδίως όταν κινδυνεύει ο ίδιος.

Μπορεί όμως και να ταφεί μαζί τους. Να αποτελέσουν τα κτερίσματά του. Τι να κάνουμε; Δύσκολο επάγγελμα γι΄ αυτούς που το διαλέγουν. Η πρόσφατη και παλαιότερη Ιστορία έχει δείξει ότι ο σύμβουλος, ο υπασπιστής, ο αυλικός, ο παλατιανός, ο ψιθυριστής έχουν παίξει σημαντικότατο ρόλο. Συχνά είναι οι αίτιοι της καταστροφής ή της μεγάλης επιτυχίας ή της ανοησίας κάποιου προβεβλημένου πολιτικού προσώπου. Και συχνά, ακόμα και ταλαντούχοι πολιτικοί, θάβονται ή εγκλωβίζονται σε μια παρασκηνιακή ζωή που είναι γεμάτη από διαδρομιστές και φοβίες. Είναι οι ίδιοι οι ηγεμόνες ως ακραία ανασφαλείς που έχουν ανάγκη τους αυλικούς. Εχουν ανάγκη να τους αγαπά ο κόσμος, να βρουν στο πλήθος το υποκατάστατο της μητρικής αγκαλιάς.

Οταν αναλάβει ως «μεταφραστής» της αγάπης του πλήθους ο αυλικός, μοιραία ο ηγεμόνας κρέμεται πάνω του. Μέχρι να του κλονίσει την εμπιστοσύνη είτε μια παταγώδης αποτυχία είτε άλλοι ανταγωνιστές αυλικοί που του ψιθυρίζουν, ο ηγεμόνας ταυτίζεται με τον αυλικό του.

Τούτων δοθέντων, η ομάδα πέριξ του αρχηγού, του ηγεμόνα, παίζει μεγάλο ρόλο. Αν κάνουμε μια ανάγνωση της πρόσφατης Ιστορίας μέσα από τη δράση των ανθρώπων επιρροής που εκτείνονται από δογματικούς τεχνοκράτες μέχρι μάντεις και αναγνώστες κατακαθιού καφέ, θα δούμε τον βαρύνοντα ρόλο τους και θα συνεχίσουμε τη μόνη ορθολογική επιλογή που απομένει. Την προσευχή.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΑ ΝΕΑ