WSJ: Γιατί οι Ευρωπαίοι γίνονται όλο και φτωχότεροι;

Οι Ευρωπαίοι αντιμετωπίζουν μια νέα οικονομική πραγματικότητα που δεν είχαν ζήσει για δεκαετίες: γίνονται όλο και πιο φτωχοί.

Η ζωή σε μια ήπειρο που κάποτε όλοι ζήλευαν χάνει τη λάμψη της καθώς οι Ευρωπαίοι βλέπουν την αγοραστική τους δύναμη να εξανεμίζεται, γράφει η Wall Street Journal.

Οι Γάλλοι τρώνε λιγότερο φουά γκρα και πίνουν λιγότερο κόκκινο κρασί. Οι Ισπανοί βάζουν το ελαιόλαδο με το σταγονόμετρο, οι Φινλανδοί καλούνται να κάνουν σάουνα μόνο τις ημέρες με δυνατό άνεμο, όταν οι ανεμογεννήτριες προσφέρουν φθηνότερο ρεύμα. Σε όλη τη Γερμανία, η κατανάλωση κρέατος έχει πέσει στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων τριών δεκαετιών. Και στην Ιταλία, ο υπουργός Οικονομικής Ανάπτυξης Αντόλφο Ούρσο συγκάλεσε τον Μάιο σύσκεψη διαχείρισης κρίσεων για τις αυξήσεις τιμών στα ζυμαρικά.

Με τις καταναλωτικές δαπάνες σε ελεύθερη πτώση, η Ευρώπη πέρασε σε ύφεση στις αρχές του έτους, ενισχύοντας έτσι μια αίσθηση οικονομικής, πολιτικής και στρατιωτικής φθοράς που πρωτοεμφανίστηκε στις αρχές του αιώνα.

Η σημερινή κατάσταση της Ευρώπης δεν προκαλεί έκπληξη, σχολιάζει η Wall Street Journal. Ο γηράσκων πληθυσμός που δίνει έμφαση στον ελεύθερο χρόνο και στην εργασιακή ασφάλεια βρίσκεται πίσω από την ισχνή αύξηση της παραγωγικότητας. Η κατάσταση επιδεινώθηκε από την πανδημία Covid-19 και τον παρατεταμένο πόλεμο στην Ουκρανία, παράγοντες που εκτίναξαν τις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων.

Επιδότηση στους εργοδότες

Οι χειρισμοί των κυβερνήσεων δεν βελτίωσαν την κατάσταση, γράφει η αμερικανική εφημερίδα. Σε μια προσπάθεια να προστατεύσουν τις θέσεις εργασίες, επιδότησαν τους εργοδότες και άφησαν τους καταναλωτές χωρίς μαξιλάρι όταν ήρθε το σοκ των τιμών. Οι Αμερικανοί, αντίθετα, ωφελήθηκαν από τις χαμηλές τιμές της ενέργειας και  την κυβερνητική βοήθεια που χορηγήθηκε απευθείας στους πολίτες προκειμένου να συνεχίσουν να καταναλώνουν.

Σε αυτές τις συνθήκες, οι ευρωπαϊκές εξαγωγές δεν έσωσαν την κατάσταση, καθώς η ζήτηση για ευρωπαϊκά προϊόντα στην Κίνα, βασική αγορά για την Ευρώπη, παρέμεινε χαμηλή.

Το υψηλό κόστος της ενέργειας και ο πληθωρισμός που εκτοξεύτηκε σε επίπεδα που δεν είχαμε δει από τη δεκαετία του 1970 περιορίζουν το πλεονέκτημα τιμών για τους κατασκευαστές και δυναμιτίζουν τις εργασιακές σχέσεις. Καθώς το παγκόσμιο εμπόριο υποχωρεί, η εξάρτηση της Ευρώπης από τις εξαγωγές –οι οποίες αντιστοιχούν στο 50% του ΑΕΠ της Ευρωζώνης, έναντι 10% στις ΗΠΑ- έγινε ξαφνικά μειονέκτημα.

Πληθωρισμός και πόλεμος έφεραν «σοκ τιμών» στους Ευρωπαίους (Reuters)

Βουτιά της ιδιωτικής κατανάλωσης

Η ιδιωτική κατανάλωση έχει μειωθεί κατά περίπου 1% στην ευρωζώνη των 20 κρατών-μελών από τα τέλη του, σύμφωνα με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης. Στις ΗΠΑ, όπου τα νοικοκυριά απολαμβάνουν μια ισχυρή αγορά εργασίας και αυξανόμενα εισοδήματα, έχει ανέβει κατά σχεδόν 9%. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιπροσωπεύει τώρα περίπου το 18% του συνόλου των παγκόσμιων καταναλωτικών δαπανών, έναντι του 28% της Αμερικής. Πριν από δεκαπέντε χρόνια, η ΕΕ και οι ΗΠΑ αντιστοιχούσαν περίπου στο 25% του συνόλου.

Προσαρμοσμένοι για τον πληθωρισμό και την αγοραστική δύναμη, οι μισθοί μειώθηκαν κατά περίπου 3% από το 2019 στη Γερμανία, κατά 3,5% στην Ιταλία και την Ισπανία και κατά 6% στην Ελλάδα. Οι πραγματικοί μισθοί στις ΗΠΑ αυξήθηκαν κατά περίπου 6% την ίδια περίοδο, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ.

Η μεσαία τάξη στην ουρά για τρόφιμα

Ο πόνος φτάνει μέχρι τις μεσαίες τάξεις. Στις Βρυξέλλες, μια από τις πλουσιότερες πόλεις της Ευρώπης, δάσκαλοι και νοσοκόμες στάθηκαν πρόσφατα στην ουρά για να αγοράσουν τρόφιμα μισοτιμής από την καρότσα ενός φορτηγού. Η εταιρεία που τα πουλούσε, Happy Hours Market, συλλέγει από τα σουπερμάρκετ τρόφιμα κοντά στην ημερομηνία λήξης και τα διαφημίζει μέσω μιας εφαρμογής. Οι πελάτες μπορούν να παραγγείλουν νωρίς το απόγευμα και να παραλάβουν τα προϊόντα τους σε μειωμένες τιμές το βράδυ.

Παρόμοιες υπηρεσίες ξεφυτρώνουν σε όλη την Ευρώπη ως τρόπος μείωσης της σπατάλης τροφίμων και εξοικονόμησης χρημάτων. Η TooGoodToGo, εταιρεία που ιδρύθηκε στη Δανία το 2015 και πουλάει φαγητό που περισσεύει από καταστήματα λιανικής και εστιατόρια, έχει 76 εκατομμύρια εγγεγραμμένους χρήστες σε όλη την Ευρώπη, περίπου τριπλάσιους από ό,τι στα τέλη του 2020. Στη Γερμανία, η Sirplus, μια startup που δημιουργήθηκε το 2017, προσφέρει στο ηλεκτρονικό της κατάστημα ακόμα και προϊόντα των οποίων η ημερομηνία λήξης έχει περάσει Το ίδιο και η Motatos, η οποία ιδρύθηκε δημιουργήθηκε στη Σουηδία το 2014 και τώρα δραστηριοποιείται στη Φινλανδία, τη Γερμανία, τη Δανία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

Μεγαλώνει η ψαλίδα με τις ΗΠΑ

Οι δαπάνες για προϊόντα υψηλής ποιότητας έχουν καταρρεύσει. Οι Γερμανοί κατανάλωναν 52 κιλά κρέατος ανά άτομο το 2022, περίπου 8% λιγότερο από το προηγούμενο έτος και το χαμηλότερο επίπεδο από τότε που ξεκίνησαν να κρατούνται αρχεία το 1989.

Τα τελευταία 15 χρόνια η οικονομία της Ευρωζώνης αναπτύχθηκε κατά 6%, σε τιμές δολαρίων, ενώ στις ΗΠΑ η ανάπτυξη το ίδιο διάστημα φτάνει το 82%, σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.

Ως αποτέλεσμα το μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα στην ΕΕ είναι σήμερα μικρότερο από ό,τι σε οποιαδήποτε αμερικανική πολιτεία με εξαίρεση το Άινταχο και το Μισισίπι, σύμφωνα με έκθεση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας.

Αν οι σημερινές τάσεις συνεχιστούν, προειδοποιούσε η έκθεση, το χάσμα ανάμεσα σε ΗΠΑ και ΕΕ όσον αφορά την κατά κεφαλήν οικονομική παραγωγή θα γίνει εξίσου μεγάλο με το κενό που χωρίζει σήμερα την Ιαπωνία με το Εκουαδόρ.