Ένα τάνκερ γεμάτο με πετρέλαιο βρίσκεται εδώ και χρόνια εγκαταλελειμμένο στα ανοιχτά της Υεμένης, σε απόσταση περίπου 4,6 ναυτικών μιλίων από τις ακτές της φτωχότερης χώρας του Κόλπου.

Δικαίως οι ειδικοί το περιγράφουν ως… πλωτή «ωρολογιακή βόμβα».

Μήκους 360 μέτρων, το δεξαμενόπλοιο FSO Safer -επισήμως ιδιοκτησίας της κρατικής υπηρεσίας πετρελαίου και φυσικού αερίου της Υεμένης- βρίσκεται αγκυροβολημένο από τη δεκαετία του ‘80 στην Ερυθρά Θάλασσα, βόρεια του λιμανιού της πόλης Χουντέιντα, στα δυτικά της χώρας.

Κατασκευασμένο το 1976, χρησιμοποιείται εδώ και δεκαετίες ως οιονεί τερματικός σταθμός φόρτωσης και αποθήκευσης πετρελαίου.

Όμως το δεξαμενόπλοιο έχει μείνει χωρίς συντήρηση από το 2015, λίγο αφότου στην Υεμένη ξέσπασε ο αιματηρός εμφύλιος ανάμεσα στους φιλοϊρανούς αντάρτες Χούθι και τις φιλοκυβερνητικές δυνάμεις που υποστηρίζονται από έναν στρατιωτικό συνασπισμό υπό την ηγεσία των Σαουδαράβων.

Στο φόντο μιας ήδη τεράστιας ανθρωπιστικής κρίσης στην εμπόλεμη χώρα, οι φόβοι πλέον εντείνονται ότι το εγκαταλελειμμένο τάνκερ μπορεί να γίνει σημείο αναφοράς μιας ευρύτερης, τεράστιας καταστροφής.

Φορτωμένο με ποσότητα ισοδύναμη με 1,1 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου, το FSO Safer -ονομασία που κατά τραγική ειρωνεία σημαίνει «ασφαλέστερο»- σαπίζει και μπορεί ανά πάσα στιγμή να κοπεί στα δύο, να πιάσει φωτιά ή ακόμη και να εκραγεί.

Οι δεξαμενές του έχουν άλλωστε γεμίσει με τοξικά αέρια και η θαλάσσια περιοχή είναι διάσπαρτη με νάρκες.

Το ενδεχόμενο διαρροής αποτελεί εδώ και χρόνια έναν εν εξελίξει εφιάλτη στην Ερυθρά Θάλασσα, σε μια από τις πλέον κομβικές θαλάσσιες εμπορικές διόδους παγκοσμίως.

Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, στο δεξαμενόπλοιο υπάρχει περίπου «4 φορές περισσότερο πετρέλαιο από ό,τι χύθηκε από το Exxon Valdez το 1989», στη μεγαλύτερη μέχρι σήμερα περιβαλλοντική καταστροφή στα παγκόσμια χρονικά.

Αποτρέποντας μια καταστροφή… παραβλέποντας μιαν άλλη

Ο αντίκτυπος θα ήταν τεράστιος σε ένα από τα μεγαλύτερα θαλάσσια οικοσυστήματα στον πλανήτη.

Θα εξέθετε σε άμεσο κίνδυνο εκατομμύρια ανθρώπους, που ήδη υποφέρουν.

Θα κατέστρεφε την τοπική αλιεία και θα έπληττε το διεθνές εμπόριο, καθώς θα οδηγούσε σε κλείσιμο τα κοντινά λιμάνια και, πιθανότατα, θα διέκοπτε τη ναυσιπλοΐα μέσω της Διώρυγας του Σουέζ και των Στενών του Ορμούζ.

Για να τα αποτρέψει όλα αυτά, ο ΟΗΕ -που οκτώ χρόνια τώρα αδυνατεί να τερματίσει τον οκταετή πολύνεκρο πόλεμο στην Υεμένη- αναλαμβάνει δράση…

Σε μια ασυνήθιστη κίνηση, αγόρασε πρόσφατα ένα πετρελαιοφόρο -το Nautica- από την εταιρία Euronav.

Το είχε αγκυροβολήσει στο Τζιμπουτί, περιμένοντας το «πράσινο φως» για την έναρξη μιας επιχείρησης που δεν έχει προηγούμενο.

Αυτό συνέβει τυπικά το περασμένο Σάββατο, έπειτα από εβδομάδες προετοιμασιών και ερευνών στο «γερασμένο» σκαρί του FSO Safer.

Στόχος είναι να μεταφορτωθούν τα 1,1 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου από το υπό αποσύνθεση δεξαμενόπλοιο, το οποίο είναι de facto υπό τον έλεγχο των ανταρτών Χούθι.

Η επιχείρηση αρχίζει αυτή την εβδομάδα και αναμένεται να διαρκέσει περίπου ενάμιση μήνα.

Θεωρείται ιδιαίτερα επικίνδυνη και οι φόβοι παρέμεναν μέχρι και την τελευταία στιγμή ότι θα μπορούσε -τουλάχιστον μεταφορικά- να «τιναχτεί στον αέρα».

Κάτι τέτοιο, αν και με άλλες μεθόδους, είχε συμβεί τον Αύγουστο του 2019 κατόπιν διαφωνιών μεταξύ των αντίπαλων μερών του πολέμου στην Υεμένη.

Τώρα ωστόσο φαίνεται ότι έχουν πολλά αλλάξει. Κατ’ αρχάς ο βαθμός του κινδύνου.

Επικαλούμενος τον επείγοντα χαρακτήρα της κατάστασης στο Safer, ο ΟΗΕ δηλώνει πρόθυμος να αναλάβει -μέσω και δωρεών- το κόστος της επιχείρησης.

Οι μέχρι στιγμής εκτιμήσεις είναι ότι μπορεί να φτάσει σε ύψος τα 148 εκατομμύρια δολάρια.

Ποσό που παραμένει ωστόσο κατά πολύ μικρότερο από τις ζημιές που θα προκαλούσε τυχόν διαρροή πετρελαίου από τις δεξαμενές του Safer.

Μόνο το κόστος καθαρισμού της ευρύτερης περιοχής εκτιμάται ότι θα ξεπερνούσε τα 20 δισεκατομμύρια δολάρια.

Διαμάχη πάνω από το «κουφάρι»

Εάν όλα πάνε κατ’ ευχήν στην επιχείρηση του ΟΗΕ, το σάπιο FSO Safer αναμένεται -άδειο πια- να ρυμουλκηθεί σε ναυπηγείο για σκραπ.

Ήδη ωστόσο οι αντάρτες Χούθι και η διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Υεμένης ερίζουν για τα «λάφυρα».

Από τα έσοδα από τα παλιοσίδερα -περίπου 10 δισεκατομμύρια δολάρια- έως τη μεγάλη «μπάζα» από την αξιοποίηση των ποσοτήτων αργού πετρελαίου που φυλάσσονταν στις δεξαμενές του FSO Safer.

Η αξία τους υπολογίζεται σε πάνω από 53,8 εκατομμύρια ευρώ.

Η διαμάχη επικεντρώνεται στο ποιος έχει τα δικαιώματα -οι αντάρτες Χούθι ως de facto ιδιοκτήτες του δεξαμενόπλοιου ή η διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Υεμένης, ως de jure ιδιοκτήτρια- και φυσικά τα ποσοστά στη μοιρασιά.

Το διακύβευμα ξεφεύγει ωστόσο κατά πολύ από τις δεξαμενές του σαπισμένου δεξαμενόπλοιου.

Με την προσμονή μιας δύσκολης ειρήνευσης, έχει αρχίσει πλέον παρασκηνιακά η συζήτηση για την επόμενη ημέρα, με χορό επενδύσεων στον υπανάπτυκτο πετρελαϊκό τομέα της Υεμένης.

Στον «παιχνίδι» έχουν μπει όχι μόνο δυτικές εταιρείες, αλλά… δικαιωματικά και οι Κινέζοι.

Ήταν εξάλλου με μεσολάβηση του Πεκίνου που η Σαουδική Αραβία και το Ιράν- οι δύο μεγάλοι αντίπαλοι όχι μόνο στα υεμενίτικα εδάφη, αλλά στην ευρύτερη περιφέρεια- προχώρησαν πρόσφατα στην αποκατάσταση των διπλωματικών τους σχέσεων.

Εξέλιξη που έχει ανατρέψει τις ισορροπίες στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και δείχνει να ανοίγει το δρόμο ουσιαστικών διαπραγματεύσεων για το τέλος του εννιαετούς πολέμου, που έχει στοιχίσει τη ζωή σε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, έχει εκτοπίσει εκατομμύρια άλλους κι έχει προκαλέσει μια από τις χειρότερες ανθρωπιστικές κρίσεις στον πλανήτη.

Προ ημερών σε συνομιλίες μεταξύ αξιωματούχων των Χούθι και της Σαουδικής Αραβίας, το Ριάντ έθεσε συγκεκριμένες προτεραιότητες.

Μεταξύ αυτών ήταν και η επανάληψη των εξαγωγών πετρελαίου από τα λιμάνια της Υεμένης, στην ανοικοδόμηση της οποίας αναμένεται να στηθεί, αργά ή γρήγορα, ένας «χορός» δισεκατομμυρίων.

Headlines