Κριστίν Μπερζίνα: Η Ουάσιγκτον δεν θέλει να υπάρχουν διαφορές μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας

Στις διαπραγματεύσεις για την ένταξη της Σουηδίας ο Ερντογάν «πήρε» από την Ουάσιγκτον ό,τι μπορούσε και δεν έχει εξαντλήσει ακόμη όλα του τα χαρτιά, οπότε εξήλθε της Συνόδου του ΝΑΤΟ σε καλή θέση, υποστηρίζει η Κριστίν Μπερζίνα, διευθύνουσα σύμβουλος του German Marshal Fund (GMF) North, στη συνέντευξή της στα «ΝΕΑ».

Η ειδικός στη συνεργασία ασφαλείας ΗΠΑ – Ευρώπης και το ΝΑΤΟ ήταν παρούσα στο Βίλνιους και μας μεταφέρει μέσω των απαντήσεών της το κλίμα που επικράτησε στη Σύνοδο.

Ποιος είναι ο «κερδισμένος» της Συνόδου στο Βίλνιους;

Ο κερδισμένος της Συνόδου είναι η ανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ. Τράβηξε ιδιαίτερη προσοχή το ζήτημα της Ουκρανίας και η πιθανή ένταξή της, αλλά δεν ήταν το μοναδικό ουσιώδες θέμα. Το κύριο θέμα ήταν η σκληρή κριτική προς τη Ρωσία, αλλά κυρίως οι δεσμεύσεις του ΝΑΤΟ υπό το άρθρο 5 προς τα υπάρχοντα μέλη και η ενσωμάτωση των νέων σκανδιναβικών μελών, της Φινλανδίας και ως φαίνεται και της Σουηδίας, με πραγματικούς εξοπλισμούς και ασκήσεις και όχι μόνο σε πολιτικό επίπεδο. Το ΝΑΤΟ κινήθηκε πέρα από τα λόγια για να προωθήσει πρακτικά μέτρα ώστε μια κατάσταση τύπου Ουκρανίας να μη γίνει σε νατοϊκό έδαφος.

Θα μπορούσε η Σύνοδος να ανταποκριθεί στις προσδοκίες του Ζελένσκι;

Ο Ζελένσκι πήρε όσα θα μπορούσε να πάρει και ειδικότερα από την Ουάσιγκτον. Παρότι υπήρξε ενότητα, υπάρχουν διάφορα στρατόπεδα εντός της Συμμαχίας. Με δεδομένο ότι υπάρχει σημαντική και συνεχής αντίσταση από τον Λευκό Οίκο και το Βερολίνο για μια πρόσκληση ή για τη δημιουργία ενός είδους αυτοματισμού ένταξης είναι η πραγματικότητα που πρέπει ο Ζελένσκι να δεχθεί. Δεν έχει μια πρόσκληση τώρα, αλλά έχει την υπόσχεση ότι θα είναι το 33ο μέλος, και περισσότερη στρατιωτική βοήθεια. Δεν απέσπασε τη μεγάλη πολιτική υπόσχεση αλλά πήρε όσα περισσότερα μπορούσε να πάρει από την Ουάσιγκτον.

Ελαβε και ο Ερντογάν ό,τι μπορούσε να πάρει από την Ουάσιγκτον;

Ω, ναι. Ο Ερντογάν προσήλθε ως ο «κακός» προτάσσοντας το ζήτημα της ΕΕ και φαινόταν ότι θα ήταν όλοι ενοχλημένοι μαζί του, αλλά τελικά στη μεγαλύτερη διάρκεια της συνόδου ο Ζελένσκι ήταν αυτός που συγκέντρωσε τη δυσαρέσκεια σχεδόν όλων αντί του Ερντογάν. Δημιουργήθηκε μια μοναδική κατάσταση για τον τούρκο πρόεδρο, είπε «ναι» στην ένταξη της Σουηδίας, παρότι μπορεί να υπάρχουν ακόμη επιπλοκές μέχρι τον Οκτώβριο, οπότε αναμένεται η επικύρωση από την τουρκική Βουλή. Ο Ερντογάν έχει τα αιτήματά του και ο Τζέικ Σάλιβαν είπε στο Φόρουμ (παράλληλο συνέδριο προς τη Σύνοδο) ότι ο Μπάιντεν υποστήριζε το ζήτημα αυτό (των F-16) για μήνες και προωθεί την αμυντική ατζέντα της Τουρκίας. Ο Ερντογάν δεν έχει ακόμη εξαντλήσει όλα τα χαρτιά του. Εχει ακόμη το χαρτί της τουρκικής Βουλής, οπότε εξήλθε της Συνόδου σε μια πολύ καλή θέση.

Θα παίξει τα χαρτιά του μέχρι τη συμφωνία για τα F-16; Και πώς θα εξελιχθεί η διαπραγμάτευση μεταξύ Γερουσίας και Λευκού Οίκου;

Η Γερουσία επίσης ενδιαφέρεται για ένα συμπαγές ΝΑΤΟ. Θα πρέπει να παρακολουθήσουμε αν ο Ερντογάν θα θέσει νέους όρους, διότι η Σουηδία είναι πολύ κοντά στην ένταξη, αλλά μέχρι να πει «ναι» η τουρκική Βουλή η διαδικασία δεν έχει ολοκληρωθεί. Κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει ότι θα υπάρχει ακόμη και την ύστατη στιγμή κάποιο αίτημα, που τελικά θα περάσει.

Θα διατηρηθεί η «νηνεμία» στο Αιγαίο;

Είναι εξαιρετικό το ότι υπήρξε εξέλιξη στο ζήτημα. Υπάρχει ένα πολύ ισχυρό επιχείρημα για την ανάγκη να υπάρχει ενότητα στο ΝΑΤΟ και η Ουάσιγκτον θέλει τους συμμάχους να είναι ενωμένοι. Στην περίπτωση της Ουκρανίας το ζήτημα δεν είναι τόσο η ενότητα των άλλων μελών, αλλά η ενότητα της Ουάσιγκτον έναντι των άλλων συμμάχων. Η έλλειψη ενότητας για την Ουκρανία έχει να κάνει περισσότερο με τις ΗΠΑ που θα έπαιρναν το μεγαλύτερο βάρος αν η Ουκρανία γίνει μέλος, παρά με το να μη θέλουν δεσμεύσεις οι άλλοι σύμμαχοι.

Και όταν η Ουάσιγκτον μιλά για ενότητα από τους άλλους δεν θέλει να υπάρχουν διαφορές και προβλήματα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Δημιουργεί την εντύπωση ότι ανοίγει την πόρτα σε μεγαλύτερους αντιπάλους, στη Ρωσία και την Κίνα, να δημιουργήσουν προβλήματα. Μια ενωμένη συμμαχία μειώνει την ευκαιρία για τους μεγάλους παγκόσμιους απειλητικούς παίκτες να χρησιμοποιήσουν τρόπους οικονομικούς ή παραπληροφόρησης εναντίον του ΝΑΤΟ.

Είπατε ότι ο Ζελένσκι εισέπραξε δυσαρέσκεια από τους ηγέτες.

Υπήρξε η αίσθηση ότι πολλοί δούλεψαν πολύ σκληρά για να δώσουν στον Ζελένσκι και την Ουκρανία τη καλύτερη δυνατή συμφωνία. Δημιουργήθηκε το Συμβούλιο ΝΑΤΟ Ουκρανίας, θα υπάρξει πρακτικά μεγάλη βοήθεια και το ΝΑΤΟ μπορούσε να πάει μέχρι εκεί. Οπότε η έκφραση τόσης δυσαρέσκειας από τον Ζελένσκι, όταν τόσο πολλές χώρες αισθάνονται ότι κάνουν ό,τι μπορούν για την Ουκρανία, προκάλεσε δυσαρέσκεια σε μέλη του ΝΑΤΟ. Ο Μπεν Γουάλας στο περιθώριο της Συνόδου μίλησε ξεκάθαρα για την ανάγκη σεβασμού και ευγνωμοσύνης και το ίδιο και ο Σάλιβαν, ο οποίος είπε σε προσωπικό επίπεδο ότι κατανοεί την απογοήτευση του Ζελένσκι, αλλά ότι ο αμερικανικός λαός αξίζει έναν βαθμό ευγνωμοσύνης.

Οπότε το ότι ο Ζελένσκι στη συνάντηση προσέβαλε τους μεγαλύτερους υποστηρικτές του δεν ήταν θετική εξέλιξη για αυτόν. Αλλαξε τη στάση του τελικά, συμμετείχε στο συμβούλιο ΝΑΤΟ Ουκρανίας και η ομάδα του εξέφρασε ευγνωμοσύνη, αλλά την πρώτη μέρα, την Τρίτη, ήταν κάπως άτακτα. Η Ουκρανία ήταν μόνο ένα θέμα στην ατζέντα, υπήρχαν ο Ινδο-Ειρηνικός, η σκληρή γλώσσα έναντι της Κίνας, οι αμυντικές δαπάνες, οπότε οι αντιδράσεις Ζελένσκι απορρόφησαν ενέργεια, κάτι που δεν ήταν καλοδεχούμενο.

Ποια αίσθηση δόθηκε σχετικά με την εξέλιξη του πολέμου;

Δεν υπήρξε προσδοκία στη Σύνοδο ότι ο πόλεμος είναι έτοιμος να τελειώσει. Υπάρχει συζήτηση γύρω από τη δυναμική, για τα F-16 και τα μέλη που είναι διατεθειμένα να εκπαιδεύσουν Ουκρανούς για τα F-16, αλλά τελικά οι ΗΠΑ είναι αυτές που θα πρέπει να τα προμηθεύσουν.

Υπήρχαν δηλώσεις ότι οι Ουκρανοί τα περιμένουν την επόμενη άνοιξη, κάτι που σημαίνει ότι η Ουκρανία θεωρεί ότι ο πόλεμος θα διαρκέσει τουλάχιστον μέχρι τότε, και υπάρχει και η συζήτηση να υπάρξει «γέφυρα» μέχρι τη Σύνοδο στην Ουάσιγκτον τον επόμενο Ιούλιο, οπότε υπάρχει ένας χρόνος για την παραλαβή εξοπλισμού, για μεταρρυθμίσεις από την Ουκρανία. Δεν είμαστε στην αρχή του τέλους, θα έλεγα.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΑ ΝΕΑ