Στροφή προς το Κέντρο ή προς την κοινωνία;

Παρακολουθώ τη συζήτηση για την ανάγκη ενός ανοίγματος στο Κέντρο για να μπορέσει η Αριστερά να γίνει ξανά δύναμη διακυβέρνησης.

Καταλαβαίνω γιατί προκύπτει αυτή η συζήτηση.

Εάν κανείς κοιτάξει τις αναλύσεις που υπάρχουν, όντως ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας αυτοτοποθετείται στο Κέντρο και αισθάνεται ότι αυτή η πολιτική ταυτότητα το εκπροσωπεί.

Άρα, όντως φαινομενικά τα κόμματα πρέπει να μιλούν έτσι ώστε να απευθύνονται σε αυτή την ταυτότητα.

Βεβαίως, αυτό που δεν υπογραμμίζεται όσο πρέπει είναι ότι αυτή η κεντρώα ταυτότητα κάπως «κατασκευάστηκε».

Δηλαδή, χρειάστηκε να ηγεμονεύσει ο νεοφιλελευθερισμός, να δυσφημιστούν έννοιες όπως ο σοσιαλισμός, να θεωρηθεί σχεδόν αυτονόητο ότι αυτός ο κόσμος δεν μπορεί να αλλάξει.

Κυρίως, όμως, αυτό που δεν συζητιέται είναι ποιους συμφέρει η επικέντρωση στο Κέντρο.

Να το πω απλά: τις συστημικές δυνάμεις τις βολεύει να λένε ότι είναι Κέντρο, παρότι εάν κανείς δει τι έκανε η κεντροδεξιά μερικές δεκαετίες πριν όταν και για κοινωνικό κράτος μιλούσε και εθνικοποιήσεις έκανε και κρατικές παρεμβάσεις στην οικονομία προωθούσε, είναι εμφανές ότι το σημερινό Κέντρο είναι πιο δεξιά από εκείνες τις τοποθετήσεις.

Και τις βολεύει γιατί θέλουν να μιλούν ως να υπάρχει η κοινωνία γενικά, ως ένα λίγο πολύ αδιαφοροποίητο σύνολο.

Και εάν υπάρχει γενικά η κοινωνία, προφανώς η ορθή άποψη, θα είναι αυτή που είναι κάπου στη μέση, που δεν είναι «άκρο».

Όμως, η κοινωνία δεν είναι αδιαφοροποίητη. Έχει διαφορετικά κοινωνικά συμφέροντα. Έχει κοινωνικές τάξεις και ιεραρχίες. Έχει κοινωνικές συγκρούσεις.

Η Αριστερά ιστορικά δεν ήταν απλώς μια άλλη ιδεολογία, μια άλλη «ταυτότητα».

Ήταν πρωτίστως μια άλλη κοινωνική εκπροσώπηση.

Η εκπροσώπηση των στρωμάτων της κοινωνίας που δεν έπαιρναν το μερίδιο του κοινωνικά παραγόμενου πλούτου που τους αντιστοιχούσε, που δεν είχαν την ίδια συμμετοχή στην άσκηση της εξουσία, που υφίσταντο την αδικία.

Η εκπροσώπηση των λαϊκών τάξεων, της εργατικής τάξης και της μεσαίας τάξης –που στην εποχή μας είναι πολύ περισσότερο μια εργαζόμενη τάξη.

Προφανώς και οι λαϊκές τάξεις διαπερνιούνται από διάφορες ιδεολογίες. Όχι μόνο η κεντροδεξιά αλλά δυστυχώς και η ακροδεξιά ασκεί επιρροή. Όμως, έχουν και μια κοινή κατάσταση, μια κοινή κοινωνική συνθήκη, κοινά αιτήματα και αγωνίες.

Αιτήματα και αγωνίες στις οποίες το τρέχον μοντέλο οικονομικής διαχείρισης δεν απαντά, επί της ουσίας. Γι’ αυτό και η κεντροδεξιά συχνά στηρίζεται στο «δεν υπάρχει εναλλακτική».

Για να μπορεί να είναι δύναμη διακυβέρνησης η Αριστερά, θα πρέπει να μπορεί να εκπροσωπεί αυτή τη συμμαχία των λαϊκών τάξεων, δηλαδή να έχει μια πολιτική που να ξεκινά από τις ανάγκες αυτών των στρωμάτων και να προσπαθεί να τις κάνει πράξη, με τις ρήξεις, τους μετασχηματισμούς αλλά και σε κάποιες περιπτώσεις τους συμβιβασμούς που μπορεί αυτό να συνεπάγεται, ώστε να αποδεικνύει ότι υπάρχει εναλλακτική.

Μια τέτοια στροφή στην κοινωνία, μια τέτοια γνώση αυτών των στρωμάτων, μια τέτοια μετατροπή των αναγκών αυτών των στρωμάτων σε πολιτική στρατηγική, κάνει την Αριστερά μια πραγματική κοινωνική δύναμη, έναν πολιτικό χώρο που όντως κάτι εκπροσωπεί, κάτι που δυνητικά είναι πλειοψηφικό.

Όλα τα ζητήματα που αφορούν την πολιτική ρητορική, το εάν θα πρέπει να αποφεύγεται η «ξύλινη γλώσσα», όλοι οι τρόποι επικοινωνίας με αυτά τα στρώματα ακόμη και όταν αισθάνονται «κεντρώα», είναι σίγουρα σημαντικά.

Αλλά έπονται του πρωταρχικού ζητήματος, που είναι η κοινωνική εκπροσώπηση και γείωση.