Θερμαϊκός: Η μεγαλύτερη ρύπανση από μικροπλαστικά στην Ανατολική Μεσόγειο

Σημαντική ρύπανση από μικροπλαστικά, τη μεγαλύτερη στην Ανατολική Μεσόγειο, έχει υποστεί ο Θερμαϊκός Κόλπος. Τα στοιχεία που προέκυψαν από την πρώτη λεπτομερή καταγραφή που πραγματοποίησαν επιστήμονες του ΑΠΘ είναι ανησυχητικά.

Στα νερά του Θερμαϊκού εντοπίζονται 750.000 μικροπλαστικά ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο όταν στη Δυτική Μεσόγειο ο αριθμός φτάνει τις 130.000 και στο Ιόνιο τις 230.000. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η κατάσταση μπορεί να συγκριθεί με αυτήν που επικρατεί στον Κόλπο της Μερσίνας στην Τουρκία.

Οπως εξηγεί στα «ΝΕΑ» ο Δημοσθένης Σαρηγιάννης, καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής στο ΑΠΘ και πρόεδρος του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, η μελέτη επικεντρώθηκε στον ποσοτικό προσδιορισμό και στον χαρακτηρισμό των μικροπλαστικών (MPs) του Θερμαϊκού.

Κατά τη διάρκειά της συλλέχθηκαν και αναλύθηκαν δείγματα από θαλασσινό νερό, από παραλίες (Περαία, Επανομή, Αγία Τριάδα, Αγγελοχώρι και Νέα Μηχανιώνα) και από επτά εμπορικά διαθέσιμα είδη ψαριών (κολιό, σαφρίδι ή γκριζοσαφρίδιο, γλώσσα, γόπα, σαρδέλα, γαύρο και καρπάθικη σαρδέλα).

Η μέση συγκέντρωση των MPs που καταγράφηκε στα επιφανειακά ύδατα ήταν 750.846 τεμάχια ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο.

Η ανάλυση των δειγμάτων ιζημάτων της παραλίας αποκάλυψε την παρουσία 14.790 μικροπλαστικών σωματιδίων με μεγαλύτερη συγκέντρωση στην ακτή της Νέας Μηχανιώνας, ακολουθούμενη από την Περαία.

Τα 1.825 ήταν μεγάλα μικροπλαστικά και τα 12.965 μικρά, διαμέτρου μικρότερης του 1 mm, τα οποία θεωρούνται και τα πιο επικίνδυνα, καθώς μπορούν να εισέλθουν στην τροφική αλυσίδα και να αποτελέσουν δυνητική απειλή για ζωντανούς οργανισμούς και κατά συνέπεια για τον άνθρωπο.

Υπό την επίδραση του ήλιου και των κυμμάτων τα πλαστικά σπάνε σε αναρρίθμητα κομμάτια ( Oregon State University)

Οσον αφορά τα ψάρια, μικροπλαστικά ανιχνεύθηκαν στα εντόσθιά τους με μέσες συγκεντρώσεις από 1,3 (±0,6) έως 15 (±1,5) τεμάχια ανά άτομο. Υψηλότερες συγκεντρώσεις παρατηρήθηκαν στα μεσοπελαγικά ψάρια, ακολουθούμενα από τα επιπελαγικά είδη.

Οι πιο συχνοί τύποι πολυμερούς που καταγράφηκαν ήταν το Πολυαιθυλένιο, ένα πλαστικό που χρησιμοποιείται πολύ στις σακούλες παντοπωλείου, και το Πολυπροπυλένιο που αποτελεί το περίπου 20% της παγκόσμιας παραγωγής πλαστικών και χρησιμοποιείται ευρέως στα είδη αποθήκευσης τροφίμων.

«Για την παραγωγή των πλαστικών χρησιμοποιούνται εκτός από τα πολυμερή και επιπρόσθετα χημικά, οι πλαστικοποιητές, οι οποίοι διαταράσσουν την ορμονική ισορροπία των οργανισμών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη θηλυκοποίηση των ψαριών και τη μείωση του πληθυσμού τους, κάτι που αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για την Οικολογία και την Οικονομία, καθώς πλήττεται η αλιεία» λέει ο κ. Σαρηγιάννης.

«Παράλληλα, παρότι το μεγαλύτερο ποσοστό μικροπλαστικών εντοπίστηκε στο γαστρεντερικό σύστημα των ψαριών, ένα τμήμα των χημικών που περιέχονται στα πλαστικά περνά στους λιπώδεις ιστούς του ψαριού που καταναλώνονται από τον άνθρωπο. Και μιλάμε για χημικά όχι από ένα κομμάτι πλαστικό αλλά από πολλά. Ετσι επιβαρύνεται και η ανθρώπινη υγεία» προσθέτει.

Πρόσφατες μελέτες αποκάλυψαν πως τα μικροπλαστικά και τα νανοπλαστικά σωματίδια μπορούν να εισέλθουν στον εγκέφαλο μόλις δύο ώρες μετά την κατάποσή τους και πως η εκτεταμένη έκθεση του ανθρώπου σε αυτά είναι ικανή να αυξήσει τον κίνδυνο φλεγμονής, νευρολογικών διαταραχών ή ακόμη και νευροεκφυλιστικών ασθενειών, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ ή η νόσος του Πάρκινσον.

Η μελέτη για τον Θερμαϊκό πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο των διπλωματικών εργασιών των Ε. Μοσχούλα και Δ. Κούση, με υπεύθυνο καθηγητή τον Δημοσθένη Σαρηγιάννη.

Σαρηγιάννης: Αυξημένες συγκεντρώσεις στα ψάρια

Πού, όμως, οφείλεται η αυξημένη επιβάρυνση του Θερμαϊκού από μικροπλαστικά; «Στο γεγονός ότι πρόκειται για έναν κλειστό κόλπο και ταυτόχρονα στην παρουσία πολλών πηγών επιβάρυνσης στην περιοχή του, τόσο βιομηχανικών όσο και κυρίως των καταναλωτών» λέει στα «ΝΕΑ» ο καθηγητής Σαρηγιάννης.

«Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι εντοπίσαμε αυξημένες συγκεντρώσεις μικροπλαστικών στα ψάρια που βρίσκονταν μεσοπέλαγα, δηλαδή σε απόσταση περίπου 5 χιλιομέτρων από την ακτή, συγκριτικά με όσα κολυμπούσαν στα 500 μέτρα.

Φαίνεται παράδοξο, όμως οφείλεται στη φορά των ρεμάτων σε συνδυασμό με τη μορφολογία του Κόλπου. Αυτό σημαίνει ότι για την αντιμετώπιση του φαινομένου δεν αρκεί η επιλογή συγκεκριμένων σημείων για καθαρισμό, θα πρέπει να καθαριστεί ολόκληρος ο Κόλπος και να σταματήσει η εισροή μικροπλαστικών από παντού.

Η ιδιαίτερη μορφολογία του Κόλπου δεν αποτελεί άλλοθι για τη ρύπανσή του, αντιθέτως εξαιτίας αυτής της μορφολογίας απαιτείται εξειδικευμένος σχεδιασμός από τις Αρχές και μεγαλύτερη υπευθυνότητα από τους πολίτες».

Έντυπη έκδοση Τα Νέα