Προφήτης Ηλίας: Διά χειρός του κρητικού ζωγράφου Θεόδωρου Πουλάκη

Στις συλλογές του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου (Συλλογή Φορητών Εικόνων και Ξυλόγλυπτων) συγκαταλέγεται μια πολύτιμη μεταβυζαντινή εικόνα του Προφήτη Ηλία, τη μνήμη του οποίου τιμά σήμερα η Εκκλησία μας.

Πρόκειται για φορητή εικόνα του 17ου αιώνα, έργο του σπουδαίου και πολύ παραγωγικού κρητικού ζωγράφου Θεόδωρου Πουλάκη, που προέρχεται από το ναό του Προφήτη Ηλία στην Άνω Κορακιάνα Κέρκυρας (η εικόνα είχε κλαπεί το 1976 και είχε υποστεί σημαντικές φθορές, καθώς είχε τεμαχιστεί προκειμένου να φυγαδευτεί στο εξωτερικό, αλλά εντοπίστηκε στην Ολλανδία το 1980, μεταφέρθηκε και πάλι στη χώρα μας, συντηρήθηκε και αποκαταστάθηκε από ειδικούς).

Η εικόνα του Πουλάκη, όπου παριστάνονται η Ανάληψη του Προφήτη Ηλία και σκηνές του βίου του, χωρίζεται σε τρεις ζώνες.

Στην κεντρική σκηνή εικονίζεται η Ανάληψη του Προφήτη Ηλία στους ουρανούς με χρυσό φλεγόμενο άρμα που το σέρνουν τέσσερα άλογα, και λίγο πιο κάτω ο Προφήτης Ηλίας που ρίχνει το μανδύα του στο μαθητή του Ελισσαίο, χρίζοντάς τον συνεχιστή του, σύμφωνα και με την εκκλησιαστική παράδοση. Αριστερά εικονίζεται το επεισόδιο όπου ο Ελισσαίος διέσχισε με θαυμαστό τρόπο τον ποταμό Ιορδάνη χωρίς να βραχεί, ενώ δεξιά εικονίζεται γονατιστός και με τα χέρια σε στάση δέησης ο παραγγελιοδότης, ο αφιερωτής της εικόνας, ο κρητικός ιερομόναχος Σωφρόνιος Φασκόμηλος (ο Σωφρόνιος ήταν εφημέριος του ναού του Προφήτη Ηλία στην Άνω Κορακιάνα και πιθανότατα πρόσφυγας του Κρητικού Πολέμου του 17ου αιώνα).

Αξιοσημείωτο είναι ότι η κεντρική σκηνή της εικόνας του Πουλάκη αντιγράφει χαλκογραφία του φλαμανδού χαράκτη Jan (Johannes) Wierix (16ος-αρχές 17ου αιώνα). O Πουλάκης (είχε γεννηθεί στα Χανιά και είχε ζήσει αρκετά χρόνια στη Βενετία, στην Κέρκυρα και σε άλλα νησιά του Ιονίου), όπως και άλλοι μεταβυζαντινοί ζωγράφοι, είχε δεχτεί τις επιδράσεις της φλαμανδικής χαλκογραφίας, η δε χρήση φλαμανδικών χαρακτικών ως προτύπων για την απόδοση εικονογραφικών θεμάτων ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένη στα Ιόνια Νησιά από το β’ μισό του 17ου αιώνα και μετά.

*Οι φωτογραφίες του παρόντος άρθρου προέρχονται από το διαδικτυακό τόπο του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου (ebyzantinemuseum.gr).