Οταν τα παιχνίδια… έχουν φύλο

Μια ταινία… βουτηγμένη στο ροζ. Ροζ σκηνικά, ροζ ενδυμασίες και πρωταγωνίστρια μια υπέρλαμπρη – ροζ – Barbie. Ακόμη κι όταν αναζητεί κανείς τον τίτλο της αμερικανικής ταινίας στο Διαδίκτυο, αυτόματα αλλάζει χρώμα η οθόνη, «βάφεται» με ένα απαλό ροζ και βεγγαλικά ιδίου χρώματος αρχίζουν να… σκάνε.

Δεν πρόκειται για κριτική, άλλωστε δεν έχω δει την ταινία. Ωστόσο, το τόσο ροζ, εκτός από μονότονο, αρχίζει και κουράζει. Κάποιοι θα έλεγαν ότι μπορεί να ενισχύει και τα έμφυλα στερεότυπα. Τραβηγμένο; Ισως. Αρκετοί, όμως, θα συμφωνήσουν για τον διαχωρισμό – και όχι μόνο χρωματικό – με τον οποίο από μικρή ηλικία τα παιδιά έρχονται σε επαφή: Παιχνίδια μόνο και αποκλειστικά για κορίτσια και αντίστοιχα παιχνίδια μόνο και αποκλειστικά για αγόρια.

Εδώ και τουλάχιστον 15 χρόνια σε όλον τον κόσμο φουντώνει το κίνημα – μέσα στο οποίο συμμετέχουν εκπαιδευτικοί, οργανώσεις και γονείς – που αμφισβητεί αυτόν τον διαχωρισμό στα παιχνίδια, όσο φυσιολογικός και δεδομένος κι αν φαίνεται στους περισσότερους.

Μια μικρή βόλτα στα καταστήματα των παιχνιδιών και θα πείσει και τους πιο… άπιστους Θωμάδες. Στον έναν όροφο, μικροί και μεγάλοι καταναλωτές μπαίνουν στο μαγικό κόσμο του… ροζ, με τις κούκλες – ξανθές ως επί το πλείστον, αν και τελευταία έχει αρχίσει να ενισχύεται η διαφορετικότητα, με πιο γεμάτες φιγούρες ή πιο… γήινες -, τα πολύχρωμα αξεσουάρ και τις οικιακές συσκευές – από κουζίνες και σκούπες μέχρι σιδερώστρες και πλυντήρια – σε μικρογραφία. Στον επόμενο όροφο ή κάποιους διαδρόμους πιο κει, κυρίαρχο είναι το γαλάζιο, τα αυτοκίνητα, τα όπλα, τα σπαθιά και γενικά όλα τα αγορίστικα παιχνίδια.

Είναι σήμερα τα παιχνίδια πιο έμφυλα από ποτέ; Ναι, είναι. Είναι κακό; Εξαρτάται για ποιον. Οι εταιρείες έχουν βρει το κοινό τους με τις χωριστές αγορές. Για τους ειδικούς, όμως, η διχοτόμηση των παιχνιδιών έχει κοινωνικό κόστος. Κι αυτό γιατί τα παιχνίδια που απευθύνονται σε κορίτσια έχουν να κάνουν κυρίως με τον καλλωπισμό και τη φροντίδα. Αντίθετα, εκείνα που είναι… made για αγόρια εμπεριέχουν δράση και κατασκευές. Τα περισσότερα παιδιά ζουν και παίζουν σε μια ροζ και γαλάζια φούσκα αντίστοιχα, χωρίς να διευρύνουν ορίζοντες μέσα από το παιχνίδι.

Σε ένα πράγμα συμφωνούν απόλυτα οι ειδικοί: Οταν τα παιχνίδια έχουν… φύλο, αυτό μπορεί να επηρεάσει τα παιδιά ως προς το πώς κατανοούν τον κόσμο, αφού το παιχνίδι θεωρείται κρίσιμος παράγοντας ανάπτυξης. Ετσι, ο διαχωρισμός αυτός μόνο αθώος δεν είναι.

Με απλά λόγια; Τα αγόρια, τα οποία παίζουν αποκλειστικά και μόνο με παιχνίδια δράσης, όπλα και κατασκευές, θα μπορούσαν να επωφεληθούν από παιχνίδια που δίνουν έμφαση στην ανάπτυξη δεξιοτήτων ανατροφής και οικιακής ευθύνης ιδίως στην εποχή μας, που επιχειρείται – και σε έναν βαθμό έχει επιτευχθεί – ο καταμερισμός της ανατροφής των παιδιών και της φροντίδας του σπιτιού. Αντίστοιχα, το αποκλειστικό παιχνίδι των κοριτσιών, το απόλυτα προσηλωμένο στην ομορφιά και την εμφάνιση, μπορεί να αποδειχθεί επιζήμιο στη διαμόρφωση μελλοντικών τους στόχων.

Ροζ και γαλάζια παιχνίδια; Μα γιατί, υπάρχουν κι άλλα χρώματα. Κοριτσίστικα ή αγορίστικα παιχνίδια; Κι όμως η επιλογή μπορεί να γίνει όχι βάσει φύλου αλλά ανάλογα με την ηλικία, τα ενδιαφέροντα αλλά και την παιδαγωγική τους χρησιμότητα.

Έντυπη έκδοση «ΤΑ ΝΕΑ»