Το μέλλον θα θυμίζει Αφρική

…Πόσο πιο ζεστή είναι η περιοχή σας από την ημέρα που γεννηθήκατε; Με αυτό το ερώτημα μια εφαρμογή στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας «New York Times» διηγείται με τον πιο εύγλωττο τρόπο τη συγκλονιστική ιστορία της κλιματικής αλλαγής.

Τα ευρήματα, για όσους μπουν στον πειρασμό να δοκιμάσουν συμπληρώνοντας τη χρονολογία της γέννησής τους και την πόλη στην οποία γεννήθηκαν, είναι αποκαλυπτικά: Τη δεκαετία του 1960 στην Αθήνα προβλέπονταν περίπου 10 ημέρες τον χρόνο με θερμοκρασία υψηλότερες των 32 βαθμών Κελσίου – σήμερα οι ημέρες αυτές είναι 27. Και όταν οι σημερινοί 60άρηδες γίνουν 80 ετών, ο αριθμός τους θα έχει φτάσει τις 40.

Οι ακραίοι καύσωνες, οι εκτεταμένες πυρκαγιές, η αποπνικτική ατμόσφαιρα των τελευταίων ημέρων δεν αποτελούν παρά μια επιβεβαίωση των ακαδημαϊκών διακηρύξεων: Η κλιματική αλλαγή δεν είναι ο Αρμαγεδδώνας που απειλεί το μέλλον της ανθρωπότητας. Είναι ο εφιάλτης που εξελίσσεται ήδη ροκανίζοντας τις αντοχές του πλανήτη.

Οι ακραίες δασικές πυρκαγιές που εκδηλώνονται όλο και συχνότερα τα τελευταία χρόνια παγκοσμίως, και στην Ελλάδα, είναι σύμφωνα με τους ερευνητές απλώς μια ένδειξη της καταστροφής που συντελείται αθόρυβα δίπλα μας. Η μέση θερμοκρασία στην ελληνική επικράτεια έχει αυξηθεί κατά 1,3 βαθμό Κελσίου τα τελευταία 30 χρόνια ενώ τα προγνωστικά μοντέλα προειδοποιούν ότι ως το 2050 οι βροχοπτώσεις στην κεντρική και ανατολική χώρα θα έχουν μειωθεί έως και κατά 50%. Το μέλλον στην Ελλάδα θα θυμίζει κάτι από Αφρική.

Κι αν η χώρα μας βρίσκεται γεωγραφικά σε ένα hot spot της κλιματικής αλλαγής, όπου καταγράφεται ο ταχύτερος ρυθμός αύξησης της θερμοκρασίας παγκοσμίως, τα μηνύματα είναι εξίσου δυσοίωνα και για τον υπόλοιπο κόσμο.

Την περασμένη Δευτέρα η πόλη Φοίνιξ της Αριζόνα άγγιξε ένα θλιβερό ορόσημο: Ηταν η πρώτη φορά από το 1974 μέχρι σήμερα που στην περιοχή καταγράφονταν 18 συνεχόμενες μέρες με θερμοκρασίες ίσες ή μεγαλύτερες των 44 βαθμών Κελσίου. Κατά τη διάρκεια της πρώτης εβδομάδας του Ιουλίου τουλάχιστον 12 άνθρωποι πέθαναν στην περιοχή  από τη ζέστη ενώ οι νοσηλείες εκτοξεύτηκαν, φτάνοντας σε κάποιες περιπτώσεις τα επίπεδα της πανδημίας Covid-19. Συνολικά την περίοδο αυτή, μόνο στις ΗΠΑ, περισσότεροι από 90 εκατ. άνθρωποι ζούσαν σε περιοχές για τις οποίες είχαν εκδοθεί δελτία ακραίων θερμοκρασιών.

«Φοβάμαι πως το περιβαλλοντικό σύστημα της Αττικής θα καταρρεύσει σε λίγο. Υπάρχει κίνδυνος ερημοποίησης» δήλωνε στα μέσα της εβδομάδας με αφορμή τις πυρκαγιές στη Σαρωνίδα και στη Μάνδρα, ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ Ευθύμης Λέκκας. «Οι φωτιές ενισχύουν την κλιματική κρίση και το αντίθετο ενώ η κλιματική αλλαγή επηρεάζει και τις κατολισθήσεις, την ξηρασία, τα πλημμυρικά φαινόμενα» πρόσθεσε.

Πώς να μην εγείρονται τέτοιου είδους φόβοι όταν η αρμόδια Επιτροπή για την Ανθεκτικότητα των Ελληνικών Δασικών Οικοσυστημάτων στην Κλιματική Αλλαγή επεσήμαινε τον περασμένο Μάιο: «Η ανθρωπογενής αλλαγή του κλίματος στην Ελλάδα, εκτιμάται ότι θα είναι περισσότερο έντονη μετά το 2050» και ότι «τις ερχόμενες δεκαετίες αναμένεται να εκδηλωθούν δασικές πυρκαγιές με αυξανόμενο μέγεθος και ένταση, λόγω της σημαντικής αύξησης του αριθμού των ημερών με καιρικές συνθήκες που ευνοούν την έναρξη και εξάπλωση των δασικών πυρκαγιών. Μεγαλύτερο θα είναι το πρόβλημα στις περιοχές με πευκοδάση, όπου οι μεγάλες πυρκαγιές θα είναι πολύ δύσκολο να ελεγχθούν από την άνοιξη έως το φθινόπωρο».

Κι αν οι ανθρώπινες απώλειες δεν συγκινούν παρά πρόσκαιρα εκείνους που χαράσσουν πολιτικές, το οικονομικό κόστος αυτής της κατάστασης ίσως μπορέσει να το κάνει. Σύμφωνα με την Ακαδημία Αθηνών, «η ετήσια αξία των οικοσυστημικών υπηρεσιών των δασών κυμαίνεται από περίπου 30 έως 126,2 ευρώ ανά στρέμμα ανάλογα με την εκτίμηση. Επομένως, μία πυρκαγιά, που καίει 1.000 στρέμματα δασικής έκτασης προκαλεί ετήσιες ζημίες που ανάλογα με την προσέγγιση κυμαίνονται μεταξύ 30.000 και 126.200 ευρώ». Υπενθυμίζεται ότι στην Ελλάδα γίνονται στάχτη κάθε χρόνο κατά μέσο όρο περίπου 386.800 στρέμματα.

Κι αν κάτι απομένει από όλα αυτά, είναι τα λόγια του γενικού γραμματέα της Ακαδημίας Αθηνών και Εθνικού Εκπροσώπου για την Κλιματική Αλλαγή, Χρήστου Ζερεφού, ο οποίος πριν από λίγους μήνες σχολίαζε στα «ΝΕΑ» τις εκθέσεις του ΟΗΕ σύμφωνα με τις οποίες ο πλανήτης βρίσκεται «μπροστά σε μια μη αναστρέψιμη καταστροφή του κλίματος»: «Δυστυχώς ισχύει, πλησιάζουμε πολύ επικίνδυνα στο σημείο μηδέν», έλεγε. «Τα κλιματικά φαινόμενα εξελίσσονται βραδέως και ξεχνάμε τι συνέβη σε μια προηγούμενη μεγάλη καταιγίδα. Οταν συνηθίσουμε τα ακραία γεγονότα και τα θεωρούμε συνήθη – όχι λόγω αμνησίας αλλά λόγω της αύξησης της συχνότητάς τους – τότε δεν θα υπάρχει πια δυνατότητα επιστροφής…».