Ιούλιος 1974: Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής γίνεται και πάλι ο εκλεκτός του λαού

Στο καινούργιο τεύχος του «Νιούσγουηκ» δημοσιεύεται η ακόλουθη σκιαγραφία του κ. Κωνσταντίνου Καραμανλή. Οι κρίσεις και οι χαρακτηρισμοί είναι του αμερικανικού περιοδικού:

Ένδεκα ακριβώς ημέρες προτού να επιστρέψη στην Ελλάδα, την περασμένη εβδομάδα, για να γίνη ο καινούργιος πρωθυπουργός της, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής στεκόταν στην «ουρά» μπροστά στο Μουσείο του Λούβρου, στο Παρίσι. Καθώς περίμενε, εμφανίσθηκε μια ομάδα τουρίστες από την Αθήνα. Οι τουρίστες, μόλις αναγνώρισαν τον υψηλόσωμο Καραμανλή με τα πυκνά φρύδια, τον περιτριγύρισαν, βάλθηκαν να του σφίγγουν το χέρι και να τον επευφημούν.

– Σας θέλουμε πίσω στην Ελλάδα, του είπαν μερικοί από τους συμπατριώτες του, και ο Καραμανλής συγκινήθηκε σχεδόν μέχρι δακρύων.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 31.7.1974, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Αργότερα την ίδια μέρα ο Καραμανλής είπε σε φίλους του ότι η συνάντηση αυτή είχε γι’ αυτόν πολύ μεγαλύτερη σημασία απ’ όση όλες οι εμπιστευτικές πολιτικές εκθέσεις που είχε λάβει από την Ελλάδα τα τελευταία ένδεκα χρόνια. Η συνάντηση τον έπεισε, είπε ο 67χρονος Καραμανλής, ότι ο ελληνικός λαός ήθελε πράγματι από αυτόν να γυρίση στην πατρίδα.

Ο Κώστας Καραμανλής έλειπε από την Ελλάδα από το 1963, όταν έφυγε από την Αθήνα ύστερα από την ρήξη του με τον τότε βασιλέα Παύλο και την σύζυγό του Φρειδερίκη, γυναίκα με σιδερένια θέληση. Ως τότε ο Καραμανλής είχε οκτώ χρόνια που βρισκόταν στην εξουσία, για διάστημα δηλαδή μακρότερο παρ’ όσο οποιοσδήποτε άλλος στην σύγχρονη ελληνική ιστορία, και την εποχή αυτή εθεωρείτο άνθρωπος της Δεξιάς, πρακτικός και συντηρητικός πολιτικός, ο οποίος έβαζε τα πράγματα στην θέση τους και διατηρούσε τον νόμο και την τάξη.

Με την απέχθειά του για το κουτσομπολιό, την ρητορεία και την κοσμική ζωή της ταβέρνας, ο Καραμανλής δεν έμοιαζε διόλου σαν φυσιογνωμία με τον συνηθισμένο τύπο του Έλληνος πολιτικού. Παρ’ όλα αυτά ο Καραμανλής σαγήνευε την φαντασία πολλών από τους μέσους πολίτες. Οι άνδρες, λέγεται, θαύμαζαν την τολμηρή και έντιμη ειλικρίνειά του. Οι γυναίκες –στις οποίες ο Καραμανλής έδωσε ψήφο– γοητεύονταν από την όμορφη, ανδροπρεπή παρουσία του.

Κατά κάποιον τρόπο ο Καραμανλής ήταν ένας εισβολέας στον αθηναϊκό πολιτικό κόσμο. Την εποχή όπου γεννήθηκε, η πατρίδα του, κάποιο σημείο της Μακεδονίας, βρισκόταν υπό τουρκική κυριαρχία. Ο πατέρας του ήταν φτωχός δημοδιδάσκαλος, όπως ήταν επίσης και καπνοκαλλιεργητής. Ο νεαρός Καραμανλής χρειάσθηκε να αγωνισθή σκληρά για να βγάλη την νομική σχολή και να μπη στην Βουλή. Η πρώτη μεγάλη πολιτική του ευκαιρία τού δόθηκε το 1936, όταν ο τότε δικτάτωρ Ιωάννης Μεταξάς τού προσέφερε θέση στην κυβέρνηση, την οποία ο Καραμανλής απέρριψε με τούτη την απερίφραστη παρατήρηση:

– Κύριε πρόεδρε, όλες οι δικτατορίες περιέχουν το σπέρμα του θανάτου. Είναι καταδικασμένες από την αρχή, όπως είναι και η δική σας.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 31.7.1974, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Μόνο το 1952, όταν έγινε υπουργός Δημοσίων Έργων, ο Καραμανλής απέκτησε σε όλη την χώρα την φήμη του ανθρώπου ο οποίος ενεργούσε ενώ οι άλλοι φλυαρούσαν. Ανανέωσε την εμφάνιση της Αθήνας, κατασκεύασε δρόμους και νοσοκομεία και προκάλεσε την προσοχή με τις εμφανίσεις του στους τόπους εργασίας, ανάμεσα στους εργαζομένους. Ο ανερχόμενος αστέρας από τον βορρά είχε γίνει δημοφιλής, και όταν ο πρωθυπουργός Αλέξανδρος Παπάγος πέθανε το 1955, ο βασιλεύς Παύλος διάλεξε τον Καραμανλή για αντικαταστάτη του.

Ο Καραμανλής ήταν ο νεαρότερος πολιτικός που είχε ποτέ αναλάβει την πρωθυπουργία, και ο πρώτος Μακεδών. Ως πρωθυπουργός επέδειξε αξιοσημείωτη ενεργητικότητα. Προώθησε την εκβιομηχάνιση και έγινε γνωστός ως ο δημιουργός της μεταπολεμικής ανακάμψεως της Ελλάδος. Συνέδεσε στενά την Ελλάδα με την Δύση και εξεπόνησε μαζί με την Τουρκία μια συνταγματική συμφωνία για την Κύπρο, η οποία την εποχή εκείνη φάνηκε να είναι η λύση για τις σκληρές εσωτερικές διαμάχες της νήσου. Στο εσωτερικό ο Καραμανλής απέκτησε την φήμη σκληρού, αυθαίρετου και πείσμονος πολεμίου της Αριστεράς. Αλλά, όπως τόνισε ο ίδιος αργότερα, αντίθετα από πολλούς προκατόχους και διαδόχους του, ο Καραμανλής ποτέ δεν έρριξε τους Έλληνες στην φυλακή για τα πολιτικά τους φρονήματα.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 24.7.1974, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Στις αρχές της περασμένης δεκαετίας η εποχή του Καραμανλή μπήκε στον δρόμο για την δύση της. Η Αριστερά τον κατηγόρησε για νοθεία των εκλογών και πολλοί οπαδοί του άρχισαν να παραδέχωνται ότι ο Καραμανλής αργούσε πολύ να κατανείμη με μεγαλύτερη ισότητα τον αυξανόμενο πλούτο της Ελλάδος. Το 1963, όταν ο βασιλεύς Παύλος αρνήθηκε να ακολουθήση την συμβουλή του και να ματαιώση ένα ταξίδι στο Λονδίνο, ο Καραμανλής παραιτήθηκε ξαφνικά, και όταν η Ένωση Κέντρου κέρδισε τις εκλογές με σχετική πλειοψηφία, αυτός έφυγε για το Παρίσι.

Κατά την μακρά εξορία του ο Καραμανλής μελέτησε εντατικά, σπούδασε γαλλικά και αγγλικά, διάβασε πολύ ευρωπαϊκή πολιτική φιλοσοφία, παρακολούθησε τα μαθήματα κοινωνιολογίας του Ραιημόν Αρόν στην Σορβόννη και, καταπώς λένε οι φίλοι του, έγινε κάπως πιο φιλελεύθερος. Όταν οι συνταγματάρχες ανέλαβαν την εξουσία στην Αθήνα το 1967, ο Καραμανλής τούς κατήγγειλε επανειλημμένως λέγοντας ότι οδηγούσαν την Ελλάδα στην καταστροφή και κατέστησε σαφές ότι ο ίδιος δεν επρόκειτο να επιστρέψη όσο οι στρατιωτικοί δεν γύριζαν στους στρατώνες τους. Όταν οι στρατιωτικοί τού είπαν την περασμένη εβδομάδα ότι αυτό ακριβώς ήταν έτοιμοι να κάνουν, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής κινήθηκε με την γνωστή του αποφασιστικότητα.

*Άρθρο που είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα «Το Βήμα» την Τετάρτη 31 Ιουλίου 1974, μία ακριβώς εβδομάδα μετά την επιστροφή του Κωνσταντίνου Καραμανλή από το Παρίσι, γεγονός που σηματοδότησε την πτώση της χούντας, την αποκατάσταση της Δημοκρατίας και τη σταδιακή επάνοδο της χώρας στην ομαλότητα.

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής αφίχθη στην Αθήνα τις πρώτες πρωινές ώρες της 24ης Ιουλίου 1974 με αεροσκάφος που είχε θέσει στη διά­θεσή του ο τότε Πρόεδρος της Γαλλίας, Βαλερύ Ζισκάρ Ντ’Εσταίν.

Στο ταξίδι της επιστροφής του στην Αθήνα τον είχαν συνοδεύσει ο Κ. Χρυσοστάλης, γραμματέας του στο Παρίσι, ο ανιψιός του Μιχάλης Λιάπης και ο δημοσιογράφος Παναγιώτης Λαμπρίας.