«Ο συσχετισμός με την κοινωνική τάξη είναι ενσωματωμένος στα τζιν»

Η υψηλή ραπτική μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό βαρόμετρο για τις μεταβαλλόμενες προτιμήσεις των υπερπλούσιων. Τι να σημαίνει άραγε ότι αυτή τη σεζόν τα τζιν είναι ένα επαναλαμβανόμενο θέμα στις πασαρέλες; Ή μάλλον, η ψευδαίσθησή τους.

Δηλαδή, μια απομίμηση, ένα «μη denim» τζιν από πολυτελή υλικά και περίπλοκες τεχνικές που συνδυάζονται για να δημιουργήσουν ρούχα που μοιάζουν με denim, ενώ στην πραγματικότητα κάθε άλλο παρά είναι.

Το κόλπο ξεκίνησε πέρυσι με την Bottega Veneta υπό την καλλιτεχνική επίβλεψη του Matthieu Blazy. Στην ανοιξιάτικη κολεξιόν του για την άνοιξη του 2023 η Κέιτ Μος φορούσε «τζιν», καρό πουκάμισο κατασκευασμένο εξ ολοκλήρου από δέρμα, τυπωμένο με φωτορεαλιστικές «denim» λεπτομέρειες. Όπως ήταν αναμενόμενο, προκάλεσε σάλο.

Και το «ψεύτικο τζιν» καλά κρατεί

Αυτή τη σεζόν, ο οίκος Balenciaga συνέχισε το θέμα της ψευδαίσθησης στην παρουσίαση υψηλής ραπτικής τον Ιούλιο, παρουσιάζοντας «τζιν» και σακάκια από βαμβακερό καμβά περίτεχνα ζωγραφισμένα με λάδια. Σύμφωνα με πληροφορίες, το παντελόνι θα πωλείται στη λιανική προς 27.000 δολάρια.

Εν τω μεταξύ, ο Julien Dossena, ο τελευταίος προσκεκλημένος σχεδιαστής που συνεργάστηκε με τον οίκο του Jean Paul Gaultier, δημιούργησε λαμπερά τζιν φτιαγμένα εξ ολοκλήρου από χάντρες.

Η λάμψη αποτελεί επίσης προτεραιότητα για τον οίκο Valentino υπό τον Pierpaolo Piccioli, όπου τα «τζιν» υψηλής ραπτικής κατασκευάστηκαν από μεταξωτό gazar -ένα είδος παχιάς οργάντζα- κεντημένο με μικροσκοπικές χάντρες, βαμμένα σε διαφορετικές αποχρώσεις του indigo για να μιμηθούν την ποικιλοχρωμία του denim. Τα τζιν χρειάστηκαν τέσσερις εβδομάδες για να κατασκευαστούν με το χέρι, έγραψε ο Piccioli στο Instagram.

Jean Paul Gaultier δια χειρός Julien Dossena / Photo: Instagram

Το τζιν ξεκίνησε μια επανάσταση κάποτε

Τα στυλ των τζιν μπαινοβγαίνουν στην εκάστοτε εποχή, κυρίως όσον αφορά την εφαρμογή. Τα τελευταία χρόνια είδαμε τα στενά τζιν να δίνουν τη θέση τους σε πιο φαρδιά στυλ με «οικογενειακά» ονόματα – το «mom», το «boyfriend» – και πρόσφατα, την απίθανη επιστροφή του low rise.

Αλλά σε όλη αυτή τη διαδρομή, η θέση που κατέχει το τζιν ως θεμέλιο της σύγχρονης γκαρνταρόμπας δεν έχει κλονιστεί ιδιαίτερα. Ίσως είναι από τα ελάχιστα απομεινάρια της μόδας του 19ου αιώνα που μας ακολουθούν μέχρι σήμερα -το τζιν, άλλωστε, εφευρέθηκε από τον Levi Strauss το 1873.

Το τζιν προήλθε ως ένα είδος ρούχων εργασίας «που φορέθηκε από ανθρακωρύχους, αγρότες και εργάτες εργοστασίων, κυρίως επειδή ήταν ανθεκτικό και στιβαρό» λέει η Harriette Richards, λέκτορας επιχειρήσεων μόδας στο Πανεπιστήμιο RMIT.

Η στροφή της αντικουλτούρας

«Ο συσχετισμός με την κοινωνική τάξη ήταν ενσωματωμένος στα τζιν από την ίδια την εφεύρεσή τους -φτιαγμένα για τους άνδρες της εργατικής τάξης. Οι μεσαίες και ανώτερες τάξεις φορούσαν μάλλινα ή βαμβακερά ραμμένα παντελόνια».

Αυτό άλλαξε τη δεκαετία του ’50. Η αντικουλτούρα εξέλιξε την εικόνα του denim και η εμπορική κουλτούρα επωφελήθηκε γρήγορα. Ο Μάρλον Μπράντο και ο Τζέιμς Ντιν έβαλαν το λιθαράκι τους: Τα τζιν ήταν ξαφνικά cool. Στη δεκαετία του ’60, έγιναν η ανεπίσημη στολή των ροκ σταρ και στη δεκαετία του ’70, τεμαχίστηκαν και σκίστηκαν για να ντύσουν τους πανκ.

«Σε όλες αυτές τις περιόδους, τα τζιν εξακολουθούσαν να συνδέονται με την εργατική τάξη»  λέει η Richards, «αλλά ήταν αντιπροσωπευτικά του μη κομφορμιστικού τρόπου ζωής».

Bottega Veneta υπό την καλλιτεχνική επίβλεψη του Matthieu Blazy / Photo: Instagram

Έγινε σύμβολο κύρους

«Το τζιν ήταν πάντα ένα επαναστατικό ένδυμα» συμφωνεί ο Mohsin Sajid, σχεδιαστής και ιστορικός που ειδικεύεται στο τζιν. «Υπάρχουν ιστορίες για τον Μπινγκ Κρόσμπι που τον έδιωξαν από ένα ξενοδοχείο μόνο και μόνο επειδή φορούσε τζιν. Ήταν πάντα ένας πολύ καλός τρόπος για να προβάλεις μια άποψη».

Μόνο τη δεκαετία του ’80, με την έφηβη Μπρουκ Σιλντς στις διαφημίσεις του Calvin Klein και την Κλαούντια Σίφερ να ποζάρει για την Guess, το τζιν έγινε σύμβολο κύρους – «κάτι που προσδοκούσαν οι μεσαίες και ανώτερες τάξεις» λέει η Richards.

Από τα μέσα της δεκαετίας του 2000, σχεδόν κάθε μεγάλο brand μόδας έχει παρουσιάσει τζιν σε κάποια μορφή, αλλά οι πειραματισμοί της μόδας στο τζιν περιορίζονταν συνήθως σε πλύσεις, λευκαντικά και διακοσμητικά στοιχεία.

Αυτή η νέα ώθηση για την κατασκευή τζιν που δεν είναι καν τζιν πια μοιάζει με ένα βήμα προς μια άλλη κατεύθυνση, λέει ο Sajid. «Το ρούχο με τις χάντρες του Valentino, για παράδειγμα – από μακριά, μοιάζει με ένα Levi’s 501. Μετά κοιτάζεις προσεκτικά και είναι χιλιάδες επί χιλιάδων χαντρών.

Συγκρίνοντας τα τζιν στον χρόνο

«Αν κοιτάξετε ένα τζιν από το 1922 και ένα φετινό, δεν είναι τόσο διαφορετικά. Δεν έχουν εξελιχθεί πολύ. Αλλά αυτό ακριβώς είναι που εκμεταλλεύονται οι σχεδιαστές υψηλής μόδας. Δεν μπορούν να δικαιολογήσουν τη χρήση πραγματικού denim – επειδή ακριβώς μπορείς να αγοράσεις ένα τζιν από την Uniqlo για 30 ευρώ. Έτσι δικαιολογούν την επίδειξη denim με την κατασκευή ενός ρούχου που μοιάζει με denim από μακριά, αλλά δεν είναι.

«Γιατί πώς αλλιώς θα μπορούσε να επιβιώσει;»

Η Richards, εν τω μεταξύ, βλέπει την άνοδο των μη denim ως μέρος μιας ιδέας: «σιωπηλή πολυτέλεια» λέει. «Σε αυτή την εποχή της οικονομικής και περιβαλλοντικής κρίσης, το θέαμα της επιδεικτικής μόδας θεωρείται φανταχτερό, ακόμη και προσβλητικό» λέει.

Η απάντηση του Valentino σε αυτό το ερώτημα – το ίδιο που διέπει κάθε επίδειξη πολυτελείας που γίνεται με φόντο το χάος -πώς δημιουργούμε όταν ο κόσμος καίγεται; – ήταν να δουλέψει πολύπλοκες τεχνικές υψηλής ραπτικής στο ένδυμα.

Το τζιν είναι ταπεινό, ακόμη και διακριτικό. Δεν πειράζει που η εκδοχή του Valentino είναι τόσο δύσκολο να επιτευχθεί και τόσο επίπονη να κατασκευαστεί όσο ένα φόρεμα χορού. «Ενώ αυτά τα εκλεκτά ρούχα δεν είναι λιγότερο χρονοβόρα για να κατασκευαστούν ή ακριβά για να αγοραστούν, έχουν την ψευδαίσθηση της προσβασιμότητας» λέει η Richards.

Δέρμα μεταμφιεσμένο σε τζιν, μετάξι που καμουφλάρεται σε αυθεντική στολή της εργατικής τάξης – είναι ένα μυστικό που μοιράζεται μεταξύ ενός σχεδιαστή και ενός πλούσιου χρήστη.

«Μια έκφραση πολυτέλειας για έναν κόσμο στον οποίο η πολυτέλεια είναι λίγο ταμπού – και δικαίως» λέει η Richards.

*Με στοιχεία από theguardian.com