Το Τρεντίνο-Άλτο Άντιτζε είναι αυτόνομη περιφέρεια στη βορειοανατολική Ιταλία, δίπλα στο αυστριακό Τιρόλο και στο καντόνι Γκράουμπιντεν της Ελβετίας.

Η περιοχή είναι γνωστή για τα βουνά της, όπως τους περίφημους Δολομίτες: μέρος των Άλπεων, ένα από τα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς στον κατάλογο της UNESCO και δυστυχώς πλέον σημείο αναφοράς της κλιματικής αλλαγής.  Είναι επίσης πλούσια γη, που έχει προσελκύσει τα τελευταία χρόνια το ενδιαφέρον της πανίσχυρης μαφίας.

Πρόσφατα εξαρθρώθηκε ένα διεθνές εγκληματικό δίκτυο ξεπλύματος βρόμικου χρήματος από το λαθρεμπόριο ναρκωτικών για λογαριασμό των καρτέλ της Νότιας Αμερικής.

Στο επίκεντρο βρέθηκε μια εταιρεία που είχε εικονική έδρα στο Τρέντο, δήμο του Τρεντίνο-Άλτο Άντιτζε.

Ηγετικό ρόλο είχε η σικελική μαφία και, κυρίως, η Ντράνγκετα, που «ξεπήδησε» από την Καλαβρία και έχει πλέον εξελιχθεί στο πιο ισχυρό συνδικάτο του εγκλήματος στην Ιταλία, με έντονη δράση και εκτός των ιταλικών συνόρων.

Στην επιχείρηση που διεξήγαγε η Δίωξη Οικονομικού Εγκλήματος (Guardia di Finanza) και η εισαγγελία του Τρέντο ασκήθηκαν διώξεις κατά 42 ατόμων και κατασχέθηκαν περίπου 18,5 εκατομμύρια ευρώ.

Η δράση του δικτύου σαφώς βασίστηκε στα λεγόμενα «λευκά κολάρα», κοντολογίς γραφειοκράτες και κρατικούς λειτουργούς.

Όμως αυτή δεν ήταν η πρώτη και όπως φαίνεται ούτε και η τελευταία φορά που η μαφία διαβρώνει στο Τρέντο -και όχι μόνο- τον κρατικό μηχανισμό, αλλά και τον παραγωγικό και κοινωνικό ιστό.

Έχει αντιθέτως αποδειχθεί πολυσχιδής στο πέρασμα των τελευταίων χρόνων.

Μόλις στα τέλη του 2020, οι καραμπινιέροι είχαν εξαρθρώσει ένα άλλο δίκτυο, με απολήξεις στην Καλαβρία και στο Τρεντίνο.

Οι κατηγορίες ήταν σύσταση εγκληματικής οργάνωσης, παράνομη οπλοκατοχή, εκβιασμός, μέχρι εξαγορά ψήφων και εκμετάλλευση εργατών.

Ήταν η πρώτη φορά που η ιταλική Διεύθυνση Ερευνών κατά της Μαφίας (DIA) έκανε λόγο για την «εγκαθίδρυση» της Ντράνγκετα στο Τρεντίνο-Άλτο Άντιτζε.

Στο κυνήγι του «κόκκινου χρυσού»

Σημείο αναφοράς εν προκειμένω ήταν κυρίως η κοινότητα Λόνα-Λαζές.

Έχει πληθυσμό μόλις 900 κατοίκων, καθώς και εδάφη πλούσια σε πετρώματα πορφυρίτη, που χρησιμοποιείται κυρίως ως δομικό υλικό.

«Κόκκινο χρυσό» την αποκαλούν χαρακτηριστικά σε αυτά τα μέρη.

Όχι τυχαία, η επιχείρηση της DIA είχε τον κωδικό «Perfido», που σημαίνει δόλιος ή ύπουλος.

Σκιαγραφούσε τον τρόπο με τον οποίο η μαφία κατάφερε να «αλώσει» όχι μόνο την επικερδή εξόρυξη πορφυρίτη, επιβάλλοντας συνθήκες δουλοπαροικίας στα λατομεία, αλλά ολόκληρη την περιοχή, εξαγοράζοντας ψήφους και αξιωματούχους.

Τα «καμπανάκια» είχαν αρχίσει να ηχούν πολύ πριν από το 2020, όμως δεν έβρισκαν ευήκοα ώτα.

Από το 2014 είχε συγκροτηθεί το Coordinamento Lavoro Porfido (CLP): μια επιτροπή πολιτών και εργατών στα λατομεία για την προστασία των εργαζομένων και των συμφερόντων των τοπικών κοινοτήτων.

Όταν οι σοβαρές καταγγελίες τους για εκμετάλλευση, αδήλωτη εργασία και μη καταβολή δεδουλευμένων έφτασαν στην οργάνωση-«ομπρέλα» κατά της μαφίας Libera, οργανώθηκαν δημόσιες εκδηλώσεις ευαισθητοποίησης και διαμαρτυρίας.

Στοχοποιήθηκαν ως υπερβολικές, με επιχειρούμενες «δολοφονίες χαρακτήρων» των συμμετεχόντων.

Το ίδιο συνέβη αρχικά και με τον Μάρκο Γκαλβάνι, δημοτικό αξιωματούχο στη Λόζα Λαζές από το 2001, όταν άρχισε να ερευνά τη διείσδυση της μαφίας της Καλαβρίας στο βορρά.

«Όλα ξεκίνησαν όταν τον Αύγουστο του 2014 κατασχέθηκε στην Ισπανία ένα φορτίο πορφυρίτη και κοκαΐνης», ανέφερε πρόσφατα στην ιταλική ιστοσελίδα Antimafia 2000, την πρώτη μονοθεματική ιστοσελίδα για τη μαφία στην Ιταλία.

«Μεταξύ των εταιρειών και των επιχειρηματιών που συνδέονταν με το φορτίο ήταν και επιχειρηματίες γνωστοί για τις δραστηριότητές τους στο Τρεντίνο», είπε.

«Σκάλισε» έγγραφα και αρχεία, φέρνοντας στο φως ένα δίκτυο διαφθοράς, που απλώνονταν από εταιρείες-«βιτρίνες» του οργανωμένου εγκλήματος μέχρι τοπικούς αξιωματούχους.

Συνέταξε μια 20σελιδη έκθεση για τη διαφθορά στο Λόνα-Λαζές, την οποία διαβίβασε μεταξύ άλλων στους δικαστές του Τρεντίνο, προτείνοντας αντίμετρα.

Το βαθύ «αποτύπωμα» της μαφίας

Το αποτέλεσμα ήταν να κινηθεί πειθαρχική δίωξη εναντίον του Μάρκο Γκαλβάνι, με πρόφαση ότι απουσίασε αδικαιολόγητα από μια συνεδρίαση στο Λόνα-Λαζές, ενώ στην πραγματικότητα συμμετείχε την ίδια ώρα σε μια άλλη.

Έφτασε 2019 μέχρι η μόνιμη επιτροπή έρευνας κατά της μαφίας του ιταλικού κοινοβουλίου να εξετάσει τη διείσδυση της μαφίας στις εξορύξεις πορφυρίτη.

Ο Γκαλβάνι -που από το 2020 είχε αναλάβει εμπειρογνώμονας στον οικονομικό προγραμματισμό στη Ρώμη, αναφερόμενος απευθείας στο πρωθυπουργικό γραφείο- συμμετείχε στην έρευνα Perfido,  που ξεσκέπασε το οργανωμένο έγκλημα.

Όπως προκύπτει από τις δίκες των 19 συλληφθέντων, η διείσδυση της Ντράγκετα στο Τρεντίνο ήταν μεθοδική και πολυετής, απλώνοντας τα «δίχτυα» της από την οικονομική δραστηριότητα, έως τους θεσμούς.

Από τους συνολικά 19 συλληφθέντες -μεταξύ αυτών επιχειρηματίες και τοπικοί αξιωματούχοι- 3 καταδικάστηκαν πρωτόδικα σε συνολικά 28 χρόνια κάθειρξη και ένας αθωώθηκε.

Δύο άλλοι κατηγορούμενοι κατέληξαν σε συμφωνία με το δικαστήριο, αλλά το Ακυρωτικό Δικαστήριο την ανέτρεψε.

Άλλοι οκτώ καταδικάστηκαν την περασμένη Πέμπτη σε έως 12 χρόνια φυλάκιση.

Όμως αυτό δεν φαίνεται να είναι καν το τέλος της υπόθεσης.

Από πέρυσι, ο Μάρκο Γκαλβάνι έχει επιστρέψει στη Λόνα-Λαζές ως Δημοτικός Γραμματέας.

Βάσει του ιταλικού συστήματος, είναι μια ανεξάρτητη οργανική θέση δημόσιου λειτουργού για τον συντονισμό των τοπικών αρχών, την εγγύηση της διαφάνειας και αμεροληψίας στη λειτουργία τους και την καταπολέμηση της διαφθοράς.

Μέχρι και σήμερα, παρατηρεί, η κατάσταση είναι «πολύ ανησυχητική».

Στο πρόσφατο προσχέδιο έκθεσης της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής κατά της Μαφίας, οι τομείς εξόρυξης πορφυρίτη, κατασκευών, τροφοδοσίας, ξενοδοχειακής βιομηχανίας και παραγωγής τροφίμων και κρασιού κατονομάζονται ως υψηλού κινδύνου για τη διείσδυση του οργανωμένου εγκλήματος στο Τρεντίνο.

Όλο και πιο εκτεταμένη στον τοπικό παραγωγικό ιστό τη χαρακτηρίζουν εδώ και μήνες τα τοπικά στελέχη του αντιπολιτευόμενου κόμματος Κίνημα 5 Αστέρων.

Από την οικονομία, μέχρι την πολιτική

Κάνουν λόγο για όλο και πιο συχνές εμπρηστικές επιθέσεις που αποδίδονται σε «πράξεις διαταραγμένων ατόμων».

Αυξανόμενες καταγγελίες καταναγκαστικής εργασίας.

Πτωχεύσεις με έντονο «άρωμα» τοκογλυφίας.

Παράλογο πολλαπλασιασμό των σούπερ μάρκετ, τον οποίο αποδίδουν σε «ξέπλυμα χρήματος».

Ως πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα μνημονεύουν τον δήμο Ροβερέτο, όπου καταγράφεται η μεγαλύτερη κατά κεφαλήν συχνότητα εμφάνισης σούπερ μάρκετ στην Ιταλία.

«Μελανό» σημείο επίσης θεωρούνται οι αναθέσεις δημόσιων έργων.

Οι εκκλήσεις για την ίδρυση τοπικού Παρατηρητηρίου για το Οργανωμένο Έγκλημα συνεχίζουν εν τω μεταξύ να πέφτουν στο κενό.

«Η σκόνη κρύβεται κάτω από το χαλί», λέει χαρακτηριστικά ο Άλεξ Μαρίνι, περιφερειακός σύμβουλος στο Τρέντο με το Κίνημα 5 Αστέρων. «Κι όταν αυτό πια δεν αρκεί», προσθέτει, «αγοράζουν άλλο χαλί»…

Σε αυτό το φόντο, οι περιφερειακές εκλογές στο Τρεντίνο-Άλτο Άντιτζε το φθινόπωρο -οι τελευταίες προγραμματισμένες στην Ιταλία το 2023- θεωρούνται κρίσιμες.

Ιδιάζουσα, η περίπτωση του Λόνα-Λαζές καταδεικνύει όσα σημαντικά διακυβεύονται.

Ο τελευταίος εκλεγμένος δήμαρχος της περιοχής ανέλαβε καθήκοντα τον Σεπτέμβριο του 2020 -λίγες εβδομάδες πριν από την Επιχείρηση Perfido. Καταγγέλλοντας αδυναμία εκτέλεσης καθηκόντων, έριξε προ μηνών «λευκή πετσέτα».

Έπειτα όμως από τέσσερις τοπικές εκλογές, δεν έχει ακόμη εκλεγεί νέος δήμαρχος στο Λόνα-Λαζές.

Η συμμετοχή ήταν κάτω από το όριο του 50% και οι υποψήφιοι.. άφαντοι, υπό τον φόβο της Ντράνγκετα.

Στην τελευταία αναμέτρηση, τον περασμένο Μάιο, υπήρχε μόνο ένας: ο Πασκουάλε Μποργκομέο, ένας 60χρονος πρώην αστυνομικός από τη Νάπολη, μέλος της μηχανοκίνητης μονάδας Falcon.

Τον πρότεινε ο μεταβατικός δήμαρχος του Λόνα-Λαζές, Αλμπέρτο ​​Φραντσίνι: πρώην αρχηγός της αστυνομίας στο Τρέντο, ο οποίος κλήθηκε να αναλάβει προσωρινά χρέη δημάρχου τον Νοέμβριο του 2022.

Μετά το τελευταίο εκλογικό φιάσκο, θα πρέπει να παραμείνει στο πόστο του για έναν ακόμη χρόνο.

Headlines