Οι συνέπειες της δικαστικής μεταρρύθμισης στον Ισραηλινό στρατό

Μία νέα πολιτική και κοινωνική κρίση έχει ξεσπάσει στο Ισραήλ μετά την νομοθέτηση της δικαστικής μεταρρύθμισης. Την ίδια ώρα, ο ηγέτης της αντιπολίτευσης απαιτεί από την κυβέρνηση να παγώσει τη διαδικασία των μεταρρυθμίσεων στη δικαιοσύνη για 18 μήνες, ως μίας βασικής προϋπόθεσης για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων. Πέρα όμως από το πολιτικό κόμματι τα προβλήματα επεκτείνονται και στον στρατό.

Σύμφωνα με τους New York Times, περισσότεροι από 10.000 έφεδροι πιλότοι, αξιωματικοί των υπηρεσιών πληροφοριών, κομάντος, στρατιωτικοί εκπαιδευτές, στρατιωτικοί ιατροί και πεζικάριοι είχαν απειλήσει να παραιτηθούν από την εθελοντική τους θητεία εάν η κυβέρνηση προωθούσε το νομοσχέδιο για τη δικαστική μεταρρύθμιση που εγκρίθηκε από το Κοινοβούλιο τη Δευτέρα.

Ξεκίνησε το πρώτο κύμα των παραιτήσεων

Είναι πολύ νωρίς για να πούμε πόσοι θα πραγματοποιήσουν τις υποσχέσεις τους, επειδή οι έφεδροι καλούνται σε κυλιόμενη βάση. Αλλά οι εκτιμήσεις που δόθηκαν από εφέδρους που πρωταγωνιστούν στο κίνημα διαμαρτυρίας δείχνουν ότι τουλάχιστον 1.000 έχουν λάβει μέχρι στιγμής την οδυνηρή απόφαση να παραιτηθούν.

Για όσους εγκαταλείπουν την εφεδρεία, και για τους περισσότερους Εβραίους Ισραηλινούς, ο στρατός ενώνει πολίτες από τα περισσότερα κοινωνικά, εθνικά και πολιτικά υπόβαθρα γύρω από ένα κοινό και ιερό εθνικό σχέδιο: την υπεράσπιση του εβραϊκού κράτους, κρατώντας ζωντανή μνήμη μιας γενοκτονίας που σκότωσε εκατομμύρια Εβραίους. Η αναταραχή γύρω από τις παραιτήσεις των εφέδρων θέτει υπό αμφισβήτηση αυτή την αίσθηση της κοινής αποστολής.

Και ενώ ο αριθμός των παραιτήσεων αντιπροσωπεύει μια μικρή μειοψηφία εφέδρων, ορισμένοι υπηρετούν σε κρίσιμες θέσεις και οι απώλειες έχουν ήδη εγείρει φόβους για την ετοιμότητα μάχης σε μια περίοδο που θεωρείται η πιο ταραχώδης στιγμή για τον ισραηλινό στρατό, εκτός πολέμου, από την ίδρυσή του το 1948.

Ποιο σώμα αντιμετωπίζει πρόβλημα από τις παραιτήσεις

Προς το παρόν, οι ανησυχίες επικεντρώνονται κυρίως στην πολεμική αεροπορία, δεδομένης της εξάρτησής της από τους εφέδρους πιλότους, οι οποίοι είναι συχνά πιο έμπειροι από εκείνους του ενεργού στρατού.

Οι παραιτήσεις ανάγκασαν τουλάχιστον μια μοίρα ελικοπτέρων σε μια σχολή ιπταμένων να καθηλωθεί λόγω της ξαφνικής έλλειψης εκπαιδευτών πτήσεων, σύμφωνα με έναν ανώτερο αξιωματικό και πιλότο της εφεδρείας της πολεμικής αεροπορίας που ζήτησε ανωνυμία για να συζητήσει ένα λεπτό θέμα.

Καταιγισμό κοινωνικών αναταραχών προκάλεσε η ψήφιση της δικαστικής μεταρρύθμισης

Η ψήφιση του νόμου – ο οποίος φέρνει αντιμέτωπους εκείνους που έχουν ένα πιο κοσμικό και πλουραλιστικό όραμα για τη χώρα με εκείνους που έχουν μια πιο θρησκευτική και εθνικιστική άποψη – προκάλεσε έναν καταιγισμό κοινωνικών αναταραχών.

Σποραδικές συγκρούσεις ξέσπασαν μεταξύ των υποστηρικτών και των επικριτών της κυβέρνησης την ημέρα της ψηφοφορίας, ενώ την Παρασκευή παραιτήθηκε ο ανώτατος δημόσιος υπάλληλος του υπουργείου Παιδείας.

Επιχειρηματίες δηλώνουν ότι σταθμίζουν αν θα αποεπενδύσουν από το Ισραήλ και πολλοί Ισραηλινοί δηλώνουν ότι σκέφτονται να μεταναστεύσουν. Αλλά ίσως η πιο επακόλουθη άμεση επίπτωση του νόμου, σε πρακτικό και συναισθηματικό επίπεδο, είναι στο ηθικό, την ικανότητα και την ενότητα της στρατιωτικής εφεδρείας.

Τα επιχειρήματα των υποστηρικτών και των επικριτών

Ο νόμος αφαιρεί ένα από τα εργαλεία που χρησιμοποιεί το Ανώτατο Δικαστήριο για να ανατρέπει κυβερνητικές αποφάσεις. Η κυβέρνηση -μια συμμαχία υπερεθνικιστών και θρησκευτικών συντηρητικών με επικεφαλής τον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου- λέει ότι αυτό βελτιώνει τη δημοκρατία ενισχύοντας τη δύναμη των εκλεγμένων νομοθετών.

Οι αντίπαλοι των αποφάσεών τους λένε ότι η στρατιωτική απειλή κατά του έθνους θα πρέπει να υπερισχύει όλων των άλλων ανησυχιών, με μια ομάδα που λέει ότι εκπροσωπεί περισσότερους από 20.000 εφέδρους, το Φόρουμ Άμυνας και Ασφάλειας του Ισραήλ, να αποκαλεί τη διαμαρτυρία των εφέδρων «σιωπηλό στρατιωτικό πραξικόπημα».

Πώς διαβρώνει το δικαστικό νομοσχέδιο την κοινή αποστολή των εφέδρων

Οι περισσότεροι νέοι Εβραίοι υπηρετούν τουλάχιστον δύο χρόνια στο στρατό μετά την αποφοίτησή τους από το σχολείο. (Οι αραβικές και υπερορθόδοξες εβραϊκές μειονότητες του Ισραήλ, που αποτελούν συνολικά το ένα τρίτο του πληθυσμού της χώρας των εννέα εκατομμυρίων, δεν είναι υποχρεωμένοι να υπηρετήσουν).  Μετά από αυτό, περίπου μισό εκατομμύριο ενήλικες – περίπου το 5% των Ισραηλινών – επιστρέφουν στο στρατό, ορισμένοι από τους οποίους υπηρετούν περίπου ένα μήνα το χρόνο ή και περισσότερο.

Οι Ισραηλινοί έφεδροι υπηρετούν συχνά με τους ίδιους ανθρώπους με τους οποίους πολέμησαν μαζί ως στρατεύσιμοι, δημιουργώντας ισχυρούς δεσμούς που ξεπερνούν τις κοινωνικές διαφορές και διαρκούν δεκαετίες. Αυτό το αίσθημα συντροφικότητας και κοινού σκοπού διαβρώθηκε τους τελευταίους μήνες, καθώς η κυβέρνηση προώθησε το δικαστικό σχέδιο.

Στο παρελθόν, οι περισσότεροι Ισραηλινοί «συμφωνούσαν στη μεγάλη ιστορία για το ποιο είναι το νόημα του να βρίσκεσαι εδώ, σε αυτό το πολύ μικρό σημείο της Μέσης Ανατολής», δήλωσε ο Gur Alroey, πρύτανης του Πανεπιστημίου της Χάιφα, ο οποίος παραιτήθηκε την περασμένη εβδομάδα από μια εφεδρική μονάδα που αναζητά στρατιώτες που αγνοούνται. Ο νόμος τερματίζει αυτή την κοινή αποστολή, είπε ο καθηγητής Alroey, επειδή δείχνει ότι η κυβέρνηση και η αντιπολίτευση έχουν ασύμβατα οράματα για τη δημοκρατία του Ισραήλ.

«Οι Ισραηλινοί που υποστηρίζουν τον Νετανιάχου – οι μεσσιανιστές, οι υπερορθόδοξοι – δεν είναι μέρος της κοινωνίας μου», δήλωσε ο καθηγητής Alroey, 55 ετών. «Δεν είναι πια τα αδέλφια μου. Η αλληλεγγύη στο Ισραήλ δεν υπάρχει πια».

Βασικοί υποστηρικτές των αλλαγών

Το ρήγμα αυτό επιδεινώνεται από το γεγονός ότι τα βασικά στελέχη της κυβέρνησης δεν έχουν υπηρετήσει τη στρατιωτική τους θητεία και ως εκ τούτου θεωρείται ότι προσπαθούν να αλλάξουν τη φύση του κράτους, ενώ βασίζονται σε άλλους -τον στρατό και τους εφέδρους- για να το προστατεύσουν.

Δύο από τα πέντε κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού εκπροσωπούν υπερορθόδοξους Εβραίους, οι περισσότεροι από τους οποίους επιτρέπεται να μελετούν θρησκευτικά κείμενα αντί να υπηρετούν ως στρατεύσιμοι.

Ένας άλλος βασικός υποστηρικτής των νομικών αλλαγών είναι ο υπουργός εθνικής ασφάλειας, Itamar Ben-Gvir, ο οποίος ήθελε να υπηρετήσει στο στρατό ως έφηβος, αλλά του απαγορεύτηκε λόγω του εξτρεμιστικού του ακτιβισμού.

«Είμαστε οι Ισραηλινοί που πηγαίνουν στο στρατό, είμαστε μέρος αυτού που κάνει την ισραηλινή οικονομία ισχυρή», δήλωσε ο κ. Herzel. Αλλά τουλάχιστον το ένα τέταρτο του συνασπισμού «δεν υπηρέτησε στο στρατό και δεν εκπαιδεύουν τα παιδιά τους να πάνε στο στρατό».

Λόγοι παραίτησης

Ορισμένοι έφεδροι παραιτήθηκαν επίσης από τους φόβους τους ότι αυτή η κυβέρνηση είναι πλέον πιο πιθανό να διατάξει ενέργειες που θα μπορούσαν να θεωρηθούν ότι παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο, και θέλουν να αποφύγουν την πιθανότητα δίωξης σε διεθνή δικαστήρια.

Για παράδειγμα, ο κ. Ben-Gvir, ο υπουργός ασφαλείας, έχει καταδικαστεί για ρατσιστική υποκίνηση και υποστήριξη τρομοκρατικής ομάδας. Ο Bezalel Smotrich, ένας νεότερος υπουργός στο υπουργείο Άμυνας, κάλεσε πρόσφατα το κράτος να «σβήσει» μια παλαιστινιακή πόλη που βρίσκεται στο επίκεντρο πρόσφατης βίας στην οποία εμπλέκονται ισραηλινοί έποικοι.

«Φοβόμαστε πραγματικά τις διαταγές που θα δίνουν αυτοί οι τύποι», δήλωσε ο Νιρ Αβιχάι Κοέν, ταγματάρχης σε μια εφεδρική μεραρχία πεζικού, ο οποίος παραιτήθηκε την περασμένη εβδομάδα.«Ένας από τους πρώτους που θα υποφέρουν θα είναι οι Παλαιστίνιοι». Και υπάρχουν και άλλες εντάσεις, με πολλούς εφέδρους να λένε ότι δεν είναι η θέση τους να χρησιμοποιήσουν τη θέση τους για να επηρεάσουν μια πολιτική κυβέρνηση.

«Ξεπερνούν κάθε όριο», δήλωσε ο Shay Kallach, πρώην πιλότος μαχητικών αεροσκαφών που υπηρετεί ως έφεδρος στο κέντρο διοίκησης της πολεμικής αεροπορίας. «Όταν αρνείσαι να προστατεύσεις το Ισραήλ επειδή υπάρχει μια κυβέρνηση με την οποία δεν είσαι ικανοποιημένος – είναι καταστροφή».

Πώς μπορούν οι παραιτήσεις να επηρεάσουν τις αεροπορικές επιδρομές

Ο στρατός δεν έχει δώσει στη δημοσιότητα στοιχεία σχετικά με τον αριθμό των παραιτήσεων ή μια εκτίμηση για το πώς αυτό επηρεάζει την ετοιμότητα μάχης. Αλλά περίπου 700 αεροπόροι, συμπεριλαμβανομένων περίπου 230 πιλότων μάχης και εκπαιδευτών, έχουν παραιτηθεί, σύμφωνα με τον ανώτερο αξιωματικό που μίλησε για την εκπαίδευση ελικοπτέρων και έναν άλλο ανώτερο πιλότο των εφέδρων, ο οποίος μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας για να συζητήσει ευαίσθητες πληροφορίες.

Ένας μεγάλος αριθμός αποχωρήσεων θα μπορούσε να επηρεάσει την ικανότητα του Ισραήλ να διεξάγει αεροπορικές επιδρομές. Οι τακτικές επιδρομές του Ισραήλ στη Γάζα και τη Συρία, οι αποστολές περιπολίας πάνω από το Ισραήλ και οι αποστολές επιτήρησης πάνω από τον Λίβανο και την κατεχόμενη Δυτική Όχθη καθοδηγούνται συχνά από έφεδρους πιλότους και χειριστές μη επανδρωμένων αεροσκαφών.

Φόβοι για τη συνοχή του μόνιμου στρατού

Στο εσωτερικό της ανώτατης στρατιωτικής διοίκησης, υπάρχουν φόβοι ότι η διαμαρτυρία των εφέδρων έχει αρχίσει να επηρεάζει τη συνοχή του μόνιμου στρατού. «Είναι καθήκον μας να αποτρέψουμε τη διεύρυνση αυτών των ρωγμών», δήλωσε ο αρχηγός του στρατιωτικού επιτελείου, αντιστράτηγος Herzi Halevi, σε μια ασυνήθιστα ειλικρινή δήλωση στις Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις την περασμένη Κυριακή.

Ακόμη, ο αρχηγός του στρατιωτικού επιτελείου πρόσθεσε πως «Αυτός είναι ο μόνος τρόπος με τον οποίο μπορούμε να διατηρήσουμε τον σκοπό του I.D.F.: να προστατεύσει τη χώρα και να εξασφαλίσει την ύπαρξή της.»