Μικρό κομφούζιο στις ελληνοτουρκικές σχέσεις

«Ουδέποτε ο κ. Ερντογάν στη συνάντηση την οποία είχα, μου έθεσε θέματα που αφορούν την εθνική κυριαρχία»: αυτό είπε ο Πρωθυπουργός προ ημερών στη Βουλή, για να διαβεβαιώσει ότι αν το έκανε ο τούρκος πρόεδρος θα έπαιρνε τη γνωστή απάντηση. Μία δήλωση που γίνεται ευχάριστα δεκτή, αλλά που μέσα στη σχετική ασάφειά της και, κυρίως, σε συνδυασμό με σειρά άλλων παραμέτρων, προκαλεί ένα μικρό κομφούζιο. Λ.χ., το πια ακριβώς είναι αυτή η απάντηση;  Ή, τι ορίζεται ως «θέματα που αφορούν την εθνική κυριαρχία»; Αυτό έχει σημασία καθώς μετά το Βίλνιους η τουρκική κυβέρνηση αναφέρθηκε εκ νέου στην αποστρατιωτικοποίηση των νησιών. Το κυριότερο ερώτημα όμως εγείρεται από την άλλη πρόσφατη δήλωση πάλι του Κυριάκου Μητσοτάκη περί «υποχωρήσεων», η οποία κάθε άλλο παρά απαρατήρητη πέρασε, κάτι που ασφαλώς ο Πρωθυπουργός θεωρούσε δεδομένο όταν την έκανε.

Αν λοιπόν ο Ερντογάν δεν έθεσε «θέματα που αφορούν την εθνική κυριαρχία», από τι θα πρέπει να αναμένονται οι υποχωρήσεις για τις οποίες τόσο παράδοξα θέλησε να προετοιμάσει τη χώρα ο Πρωθυπουργός, πριν καν στρωθεί το τραπέζι της διαπραγμάτευσης; Για ποιες υποχωρήσεις έκανε λόγο; Τώρα είναι που δεν βγαίνει πλέον νόημα… Ακόμα περισσότερο αν σκεφτεί κανείς κάτι που το γνωρίζουν άπαντες, καθώς ο Ερντογάν το έχει πει περίπου σε όποιον έχει δει μπροστά του που μιλάει ελληνικά καθώς φυσικά και δημόσια περίπου τετραψήφιες φορές, όπου έχει σταθεί κι έχει βρεθεί: ότι έχει κυριαρχικές διεκδικήσεις από την Ελλάδα. Το είχε πει ακόμα και μέσα στο προεδρικό μέγαρο στην Αθήνα, στην πιο ατυχή επίσκεψη όλων των εποχών. Δηλαδή, ο Πρωθυπουργός πρέπει να είναι ο μόνος στον οποίο δεν το είπε – μήπως τον έχει πάρει από φόβο; Μπορεί, ποιος ξέρει. Πάντως παντού αλλού το είπε. Εμμέσως βέβαια, αλλά πιο μαζεμένα απ’ ό,τι συνήθως είναι η αλήθεια, το είπε και προχθές στην επέτειο των εκατό ετών από την υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης: «Υπερασπιζόμενοι αποφασιστικά τα δικαιώματα που κερδίσαμε μέσω της Συνθήκης της Λωζάννης, θα ενισχύσουμε τα κέρδη της χώρας μας με νέες κινήσεις». Ηταν και «κύριος» με τις φωτιές, ιδίως για τη Ρόδο (όπου διερευνά η ΕΥΠ…)

Ομως η δήλωση Μητσοτάκη έχει μία «λεπτομέρεια» που ίσως κάνει τη διαφορά, ακριβώς επειδή ο Πρωθυπουργός προφανώς ξέρει τι λέει: η λέξη «ουδέποτε» δίνει την εντύπωση ότι αφορά στο σύνολο των επαφών τους επί τέσσερα σχεδόν χρόνια, όμως, αμέσως μετά, «προσγειώνει» το πλαίσιο στη συνάντηση του Βίλνιους. Και αυτό «δένει» με τη γενικότερη εικόνα της περιόδου ότι ο Ερντογάν πάει με νέα πυξίδα προς το φθινόπωρο και δεν θέλει να χαλάσει αυτό που ετοιμάζεται και επί του οποίου, όποιο κι αν είναι ακριβώς, αναμένονται και οι «κάποιες υποχωρήσεις». Αυτή η τακτική, αν φυσικά εξελιχθεί πράγματι έτσι, είναι πρωτοφανής για τον τούρκο πρόεδρο. Και είναι απολύτως βέβαιο ότι δεν οφείλεται σε αλλαγή χαρακτήρα, διάθεσης, ή αντίληψης του κόσμου. Αν πράγματι συμβαίνει, είναι απολύτως βέβαιο ότι οφείλεται στην πολύ δραστήρια παρέμβαση της αμερικανικής διπλωματίας που μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία έχει πάρει πλέον την κατάσταση στα χέρια της. Τι ακριβώς σημαίνει όμως αυτό στο τρίπτυχο Ελλάδα – Κύπρος – Τουρκία, μένει ακόμα να φανεί. Πάντως, η βιαστική αισιοδοξία δεν είναι καλός σύμβουλος.

Επιπλέον, δεν πρέπει κανείς να ξεχνά ότι οι αμυντικές, κυρίως, συμφωνίες που υπέγραψε ο Ερντογάν στον Κόλπο εξασφαλίζοντας περισσότερα από 50 δισ. δολάρια, τον έβγαλαν μία και καλή από το αδιέξοδο στο οποίο βρισκόταν. Ηταν μία κίνηση ματ, που άλλαξε εντελώς τα δεδομένα που υπήρχαν στη σύνοδο του ΝΑΤΟ, κάτι που σημαίνει ότι αν η όποια ενδεχόμενη, αν υπήρξε, αμερικανική πίεση είχε έρεισμα στο ταμειακό του αδιέξοδο, τώρα θα βρεθεί στον αέρα. Διά ταύτα; Η εικόνα παραμείνει ερεβώδης. Και θα παραμείνει μέχρι τέλους.