Η τευτονική θεά που δημιούργησε τους Rolling Stones

«Φεμινισμός; Πφφφ!» Η Μαριάν Φέιθφουλ ουσιαστικά «φτύνει» τη λέξη σαν απάντηση σε ερώτηση δημοσιογράφου, σε κάποια συνέντευξή της, το 2017. Μετά έκανε πίσω, παραδεχόμενη ότι πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της «υπερασπιζόμενη τα δικαιώματα των γυναικών». Δεν είχε άλλη επιλογή. «Έπρεπε να το κάνω» σχολίασε.

Από τη στιγμή που ο παραγωγός δίσκων και ιμπρεσάριος, Άντριου Λοόγκ Όλντχαμ, την πρωτοπαγίδευσε ως έναν έφηβο «άγγελο με μεγάλα βυζιά», τα μέσα μαζικής ενημέρωσης είχαν αρνηθεί να την αντιμετωπίσουν με σεβασμό. Την είχαν πουλήσει πρώτα ως παρθένα, μετά ως πόρνη – το σικ κορίτσι του μοναστηριού που διαφθείρεται από τον Μικ Τζάγκερ, που βρέθηκε τυλιγμένη μόνο με ένα χαλί στη σύλληψη για ναρκωτικά στο Ρέντλαντς.

Ενώ η άγρια συμπεριφορά των Stones τους είδε να εξυμνούνται ως πειρατές του ροκ εν ρολ, οι φιλοδοξίες και η φήμη των γυναικών τους πετάχτηκαν στη θάλασσα.

Η γυναίκα που τους άλλαξε

Αυτή η σεξιστική αφήγηση διορθώνεται με σαφήνεια στο απολαυστικά κουτσομπολίστικο βιβλίο της Ελίζαμπεθ Γουίντερ, με τίτλο Parachute Women», το οποίο κυκλοφόρησε τον Ιούλιο του 2023.

Αφηγείται την ιστορία των τεσσάρων έξυπνων, χαρισματικών γυναικών που, μεταξύ 1965 και 1972, βοήθησαν στη διαμόρφωση του ήχου και του στυλ των μάτσο Rolling Stones: Μάριαν Φέιθφουλ, Μάρσα Χαντ, Μπιάνκα Τζάγκερ και Ανίτα Πάλενγκεργκ.

Η Αμερικανίδα ποιήτρια και συγγραφέας, Γουίντερ, έχει επίσης γράψει βιβλία για τη Μέριλιν Μονρόε και τη Σύλβια Πλαθ, οπότε έχει δική της φόρμα όταν πρόκειται να αποκαταστήσει την πολύπλοκη ανθρωπιά στις μούσες του 20ού αιώνα. «Γράφει όμως περισσότερο ως λιποθυμισμένη θαυμάστρια παρά ως μελετήτρια, με την πρόζα της να προσκυνάει από την αρχή τα πόδια της Πάλενμπεργκ» σχολιάζει η Έλεν Μπράουν στο spectator.co.uk.

«Θέλετε να καπνίσετε ένα τσιγαριλίκι;»

«Η Πάλενμπεργκ ταπείνωσε, αποπλάνησε, ενδυνάμωσε, εκπαίδευσε, ένωσε και χώρισε την μπάντα ανάλογα με το καπρίτσιο της στιγμής» γράφει η Γουίντερ, αλλά καλύτερα να δώσουμε μια περίληψη της ιστορίας από την αρχή.

Η 23χρονη Πάλενμπεργκ συνάντησε για πρώτη φορά τους Stones στα παρασκήνια του Βερολίνου το 1965.

Η Ελίζαμπεθ Γουίντερ μας καλεί να φανταστούμε την «τευτονική θεά» να ακουμπάει στην πόρτα του καμαρινιού των παλικαριών, «με το αυθάδες χαμόγελό της, αποκαλύπτοντας λάμψεις δοντιών σαν κυνόδοντες». Έψαχνε στην τσέπη της για ένα φιαλίδιο νιτρικού αμύλου, και στη συνέχεια ρωτούσε: «Θέλετε να καπνίσετε ένα τσιγαριλίκι;».

Οι Stones δεν είχαν πάρει ποτέ ναρκωτικά στο παρελθόν. Ούτε είχαν συναντήσει μια γυναίκα τόσο εκφοβιστικά έμπειρη όσο η Πάλενμπεργκ. Η Γουίντερ σημειώνει ότι είχαν συνηθίσει τις «μοντέρνες κουκλίτσες της Carnaby Street με τις κάλτσες στο γόνατο και τα φορέματα baby-doll».

Όμως η Πάλενμπεργκ είχε μεγαλώσει «κάνοντας κοπάνα από το σχολείο με τα παιδιά του δρόμου και τους καλλιτέχνες στη Ρώμη, σκάβοντας τάφους, πίνοντας στην παραλία, κάνοντας βόλτες με φίλους σε βέσπες, συχνάζοντας στο Caffè Rosati με τον Φεντερίκο Φελίνι και ζώντας στο Μανχάταν του Γουόρχολ ως Factory girl».

Δείτε το βίντεο

Η Φέιθφουλ πάντα πίστευε ότι η Πάλενμπεργκ δημιούργησε τους Stones

Τους μύησε στο ατίθασο στυλ, το φλερτ και των δύο φύλων και την κοσμοπολίτικη αυτοπεποίθηση να αψηφεί τους κανόνες. Τους έβαζε φερμουάρ σε φούστες, τους έδινε ναρκωτικά και τους πήγαινε σε γκαλερί. Η Γουίντερ την αποκαλεί «πύθωνα» – μια σατανική μεγαλοπρέπεια που ταπείνωσε, αποπλάνησε, ενδυνάμωσε, εκπαίδευσε, ένωσε και χώρισε το συγκρότημα ανάλογα με τις διαθέσεις της. Τους παρακίνησε να αποκτήσουν την κομψότητα που μετέφεραν στη μουσική τους και έκαναν remix σε κομμάτια με τις οδηγίες της.

Όλοι όμως πάλευαν με την ελεύθερη δύναμή της. Ο Μπράιαν Τζόουνς της απάντησε χειροδικώντας, μαυρίζοντας τα μάτια της και σκίζοντας τα σενάρια των ταινιών που της προσέφεραν. Ο Κιθ Ρίτσαρντς αρχικά την αγαπούσε από μακριά, ενώ ο ανταγωνιστικός Τζάγκερ εκνευρίστηκε που ξεπερνούσε σε coolness τη δική του κοπέλα, το μοντέλο Κρίσι Σρίμπτον από το Μπάκιγχαμσαϊρ, η οποία μεγάλωσε σε φάρμα. Ο Τζάγκερ απέσυρε την πρόταση γάμου του προς τη Σρίμπτον και αναβάθμισε την πιο διανοούμενη Φέιθφουλ.

Κα μετά έγινε ο χαμός

Η Γουίντερ  προσφέρει ένα διεισδυτικό χρονικό του αιμομικτικού χάους που ακολούθησε: Ο Ρίτσαρντς τα έφτιαξε με την Πάλενμπεργκ, η Πάλενμπεργκ τον απάτησε με τον Τζάγκερ, ενώ αρχοντικά σπίτια μετατράπηκαν σε βρώμικα, γοτθικά θεατρικά καταφύγια οπίου με τους ιδιοκτήτες τους να απολαμβάνουν αρχικά τα σέξι παιχνίδια πριν βυθιστούν στην οικιακή αγγαρεία των ναρκωτικών.

«Ο Ρίτσαρντς περνούσε μέρες παίζοντας κιθάρα στην τουαλέτα, ενώ η Πάλενμπεργκ φρόντιζε να παραγγέλνει ψώνια για όλα τα τσιράκια του. Της προσέφερε χρήματα για να απορρίψει κινηματογραφικούς ρόλους» γράφει η η Γουίντερ.

Η αειθαλής έμπνευση της Πάλενμπεργκ

Εν τω μεταξύ, η Φέιθφουλ (η οποία ισχυρίζεται ότι πέρασε την καλύτερη νύχτα της ζωής της με τον Ρίτσαρντς) βίωσε μία αποβολή και μια απόπειρα αυτοκτονίας – τα προβλήματά της έγιναν σαπουνόπερα από τα ταμπλόιντς.

Μέχρι τη δεκαετία του 1990 δεν της είχαν αποδοθεί τα εύσημα για τη συνυπογραφή του τραγουδιού «Sister Morphine». Από την άλλη, τα άλμπουμ που έκανε στα εβδομήντα της ξεπερνούν οτιδήποτε έχουν γράψει οι Stones εδώ και δεκαετίες. Το εξαιρετικό Negative Capability, του 2018, τη βρίσκει να αποτίει ωμά αδελφικό φόρο τιμής στην Πάλενμπεργκ, που πέθανε από καρκίνο το 2017.

«Καταλαβαίνω γιατί δεν θέλεις άλλη θεραπεία» τραγούδησε, «αλλά σε παρακαλώ μείνε για λίγο με αυτούς που σε αγαπούν, μικρή μου επαναστάτρια».

Γυναικεία αλληλεγγύη; Όχι και τόσο

Μια τέτοια βαθιά, συνειδητή αγάπη μεταξύ των δύο γυναικών, απέχει πολύ από τη συνεχιζόμενη γκρίνια μεταξύ των ίδιων των Stones, με τον Ρίτσαρντς να συνεχίζει να καγχάζει για το «μικροσκοπικό παιδάκι», τον Τζάγκερ, στα απομνημονεύματά του το 2010.

Αλλά η Γουίντερ δεν προσποιείται ότι οι γυναίκες-αλεξίπτωτα των Stones υποστήριζαν η μία την άλλη. Η Πάλενμπεργκ ήταν αδίστακτη στις προσπάθειές της να διώξει την Μπιάνκα Τζάγκερ από τη μέση, καταφεύγοντας τελικά στο βουντού.

Εν τω μεταξύ, η φεμινίστρια Μπιάνκα δεν ενθάρρυνε τον Τζάγκερ να υποστηρίξει την κόρη του από τη Μάρσα Χαντ. Για την Χαντ είχε γραφτεί το τραγούδι «Brown Sugar», το οποίο αφαιρέθηκε από τη set list της μπάντας στις περιοδείες της το 2021).

Η σπουδαγμένη στο Μπέρκλεϊ, ηθοποιός που έγινε συγγραφέας αναδεικνύεται ίσως η πιο αξιοζήλευτη (σίγουρα πιο ανεξάρτητη και πιο ευτυχισμένη) από τις γυναίκες του βιβλίου. Η Χαντ δεν πήρε ποτέ ναρκωτικά και δεν ενδιαφερόταν τόσο πολύ για τα «κακά παιδιά» ή το συγκρότημά τους.

Δείτε το βίντεο

Τελικά;

«Ως αναγνώστης αμφιταλαντεύεσαι ανάμεσα στο να χαζεύεις την παράνομη αίγλη και στο να γουρλώνεις τα μάτια σου για το δράμα και τα διπλά πρότυπα» γράφει η Έλεν Μπράουν στο spectator.co.uk και συνεχίζει.

Οι γυναίκες αναδεικνύονται σίγουρα πιο πρωτότυπες και δυναμικές προσωπικότητες από τους Μικ και Κιθ. Γι’ αυτό είναι απογοητευτικό να διαβάζεις για τη διολίσθησή τους στον εθισμό και στο περιθώριο, καθώς οι πρώην τους έφυγαν για περιοδείες σε στάδια με εταιρικές λιμουζίνες. Αναρωτιέσαι τι άλμπουμ θα μπορούσαν να είχαν κάνει αυτές οι γυναίκες εκείνη την περίοδο, αν κάποια εταιρεία τους είχε δώσει την ίδια άδεια μαζί με τα παλικάρια. Αν ο κόσμος δεν επέμενε να παραμείνουν κάτω από τον αντίχειρα.

*Με στοιχεία από spectator.co.uk