Νουάρ μυθιστορήματα με κοινωνικό υπόβαθρο

Τον ρόλο που διαδραμάτισε το μυθιστόρημα του 19ου αιώνα για τη λογοτεχνία συνολικά, βλέπουμε στο δεύτερο μισό του 20ού και στις δύο πρώτες δεκαετίες του 21ου αιώνα, να παίζει καθοριστικά η αστυνομική και νουάρ λογοτεχνία. Με τους αναγνώστες να την προτιμούν απενοχοποιημένα πια και τους συγγραφείς να την αναγάγουν ολοένα και περισσότερο σε βαρόμετρο της κοινωνικο-πολιτικής και οικονομικής πραγματικότητας, χωρίς να χάνει τίποτα από τη μυστηριώδη ομορφιά της.

Στον Νέο Κόσμο, τις ΗΠΑ, συνήθως κυριαρχεί η ατμόσφαιρα των θρίλερ με αμίμητους εκφραστές, όπως ο Στίβεν Κινγκ και η μετέπειτα αποκαλούμενη «διάδοχός» του Τζίλιαν Φλιν που θα τη θυμάστε από την επιτυχία των “Αιχμηρών αντικειμένων”.

Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η Γηραιά Ήπειρος συντηρεί τη γοητευτική αχλύ της ίδιας τής παραβατικότητας με έναν άλλον ρομαντισμό και φινέτσα -στα πρότυπα του Αντρέα Καμιλλέρι και του Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν- που ενισχύει βέβαια και το εκάστοτε σκηνικό των πόλεων-πρωταγωνιστών. Ενδεικτικά, το Εδιμβούργο του Ίαν Ράνκιν, η Πάντοβα του Μάσιμο Καρλότο, η Μασσαλία του Ζαν-Κλωντ Ιζζό, η Μπολόνια του Κάρλο Λουκαρέλλι, η Αθήνα του Πέτρου Μάρκαρη.

Το θλιμμένο τραγούδι της Μασσαλίας

Επίκαιρος όσο ποτέ ο Ζαν-Κλωντ Ιζζό, αν κι έφυγε από τη ζωή τον Ιανουάριο του 2000, είναι εντυπωσιακό πώς αυτός ο γεννημένος, στη Μασσαλία το 1945, από πατέρα Ιταλό και μητέρα Ισπανίδα, συγγραφέας και δημοσιογράφος, έχει αποτυπώσει ήδη από τότε την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στη γαλλική κοινωνία. Σε κάθε αναταραχή και εξέγερση των τελευταίων ετών, ο πιστός αναγνώστης του Ιζζό ξέρει τις αιτίες εκ των έσω, την κοινωνική διαστρωμάτωση της χώρας, αναγνωρίζει τι έχει οδηγήσει εκεί.

Το τόσο διαφωτιστικό και σπουδαίο βιβλίο -πια κλασικό- που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πόλις, με τον τίτλο “Η τριλογία της Μασσαλίας”, περιλαμβάνει σε αυτόν τον έναν τόμο, τα τρία μυθιστορήματα του συγγραφέα: “Το μαύρο τραγούδι της Μασσαλίας” (μετάφραση και επίμετρο Ριχάρδος Σωμερίτης), “Το Τσούρμο” (μετάφραση Αλέξης Εμμανουήλ) και το “Solea” (μετάφραση-επίμετρο Ριχάρδος Σωμερίτης). Το μεγάλο λιμάνι, οι λαοί και οι πολιτισμοί που αναμειγνύονται, η διαφθορά, ο φανατισμός, ο ρατσισμός, η μαφία, κι από την άλλη η ευαισθησία του πρωταγωνιστή αστυνομικού, η αγάπη του για την τζαζ, τις γυναίκες, το ψάρεμα, ενός απόγονου μεταναστών σαν τον Ιζζό, όπως τον αποκαλεί ο Ριχάρδος Σωμερίτης: “τέκνο της “λαθρομετανάστευσης” κι αυτός όπως και ο Ζιντάν”.

«Μεσοδυτικά» του Αμερικανικού Ονείρου

Η αναζήτηση του κατόχου ενός δαχτυλιδιού στρατιωτικής ακαδημίας γίνεται η αφορμή και η αιτία να περιπλανηθούμε μαζί με τον Τζακ Ρίτσερ, τον θρυλικό ήρωα του Λη Τσάιλντ στις Μεσοδυτικές Πολιτείες των ΗΠΑ. “Η Γραμμή του Μεσονυχτίου” (εκδόσεις Bell, μετάφραση Νίκος Ιβραηνίας) απλώνεται μπροστά μας και μας παρασέρνει σε ένα υπνωτιστικά σκοτεινό ταξίδι στα μύχια του εθισμού, των τραυμάτων των βετεράνων του αμερικανικού στρατού και στη σκιά μιας Γης της Επαγγελίας του Αμερικανικού Ονείρου που μόνο ευημερία και ευτυχία δεν υπόσχεται. Ο δημοφιλής και βραβευμένος συγγραφέας αιχμαλωτίζει τον αναγνώστη του σε ένα βραδύκαυστο θρίλερ που ακροβατεί ανάμεσα στο νουάρ και τον υπόκωφο φόβο που καραδοκεί. Μια άλλη Αμερική, βγαλμένη από τα άνυδρα τοπία της άγριας δύσης, μας σκεπάζει με τη σκόνη και το μυστήριό της.