Χρειάζεται βιασύνη;

Στη συζήτηση για την είδηση μη κρατικών πανεπιστημίων κυριαρχεί το τελευταίο διάστημα μια ιδιότυπη βιασύνη. Το συγκεκριμένο ζήτημα, καθεαυτό μία από τις μεγαλύτερες θεσμικές τομές που θα μπορούσαν να γίνουν στην ανώτατη εκπαίδευση, αντιμετωπίζεται ως μια εκνευριστική εκκρεμότητα που απλώς πρέπει να ξεπεραστεί.

Σε ορισμένες περιπτώσεις οι υποστηρικτές των ιδιωτικών ΑΕΙ δεν μπαίνουν καν στον κόπο να διατυπώσουν επιχειρήματα ως προς το γιατί η ίδρυσή τους θα λύσει προβλήματα ή θα αναβαθμίσει την κοινωνική πρόσβαση σε ένα αγαθό όπως η παιδεία που υποτίθεται ότι όλες και όλοι συμφωνούμε ότι είναι κατεξοχήν και εξ ορισμού δημόσιο.

Στην καλύτερη των περιπτώσεων επανέρχεται η διαπίστωση για όσους πηγαίνουν σε ιδιωτικά ΑΕΙ στο εξωτερικό, παραβλέποντας βεβαίως ότι όχι μόνο δεν συζητάμε το εάν μπορούν να προσφερθούν επιπλέον θέσεις (προφανώς με την ανάλογη ενίσχυση σε εξοπλισμό και προσωπικό) στα δημόσια πανεπιστήμια, αλλά και ότι η τρέχουσα εκδοχή του συστήματος των πανελληνίων στην πράξη λειτουργεί ως φίλτρο που καταλήγει να μένουν κενές αρκετές από τις προσφερόμενες θέσεις στα δημόσια πανεπιστήμια.  Πλευρά της βιασύνης η εκτίμηση ότι μπορεί να παρακαμφθεί η διαδικασία της αναθεώρησης του άρθρου 16 του Συντάγματος και να ιδρυθούν ιδιωτικά πανεπιστήμια, παραρτήματα ξένων πανεπιστημίων, μέσω διακρατικών συμφωνιών.

Ανακοινώθηκε μάλιστα νομοθετική πρωτοβουλία για τη διατύπωση των αυστηρών κριτηρίων με τα οποία θα πιστοποιούνται από την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης τα συγκεκριμένα ιδρύματα, παρότι αυτό συνεπάγεται τη θεσμική ιδιοτυπία να θεσπιστούν κριτήρια για εκπαιδευτικά ιδρύματα που θα εξακολουθούν να μην προβλέπονται από τη συνταγματική και ευρύτερη έννομη τάξη της χώρας.

Μια τέτοια τομή, γύρω από ένα δημόσιο αγαθό, δεν έχει ανάγκη θεσμικής βιασύνης. Η διαδικασία της συνταγματικής αναθεώρησης, με την αναλυτική συζήτηση και τις αυξημένες πλειοψηφίες που περιλαμβάνει αλλά και τον χρόνο που προσφέρει για να εκφραστεί η κοινωνία των πολιτών παραμένει η μόνη διαδικασία που μπορεί να κρίνει το ώριμο και το αναγκαίο μιας τέτοιας τομής.