Παιδική εργασία, εξαναγκαστικοί γάμοι, εκμετάλλευση: Πώς η κλιματική κρίση εντείνει τη βία κατά των παιδιών

Καύσωνες, πυρκαγιές, χαλαζοπτώσεις. Σχεδόν κάθε μέρα, φέτος το καλοκαίρι θα ερχόμαστε αντιμέτωποι στο βόρειο ημισφαίριο με ακραία καιρικά φαινόμενα.

Συνηθίστε το γιατί όπως φαίνεται πρόκειται να γίνει κανονικότητα τα επόμενα χρόνια. Οι επιστήμονες παρουσιάζουν μια ζοφερή εικόνα για το πώς η κλιματική αλλαγή που προκαλείται από τον άνθρωπο, σε συνδυασμό με την ευρύτερη περιβαλλοντική υποβάθμιση, θα μας επηρεάσει όλους.

Αυτό φυσικά περιλαμβάνει και τα παιδιά. Ωστόσο, η έρευνα, που παρουσιάζει το The Conversation, βρίσκεται ακόμη στα αρχικά της στάδια σχετικά με το πώς, ακριβώς, τόσο η κλιματική αλλαγή όσο και η υποβάθμιση του περιβάλλοντος σχετίζονται με τη βία κατά των παιδιών.

To μέσο τονίζει, πως τα ευρήματα από τέτοιου είδους έρευνες, θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην ενημέρωση πολιτικών και παρεμβάσεων που μπορούν να προστατεύσουν και να υποστηρίξουν τα παιδιά, ιδιαίτερα εκείνα που είναι πιο ευάλωτα στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και των περιβαλλοντικών σοκ.

Η έρευνα

Το The Conversation πραγματοποίησε μια εκτενή έρευνα για τα σημεία που συναντώνται η κλιματική αλλαγή, η περιβαλλοντική υποβάθμιση και η βία κατά των παιδιών, ώστε να διαπιστωθεί τι είναι μέχρι στιγμής γνωστό και τι χρειάζεται περαιτέρω ανάλυση.

Η έρευνα εστίασε τόσο στην άμεση βία -σωματική, σεξουαλική και συναισθηματική- όσο και τη διαρθρωτική βία, δηλαδή τη βία που έχει τις ρίζες της σε άνισα και άδικα συστήματα και θεσμούς.

Αυτή η προσέγγιση βοήθησε στην βαθιά κατανόηση των επιπτώσεων για τα παιδιά σε όλες τις χώρες ενώ διευκόλυνε την έρευνα ούτως ώστε να διερευνήσει τα αίτια και τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και της περιβαλλοντικής υποβάθμισης σε σχέση με τα συστήματα, τους θεσμούς, τις δομές, τους κανόνες και τις αλληλεπιδράσεις.

Η μελέτη επικεντρώθηκε σε πέντε θέματα: κίνδυνοι και μείωση του κινδύνου καταστροφών, φύλο, κλιματική μετανάστευση, παιδική εργασία και υγεία.

Αυτό που προκύπτει με σαφήνεια είναι ότι η βία κατά των παιδιών δεν είναι αποκλειστικά ένα φαινόμενο που εντείνεται κατά τη διάρκεια περιβαλλοντικών σοκ. Είναι βαθιά ριζωμένη σε ιστορικές αδικίες, παγκόσμια συστήματα και δομές. Αυτό σημαίνει ότι επηρεάζει δυσανάλογα όσους ζουν σε συνθήκες φτώχειας.

Οι κίνδυνοι

Οι φυσικοί κίνδυνοι, σε συνδυασμό με ανθρωπιστικές κρίσεις μεγάλης κλίμακας, θέτουν σε άμεσο κίνδυνο την υγεία, τη ζωή, την περιουσία και το περιβάλλον.

Μελέτες έχουν αποκαλύψει πώς οι αυξανόμενες κοινωνικές, οικονομικές και συναισθηματικές πιέσεις σε αυτές τις καταστάσεις εκθέτουν τα παιδιά σε υψηλότερους κινδύνους βίας. Αυτό μπορεί να συμβεί στα σπίτια τους ή σε καταφύγια. Μπορεί να διαπράττεται από τους συνομηλίκους τους ή από τους φροντιστές που τα εξαναγκάζουν σε εργασία.

Οι έμφυλες επιπτώσεις

Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και της περιβαλλοντικής υποβάθμισης δεν είναι ουδέτερες ως προς το φύλο. Μπορούν να επηρεάσουν διαφορετικά τα κορίτσια και τα αγόρια. Υπάρχει ένας αυξανόμενος όγκος εργασιών σχετικά με τη βία λόγω φύλου και τη βία κατά των γυναικών και των κοριτσιών σε σχέση με την κλιματική αλλαγή.

Όμως, η εργασία αυτή τείνει να επικεντρώνεται σε θέματα που αφορούν τις ενήλικες γυναίκες, συγχέοντας τον όρο «φύλο» με τις «γυναίκες», χωρίς να δίνεται επαρκής προσοχή στις έμφυλες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στα κορίτσια και τα αγόρια.

Οι υπάρχουσες έρευνες δείχνουν ότι η κλιματική αλλαγή μπορεί ενδεχομένως να επιδεινώσει παράγοντες που οδηγούν στον παιδικό γάμο σε χώρες με χαμηλό εισόδημα. Ωστόσο, τα ευρήματα διαφέρουν σημαντικά ανά περιοχή. Για παράδειγμα, έχει παρατηρηθεί αύξηση των παιδικών γάμων με κίνητρο την είσπραξη της αμοιβής της νύφης στην υποσαχάρια Αφρική κατά τη διάρκεια ξαφνικών περιόδων ξηρασίας. Στην Ινδία, ωστόσο, οι ξηρασίες οδήγησαν σε μείωση των παιδικών γάμων για την καθυστέρηση των πληρωμών προίκας.

Δεν υπάρχουν λεπτομερή στοιχεία σχετικά με την έκθεση των αγοριών σε διάφορες μορφές βίας στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι μελέτες τείνουν να επικεντρώνονται στα αρσενικά ως δράστες αλλά όχι ως θύματα βίας.

Κλιματική μετανάστευση

Ο αριθμός των «κλιματικών προσφύγων» αυξάνεται.

Οι έρευνες σχετικά με τη μετανάστευση, τον εκτοπισμό και τη μετεγκατάσταση λόγω της κλιματικής αλλαγής, δείχνουν αυξημένους κινδύνους βίας κατά των παιδιών εντός των οικογενειών που μεταναστεύουν και μεγαλύτερη έκθεση σε αυτή στους καταυλισμούς και τα καταφύγια.

Επίσης, ο αποχωρισμός από τις οικογένειες καθιστά τα παιδιά και τους νέους εξαιρετικά ευάλωτους στη βία.

Εν τω μεταξύ, η ακινησία – όταν οι άνθρωποι δεν μπορούν ή δεν θέλουν να μετακινηθούν – έχει συσχετιστεί σε ορισμένες μελέτες με την κακοποίηση παιδιών, τους τραυματισμούς και τον υπερπληθυσμό στις φτωχογειτονιές.

Ο φόβος της βίας στα καταφύγια μπορεί να οδηγήσει τις γυναίκες να παραμείνουν στο σπίτι τους μετά από φυσικούς κινδύνους, αυξάνοντας τον κίνδυνο των παιδιών να υποστούν βλάβη από τον κίνδυνο ή άλλες μορφές βίας.

Παιδική εργασία

Η υπάρχουσα έρευνα δείχνει ότι η παιδική εργασία αυξάνεται μετά από φυσικούς κινδύνους λόγω της εξάρτησης των οικογενειών από την παιδική εργασία και της απουσίας σχεδίων για την πλήρη εξάλειψη της παιδικής εργασίας.

Η παιδική εργασία είναι επίσης διαδεδομένη σε κλάδους που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή, όπως η γεωργία, η αλιεία, η εξόρυξη, η μόδα και ο τουρισμός.

Ωστόσο, η έκταση της παιδικής εργασίας σε αυτό το πλαίσιο και η σύνδεσή της με τη βία παραμένει ανεπαρκώς διερευνημένη στην έρευνα, λόγω της κρυφής φύσης και της ιδιαιτερότητας του πλαισίου αυτού του ζητήματος.

Υγεία

Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τη σωματική και ψυχική υγεία των παιδιών. Οι φυσικοί κίνδυνοι έχουν συνδεθεί με κακές επιπτώσεις στην υγεία και αυξημένη θνησιμότητα μεταξύ των παιδιών, ιδίως των παιδιών ηλικίας κάτω των πέντε ετών.

Υπάρχουν ενδείξεις ότι τα ζητήματα ψυχικής υγείας, που προέρχονται από κλιματικά και περιβαλλοντικά σοκ, μπορούν να οδηγήσουν σε αυξημένη διάπραξη βίας κατά των παιδιών, συμπεριλαμβανομένης της ενδοοικογενειακής βίας.

Το αυξανόμενο οικολογικό άγχος μεταξύ των παιδιών και των νέων, που προκαλείται από την ευαισθητοποίηση σχετικά με την κλιματική αλλαγή και την περιβαλλοντική υποβάθμιση και τους φόβους για τις συνέπειές τους, επιτείνει τα προβλήματα ψυχικής υγείας.