Στην παράβαση των Ιππέων του ο Αριστοφάνης, πέραν του Μάγνητος και του Κρατίνου, μνημονεύει και τον Κράτητα, κάνοντας λόγο για έναν ποιητή όχι πολύ μεγάλου διαμετρήματος, αλλά με ιδιαίτερη αντοχή και διάρκεια, παρά τις οργισμένες επιθέσεις που δέχτηκε κατά καιρούς και τις ταπεινώσεις που υπέστη κατ’ επανάληψιν. Μεγαλύτερη σημασία στον Κράτητα ως κωμωδιογράφο δίνει ο Αριστοτέλης, μια και πρώτος εκείνος –έτσι αναφέρει στην Ποιητική του ο μεγάλος Σταγειρίτης– εγκατέλειψε το προσωπικό σκώμμα και άρχισε να συνθέτει κωμωδίες με εσωτερική συνοχή και έμφαση στη συνεπέστερη διεξαγωγή της δράσης. Βάσει των πληροφοριών που έχουμε στη διάθεσή μας, ο Κράτης, ο οποίος υπήρξε αρχικά ηθοποιός σε έργο του Κρατίνου, έδρασε περίπου στο χρονικό διάστημα 450-430 π.Χ. και κατάφερε να πετύχει τρεις νίκες στα Μεγάλα Διονύσια.

Η ήμερη φωνή και η ειρηνική διάθεση του Κράτητος δε βρήκαν πάντως πολλούς μιμητές στους κόλπους της Αρχαίας Κωμωδίας. Σαφώς διαφορετική γραμμή ακολούθησαν εξ όσων γνωρίζουμε ο Τηλεκλείδης –με οκτώ νίκες στο ενεργητικό του, εκ των οποίων οι πέντε στα Λήναια– και ο Έρμιππος, ένας πολύ παραγωγικός και συνάμα καυστικός συγγραφέας, ο οποίος ανέπτυξε δράση περίπου από το 440 έως το 410 π.Χ. χρησιμοποιώντας ως όπλο του τόσο την κωμωδία όσο και τον ίαμβο.

Νεότερος από τους προαναφερθέντες και σχεδόν σύγχρονος του Αριστοφάνη, ο ποιητής Πλάτων υπήρξε ένας ακόμα εκπρόσωπος της δηκτικής σάτιρας, και μάλιστα ο δημιουργός κωμωδιών που έφεραν –κι αυτό ήταν κάτι που δεν είχε ξανασυμβεί– τα ονόματα των πολιτικών τους οποίους εκείνος επέκρινε με δριμύτητα: Υπέρβολος, Πείσανδρος, Κλεοφών. Το κατεξοχήν προσωπικό αυτό σκώμμα του Πλάτωνος περιορίζεται στο έργο του Φάων, που παρουσιάστηκε το 391 π.Χ. έχοντας ως θέμα του τον ποθητό από τις γυναίκες αφροδισιακό δαίμονα.

Στους αξιομνημόνευτους ποιητές που έδρασαν στα χρόνια της Αρχαίας Κωμωδίας συγκαταλέγονται επίσης ο Φερεκράτης και ο Φρύνιχος. Ο πρώτος, ο οποίος κατάφερε να ξεχωρίσει για την ευρηματικότητά του στη θεματική των κωμωδιών του, τοποθέτησε στο κέντρο των έργων του μορφές που έμελλε να κυριαρχήσουν αργότερα, την εποχή της Μέσης και της Νέας Κωμωδίας. Ο δεύτερος, με αφορμή το θάνατο του Σοφοκλή και του Ευριπίδη, προέβη στις Μούσες του –ανέβηκαν μαζί με τους Βατράχους του Αριστοφάνη, στα Λήναια του 405 π.Χ., και απέσπασαν το δεύτερο βραβείο– σε μια αξιολόγηση των Μεγάλων της τραγωδίας (σώζονται στίχοι που αναφέρονται στην ευτυχισμένη ζωή και στον ευτυχισμένο θάνατο του Σοφοκλή).

Η Αρχαία Κωμωδία πέραν του Αριστοφάνη (Μέρος Α’)

Η Αρχαία Κωμωδία πέραν του Αριστοφάνη (Μέρος Β’)

Η Αρχαία Κωμωδία πέραν του Αριστοφάνη (Μέρος Γ’)

Headlines