Χορεύοντας μέχρι την αυγή στην αλβανική Ριβιέρα

«Περισσότεροι από μια ντουζίνα ιδρωμένοι άνθρωποι σε διάφορες καταστάσεις ξεγυμνώματος χαχάνιζαν καθώς ένας δάσκαλος capoeira μας οδηγούσε να συρθούμε στο πάτωμα. Να έχετε οπτική επαφή, μας είπε καθώς προσπαθούσαμε να ακολουθήσουμε τη ροή του σώματος του άλλου. Αλλά ήταν δύσκολο να μην κοιτάξουμε το γαλάζιο Ιόνιο Πέλαγος που έλαμπε» γράφει η Valeriya Safronova, σε ένα άρθρο της στους New York Times περιγράφοντας την πρόσφατη εμπειρία της στην αλβανική Ριβιέρα, η οποία αποτελεί έναν γαργαλιστικό πόλο έλξης ανά τον πλανήτη.

«Στη μία πλευρά ενός υπαίθριου περιπτέρου στο Dhermi, ένα χωριό στην παραλία, τα νερά έλαμπαν κάτω από τον καλοκαιρινό ήλιο, απαλλαγμένα από τα γιοτ που συνωστίζονται στις κροατικές και ελληνικές ακτές στα βόρεια και νότια. Από την άλλη πλευρά, φοίνικες σκορπίζονταν στο τοπίο. Πίσω τους ξεπρόβαλλαν τα καταπράσινα Κεραύνια Όρη.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Kala Festival (@kalafestival)

3.500 νέοι άνθρωποι

«Ένα sound check διέκοψε το μάθημα, μια απότομη υπενθύμιση του ευρύτερου λόγου για τον οποίο είχαμε συγκεντρωθεί εμείς οι αρχάριοι της capoeira: Το Kala, ένα εβδομαδιαίο φεστιβάλ μουσικής και ευεξίας» συνεχίζει η Valeriya Safronova στους New York Times.

«Ήμουν μέρος ενός πλήθους περίπου 3.500 κυρίως νέων ανθρώπων, λαμπερών με διάφανα παντελόνια, crop tops και καουμπόικες μπότες, που είχαν κατέβει στο Dhermi στα τέλη Μαΐου και στις αρχές Ιουνίου για να λικνιστούν και να περιδινηθούν στο φως του φεγγαριού, υπνωτισμένοι από τους ρυθμούς, και να γεμίσουν τις μέρες τους με Kundalini yoga, αναπνοές, μασάζ και μαθήματα capoeira.

»Στις τέσσερις σκηνές, D.J.s όπως οι Hunee and Antal, CC:Disco!, Grace Sands και Daphni βρίσκονταν στα decks κάθε βράδυ, χαρίζοντας techno και ηλεκτρονικούς ρυθμούς αναμεμειγμένους με funk, disco, jazz και άλλα. Μια πέμπτη σκηνή, ανοιχτή κατά τη διάρκεια της ημέρας, σε καλούσε από το Gjipe, ένα φαράγγι με ψηλά κόκκινα βράχια, σε μια μικρή, γραφική βόλτα με σκάφος μακριά».

Photo: Kala Festival / Facebook

Ανεξερεύνητη και πιο προσιτή

Στο Dhermi, τα εστιατόρια σερβίριζαν φρέσκα, νόστιμα θαλασσινά και ποτά σε λογικές τιμές. Τα εβδομαδιαία πακέτα του Kala, που περιλάμβαναν εισιτήρια και διαμονή, ξεκινούσαν από 370 δολάρια. (Παρόμοια φεστιβάλ στις ΗΠΑ φέτος χρέωναν περίπου 200 έως 400 δολάρια για ένα εισιτήριο, δύο ή τριών ημερών, χωρίς διαμονή). Οι κάτοικοι συμμετείχαν στη διασκέδαση, προσθέτοντας τη δική τους μουσική από μπαρ, αυτοκίνητα και μπαλκόνια τη νύχτα. Και το πρωί, κάποιοι ξενύχτηδες βρέθηκαν αντιμέτωποι με περιπλανώμενες κατσίκες στους δρόμους του χωριού.

«Πήγα από την Ίμπιζα, η οποία είχε πολύ κόσμο, στην Κροατία, η οποία είχε πολύ κόσμο. Έχω περάσει πολύ χρόνο στην Ινδία, και πλέον η Γκόα είναι επίσης γεμάτη κόσμο. Και η Ελλάδα είναι τόσο ακριβή πια», δήλωσε η Annabel Turbutt-Day, 38 ετών, διευθύντρια εταιρικών υποθέσεων από το Λονδίνο, η οποία οδήγησε στο Kala Festival από τα Τίρανα, την πρωτεύουσα της Αλβανίας, με τον σύντροφό της και τρεις φίλους της. «Η Αλβανία είναι ακόμα λίγο ανεξερεύνητη και λίγο πιο προσιτή».

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Kala Festival (@kalafestival)

Από ερημική πολιτεία σε hot spot

Από το ντεμπούτο του στην Αλβανία το 2018, το Kala Festival έχει συμβάλει στην έκρηξη του διεθνούς τουρισμού στο Dhermi. Τρεις ακόμη εκδηλώσεις έχουν ενταχθεί στην καλοκαιρινή φιέστα χορού του Dhermi, με την υποστήριξη της Mainstage Festivals, της εταιρείας που διαχειρίζεται το Kala, συμπεριλαμβανομένου του επερχόμενου Ion Festival, το οποίο πραγματοποιείται εκεί από τις 6 έως τις 13 Σεπτεμβρίου. Η τουριστική περίοδος στο Dhermi, η οποία παλαιότερα διαρκούσε περίπου έξι εβδομάδες, διαρκεί τώρα από τα τέλη Μαΐου έως τον Σεπτέμβριο.

Το τοπίο είναι αναπόσπαστο μέρος της ελκυστικότητας του Kala: Οι παραλίες μετατράπηκαν σε πάρτι που διαρκούσαν μέχρι την ανατολή του ηλίου -και ο κύκλος επαναλαμβανόταν κάθε μέρα.

Κάθε υπαίθρια σκηνή ήταν ο δικός της μικρός κόσμος – ένας άνετος όρμος, μια πλατφόρμα που προεξέχει στη θάλασσα, ένας τεράστιος χώρος που περιβάλλεται από φοίνικες.

«Όταν κουραζόμουν να κουνάω το κεφάλι μου και το σώμα μου χορεύοντας, μπορούσα να περιπλανηθώ στο δρόμο ανάμεσα σε φωνές και γέλια των φεστιβαλιστών και να γλιστρήσω σε ένα άλλο πλήθος που λικνιζόταν σε ένα άλλο σετ» συνεχίζει η Valeriya Safronova.

«Αυθόρμητα πάρτι σχηματίζονταν και στους δρόμους. Ένα βράδυ, μετά από ώρες χορού, καταβρόχθισα ένα κομμάτι πίτσα παρακολουθώντας μια τριάδα ντόπιων και επισκεπτών να ενώνουν τα χέρια και να περιστρέφονται σε κύκλο, πρώτα σε αλβανικά τραγούδια και μετά στο “Sorry” του Justin Bieber».

Photo: Kala Festival / Facebook

54% αύξηση των επισκεπτών

Η αυξανόμενη δημοτικότητα του Dhermi αντικατοπτρίζει τη δημοτικότητα της Αλβανίας στο σύνολό της. Το 2022, ένα ρεκόρ 7,5 εκατομμυρίων ανθρώπων επισκέφθηκαν τη χώρα, ξοδεύοντας περίπου 3,1 δισεκατομμύρια δολάρια, σε σύγκριση με 6,4 εκατομμύρια και 2,4 δισεκατομμύρια δολάρια το 2019, σύμφωνα με το Υπουργείο Τουρισμού και Περιβάλλοντος.

Και τους πρώτους τρεις μήνες του 2023, η Αλβανία σημείωσε 54% αύξηση των επισκεπτών σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2019, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού.

Πολλοί από αυτούς τους τουρίστες πηγαίνουν κατευθείαν στις παραθεριστικές πόλεις και τις παραλίες της αλβανικής Ριβιέρας, οι οποίες προσελκύουν Ευρωπαίους αναζητητές του ήλιου και της θάλασσας και βρίσκουν την Κέρκυρα στην Ελλάδα και το Ντουμπρόβνικ της Κροατίας πολύ ακριβές και γεμάτες κόσμο. Στο Instagram και το TikTok, οι influencers συγκρίνουν το θαλάσσιο τοπίο της Αλβανίας με αυτό των Μαλδίβων ή του Μπαλί.

Ταυτόχρονα, οι λάτρεις της ιστορίας συρρέουν στα αρχαία ελληνικά και ρωμαϊκά ερείπια της Αλβανίας, στην αρχιτεκτονική της οθωμανικής εποχής και στα δεκάδες χιλιάδες επαναχρησιμοποιημένα τσιμεντένια καταφύγια που έχτισε ο Ενβέρ Χότζα, ο οποίος κυβέρνησε την πρώην κομμουνιστική χώρα με σιδηρά πυγμή για τέσσερις δεκαετίες. Τα μνημεία παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, όπως τα προϊστορικά ερείπια του Butrint και η βαθιά, αρχαία λίμνη Οχρίδα, συμπληρώνουν τα αξιοθέατα.

Οι φυσιολάτρες έρχονται για να κάνουν ποδήλατο στον άγριο ποταμό Vjosa και πεζοπορία στις Αλβανικές Άλπεις. Σχεδόν 300 πιστοποιημένοι από την κυβέρνηση φορείς αγροτουρισμού προσφέρουν ξεναγήσεις σε αγροκτήματα, γευσιγνωσίες κρασιού και σπιτικά γεύματα σε ιδιοκτησίες που καλλιεργούν κεράσια, καρύδια, δαμάσκηνα, κυδώνια και άλλα.

Photo: Kala Festival / Facebook

Η Αλβανία του παρελθόντος

Το σημερινό φιλικό προς τους τουρίστες περιβάλλον έρχεται σε έντονη αντίθεση με την Αλβανία των αρχών της δεκαετίας του 1990, καθώς βγήκε από τέσσερις δεκαετίες απομόνωσης ως μία από τις φτωχότερες χώρες πίσω από το Σιδηρούν Παραπέτασμα.

Ακολούθησε μια οικονομική κρίση και μια παραλίγο κάθοδος στον εμφύλιο πόλεμο. Στις αρχές του 1997, κατά τη διάρκεια μιας λαϊκής εξέγερσης, εκτιμάται ότι 550.000 όπλα λεηλατήθηκαν από τα οπλοστάσια και τουλάχιστον 2.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, καθώς οι κυβερνητικές δυνάμεις κατέστρεφαν και οι αντάρτες μάχονταν.

Τα Ηνωμένα Έθνη έστειλαν τελικά μια πολυεθνική δύναμη για την αποκατάσταση της τάξης. Όμως όλα αυτά άφησαν στην Αλβανία τη φήμη μιας χώρας γεμάτης εγκλήματα και επικίνδυνες καταστάσεις.

«Η εικόνα της Αλβανίας δεν ήταν η πραγματική» δήλωσε η Μιρέλα Κουμπάρο, υπουργός Τουρισμού και Περιβάλλοντος της χώρας. «Παρουσιάζονταν μόνο τα κακά σημεία της». Τώρα, η Αλβανία θέλει να δείξει το «πραγματικό της πρόσωπο» είπε.

«Το Kala είναι ένας από τους καλύτερους πρεσβευτές μας» δήλωσε η Κουμπάρο, η οποία είχε περάσει από το φεστιβάλ για μια συνέντευξη Τύπου, ακολουθώντας τα βήματα άλλων προσώπων της αλβανικής κυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένου του πρωθυπουργού Edi Rama, ο οποίος εμφανίστηκε στο πρώτο Kala Festival το 2018 και αργότερα έστειλε δωρεάν μπύρες για όλους.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Kala Festival (@kalafestival)

Ευγνωμοσύνη και αυξανόμενοι πόνοι

Η ανάπτυξη στην περιοχή του Dhermi έχει επιταχυνθεί με ιλιγγιώδεις ρυθμούς: Το μισό γειτονικό χωριό Drymades φαίνεται να είναι εργοτάξιο. Η εισροή ξένων επισκεπτών σε ένα μέρος που μόλις πριν από μερικές δεκαετίες ήταν σφραγισμένο από τον κόσμο έχει φέρει τόσο ευημερία όσο και προκλήσεις.

«Μιλάμε για 100% μεταμόρφωση» δήλωσε ο Erjon Shehaj, 46 ετών, η οικογένεια του οποίου άνοιξε ένα εστιατόριο με 10 τραπέζια στο Dhermi το 2016. «Όταν ξεκινήσαμε, δεν υπήρχε τίποτα». Σήμερα, είναι ιδιοκτήτες και εκμεταλλεύονται το Empire Beach Resort, ένα πολυτελές ξενοδοχείο στην ίδια έκταση όπου κάποτε βρισκόταν το μικρό εστιατόριο. Το θέρετρο φιλοξένησε τη μεγαλύτερη σκηνή του φεστιβάλ και ήταν γεμάτο και τις επτά ημέρες.

«Δεν έχω συναντήσει ποτέ τόσους πολλούς τουρίστες στην Αλβανία» δήλωσε η Anisa Koteci, 33 ετών, δικηγόρος, η οποία γεννήθηκε στη χώρα και στη συνέχεια μετανάστευσε με την οικογένειά της στο Λονδίνο όταν ήταν 8 ετών. Η επιστροφή στην Αλβανία για το Kala για πρώτη φορά μετά από τέσσερα χρόνια, είπε, ήταν «ένα μικρό σοκ στο σύστημα».

Η αφθονία των ξένων επισκεπτών την έκανε ενθουσιασμένη και ευτυχισμένη, είπε, αλλά ανησυχούσε επίσης ότι η Αλβανία μπορεί να γίνει γνωστή μόνο ως προορισμός για πάρτι. Αποκάλεσε το κύμα του τουρισμού «τεστ πίεσης» για την πατρίδα της.

Photo: Kala Festival / Facebook

Τα δυσάρεστα απρόοπτα

«Στο Dhermi, το ηλεκτρικό ρεύμα ή το νερό μερικές φορές απενεργοποιούνταν στα ξενοδοχεία χωρίς προειδοποίηση και οι τουαλέτες σε εστιατόρια και μπαρ παρέμεναν ακαθάριστες για μεγάλα χρονικά διαστήματα» παρατηρεί η Valeriya Safronova στους New York Times.

«Τη δεύτερη ημέρα του φεστιβάλ, μια ντόπια καταστηματάρχης σκούπισε το μέτωπό της και γκρίνιαζε καθώς έβλεπε μια ατελείωτη ουρά ανυπόμονων τουριστών με μαγιό που περίμεναν να αγοράσουν πατατάκια, νερό, μπύρα και αντηλιακό. Διευθύνει μόνη της το παντοπωλείο και το παρακείμενο ανταλλακτήριο συναλλάγματος, εξήγησε, επειδή ο αδελφός της είχε μείνει ξύπνιος όλη τη νύχτα για να καταχωρίσει τοπικές κάρτες SIM για τους τουρίστες.

»Η πλημμύρα των επισκεπτών εγείρει επίσης φόβους για πιθανή βλάβη στη χλωρίδα και την πανίδα της περιοχής. Στην πόλη Vlore, περίπου μια ώρα οδήγησης από το Dhermi, ένα έργο κατασκευής αεροδρομίου που η κυβέρνηση προωθεί ως έναν τρόπο να φέρει περισσότερους τουρίστες στην αλβανική Ριβιέρα, έχει αντιμετωπίσει διαμαρτυρίες από περιβαλλοντικές ομάδες που λένε ότι θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο καταφύγια για πουλιά όπως τα φλαμίνγκο και οι πελεκάνοι.

»Ο Tomi Gjikuria, 34 ετών, επιχειρηματίας και D.J. που μεγάλωσε στο Dhermi, δήλωσε ότι είναι χαρούμενος με όλες τις νέες επιχειρήσεις και ελπίζει σε περισσότερους επισκέπτες, αλλά αναρωτιέται πώς όλες οι νέες κατασκευές θα επηρεάσουν το τοπίο. «Όταν ήμουν παιδί, δεν υπήρχε τουρισμός», δήλωσε ο Gjikuria, ο οποίος λειτουργεί ένα κάμπινγκ που ονομάζεται Sea Turtle Camp σε γη που ανήκει στην οικογένειά του στο χωριό Drymades.

«Έχω 5.000 τετραγωνικά μέτρα και έφτιαξα ένα κάμπινγκ», είπε. «Θα μπορούσα να χτίσω ένα καζίνο, αλλά δεν θέλω να κόψω τα δέντρα»».

Δείτε το βίντεο

Πνεύμα φιλοξενίας

Παρ’ όλες τις προκλήσεις της ανάπτυξης, οι κάτοικοι του Dhermi έχουν κρατήσει το χαλί του καλωσορίσματος απλωμένο, ακόμη και αν μερικές φορές είχε μερικές παγίδες, συνεχίζει η  Valeriya Safronova.

Ο Alan Crofton, διευθυντής και διευθυντής του Mainstage Festivals, θυμήθηκε το φθινόπωρο του 2017, όταν αυτός και ο Rob Searle, ο δημιουργικός διευθυντής του Kala, πήγαν στο φαράγγι Gjipe για να ρωτήσουν τον ιδιοκτήτη ενός τοπικού κάμπινγκ αν θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν την παραλία του κατά τη διάρκεια του Kala. Ο άνθρωπος που συνάντησαν επέμενε ότι πριν συμφωνήσουν σε οτιδήποτε, έπρεπε να σπάσουν τον πάγο κάνοντας πρόποση ο ένας στον άλλον με ένα σφηνάκι ρακή, ένα τοπικό ποτό. Το ένα σφηνάκι μετατράπηκε σε πολλά, ώσπου τελικά ο άνδρας είπε στον Crofton και τον Searle – που πλέον ήταν αρκετά μεθυσμένοι – ότι θα τους νοίκιαζε έναν χώρο για το φεστιβάλ, είπε ο Crofton.

Αλλά όταν ο Crofton και ο Searle επέστρεψαν αρκετούς μήνες αργότερα, διαπίστωσαν ότι ο οικοδεσπότης τους που έκανε πρόποση με ρακή δεν ήταν στην πραγματικότητα ο ιδιοκτήτης της γης. Ήταν ο φύλακας που φρόντιζε το κάμπινγκ τον χειμώνα.

Ο Andrea Kumi, 47 ετών, ίδρυσε το Havana Beach Club, ένα μέρος που βοήθησε να προσελκύσει μερικά από τα πρώτα κύματα τουριστών της περιοχής, αφού μετακόμισε στο Dhermi, τη γενέτειρα του πατέρα του, όταν ήταν 24 ετών. Ο Kumi, ο οποίος μεγάλωσε στο Vlore και στην Αθήνα, άρχισε να προσκαλεί παγκοσμίου φήμης DJs να εμφανίζονται στο κλαμπ πριν από περίπου 15 χρόνια.

Σήμερα, εκτός από το Havana Beach Club, ο Kumi είναι ιδιοκτήτης δύο άλλων εστιατορίων. Καθώς η περιοχή συνεχίζει να αλλάζει, είπε ο Kumi, όλοι προσπαθούν να κάνουν το καλύτερο δυνατό για να είναι ευγενικοί και εξυπηρετικοί οικοδεσπότες. Όπως λέει ένα παλιό ρητό στην Αλβανία: «Το σπίτι μας ανήκει στον Θεό και στους επισκέπτες».

Επεξήγησε αυτό το σημείο με μια ιστορία. Το 2009, ο Kumi έπεισε τον Ολλανδό D.J. Tiësto να εμφανιστεί στο Dhermi. Δεν υπήρχαν πολυτελή ξενοδοχεία, οπότε, πρόθυμος να ευχαριστήσει, νοίκιασε ένα τριώροφο γιοτ 80 ποδιών για να κοιμηθεί ο Tiësto, αλλά ο D.J. άρχισε να αισθάνεται ναυτία μόλις επιβιβάστηκε.

Όλα τα δωμάτια των ξενοδοχείων της περιοχής ήταν κλεισμένα από τους χιλιάδες επισκέπτες που είχαν έρθει για να δουν την εμφάνιση του Tiësto, οπότε ο Kumi προσέφερε το δικό του υπνοδωμάτιο στο σπίτι της οικογένειάς του στους λόφους. Ο Tiësto δέχτηκε, και την επόμενη μέρα, είπε ο Kumi, ο DJ συνάντησε τους γονείς και τον ανιψιό του για σπιτικές τηγανίτες.

*Το άρθρο δημοσιεύθηκε στους nytimes.com