«Ο πιο χαρούμενος άνθρωπος σε μια κηδεία»

[…] Στην άμμο της ερήμου, κορμί δίχως πνοή,
ακούω από πάνω το Θεό να λέει:
«Σήκω προφήτη, άκουγε και βλέπε,
το θέλημά μου πράττε καθώς θα σ’ οδηγεί
κι όπου διαβαίνεις, θάλασσα και γη,
κάμε του ανθρώπου την καρδιά ο λόγος να την καίει».  

«Ο Προφήτης», Αλεξάντρ Σεργκέγεβιτς Πούσκιν

H Ντάσα ήταν μόλις 10 χρόνων όταν συνελήφθη για πρώτη φορά ο πατέρας της. Για εκείνην, ήταν απλώς ο άνθρωπος που της έμαθε να κάνει ποδήλατο. Που τη βοηθούσε με τις μαθηματικές εξισώσεις και τη γραμματική όταν, μαθήτρια δημοτικού ακόμα, δεν μπορούσε να αντιληφθεί την έννοια της άνω τελείας. Που έφαγε με ενθουσιασμό τον πρώτο χυλό με βρόμη και γάλα που του έφτιαξε, παρότι είχε βάλει κατά λάθος πάρα πολύ αλάτι. Που πέρασε ώρες μαθαίνοντάς της το ποίημα «Ο Προφήτης» του Πούσκιν, το αγαπημένο του Ντοστογέφσκι, τόσο που οι στίχοι του είναι για πάντα χαραγμένοι στο μυαλό της.

Που συνόδευε κάθε Σεπτέμβριο την ίδια και τον μικρότερο αδελφό της για την πρώτη μέρα του σχολείου. Που έδινε πάντα, ή μάλλον όποτε αυτό ήταν ανθρωπίνως εφικτό, το «παρών» στους διαγωνισμούς, τις μουσικές παραστάσεις και τις τελετές αποφοίτησής τους. Που έγραφε πάντα στην ίδια και τους υπόλοιπους αγαπημένους του ένα τρυφερό, ξεκαρδιστικό γράμμα στα γενέθλιά τους, όταν ήταν στη φυλακή και δεν μπορούσε να βρεθεί κοντά τους.

Η Ντάσα ήταν μόλις 12 χρόνων όταν άρχισε να φοβάται ότι θα δολοφονούσαν τον πατέρα της. Τον συλλαμβάνανε τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο, και κάθε φορά περνούσε όλο και περισσότερο χρόνο στη φυλακή. Συλλάβανε επίσης τη μητέρα της. Εριξαν τον θείο της σε ένα κελί για 3½ χρόνια μόνο και μόνο επειδή είχε το ίδιο επώνυμο. Παρενοχλούσαν μέχρι και τους παππούδες και τις γιαγιάδες της. Στην οικογένειά της, όμως, πάντα προτιμούσαν το χιούμορ από την γκρίνια.

Παιδιά ακόμα, η ίδια και ο αδελφός της έπαιζαν ένα παιχνίδι που λεγόταν «ξεφεύγω από τους κατασκόπους», όποτε έπαιρναν το Μετρό στη Μόσχα. «Αρα, να υποθέσω πως δεν θα έρθεις το βράδυ για φαγητό;», ρωτούσε η ίδια, μεγαλώνοντας, τον πατέρα της, κάθε φορά που τον έβλεπε να ετοιμάζεται για κάποια διαδήλωση διαμαρτυρίας. Εγινε κάτι σαν τελετουργικό: εκείνος απαντούσε με ένα πνιχτό, ειρωνικό γέλιο.

Η Ντάσα έμαθε ότι δηλητηριάστηκε ο πατέρας της, τον Αύγουστο του 2020, από το twitter. Αργότερα, όταν πια είχε μεταφερθεί για νοσηλεία στη Γερμανία, θα μάθαινε και την ουσία που είχαν χρησιμοποιήσει: έναν νευροτοξικό παράγοντα της ομάδας Νόβιτσοκ. Θα προτιμούσε, το έχει παραδεχθεί, να μην επέστρεφε ποτέ ο πατέρας της στη Ρωσία, να έμενε μαζί της. Αλλά ουδέποτε αμφισβήτησε την απόφασή του να το κάνει. Ανησυχεί για αυτόν συνεχώς, και ένα κομμάτι της πιστεύει ότι ίσως έπρεπε να είχε επιλέξει την ασφάλεια.

Ξέρει πώς προσπαθούν να τον «σπάσουν» στη φυλακή. Πώς τον κλείνουν, ξανά και ξανά, σε ένα «κελί τιμωρίας» μεγέθους 2×3, έναν άνδρα με ύψος 1,90, με ό,τι πρόσχημα μπορεί να φανταστεί κανείς, από το ότι άφησε ξεκούμπωτη τη φόρμα του, ενώ δεν θα μπορούσε ούτως ή άλλως να την κουμπώσει αφού είναι πολύ μικρότερη από ό,τι θα έπρεπε, μέχρι το ότι δεν σκούπισε σωστά το προαύλιο. Πώς του αρνούνται την απαραίτητη ιατρική φροντίδα, και τον αναγκάζουν να κάθεται για ώρες σε ένα χαμηλό σιδερένιο σκαμπό, που οξύνει τους πόνους του στη μέση. Πώς τον βάζουν ξανά και ξανά να ακούει, στη διαπασών, πατριωτικά τραγούδια και ομιλίες του Βλαντίμιρ Πούτιν.

Πώς δεν επιτρέπουν ούτε στους δικηγόρους του την οπτική επαφή μαζί του – έχουν καλύψει το τζάμι που τους χωρίζει στην ειδική αίθουσα με μία αδιαφανή ταινία. Αλλά καταλαβαίνει το πάθος του, τη συνειδητή απόφασή του να θυσιαστεί στο όνειρο μιας ελεύθερης, δημοκρατικής Ρωσίας. Και αντλεί παρηγοριά από το γεγονός ότι διατηρεί το χιούμορ του: «Γελάω τουλάχιστον τρεις φορές την ημέρα, ακόμα και όταν είμαι μόνος μέσα στο κελί. Είμαι o πιο χαρούμενος άνθρωπος σε μια κηδεία», είχε γράψει προ μηνών ο πατέρας της σε ένα από αυτά τα tweet (ή όπως αλλιώς λέγονται πλέον…) που ανεβάζουν αντ’ αυτού οι συνεργάτες του.

Ο 47χρονος Αλεξέι Ναβάλνι καταδικάστηκε την Παρασκευή σε επιπλέον 19 χρόνια φυλάκιση. Είχε ήδη καταδικαστεί το 2022 σε εννέα χρόνια φυλάκιση. Και κινδυνεύει να καταδικαστεί προσεχώς σε άλλα 10 χρόνια φυλάκιση, με βάση κατηγορίες που δεν έχει το παραμικρό νόημα να αναφέρουμε, αφού είναι όλες στημένες. Το μόνο που έχει σημασία να κρατήσουμε, είναι την αψηφισιά με την οποία τις αντιμετωπίζει, καταγγέλλοντας με κάθε ευκαιρία τον Πούτιν και τον καταστροφικό του πόλεμο στην Ουκρανία.

Και πως η Ντάσα Ναβάλναγια θα κλείσει στις 6 Σεπτεμβρίου τα 22 της χρόνια, αλλά γράμμα από τον πατέρα της δεν περιμένει, δεν του επιτρέπεται, εκείνη ζει στις ΗΠΑ, είναι φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, κι εκείνος είναι κλεισμένος στη σωφρονιστική αποικία Νο 6 του Μελέκοβο, στην περιοχή Βλαντίμιρ, 250 χιλιόμετρα από τη Μόσχα.