Γνωρίζοντας τον Γιάννη Σμαραγδή

Τον γνώρισα το 2006, στη συνέντευξη Τύπου που είχε δώσει στο ξενοδοχείο Μεγάλη Βρεταννία, για την έναρξη των γυρισμάτων της ταινίας «Ελ Γκρέκο». Την ίδια εκείνη μέρα, που τον έβλεπα για πρώτη φορά στη ζωή μου, πριν καν συστηθούμε, ο σκηνοθέτης Γιάννης Σμαραγδής με πλησίασε και μου είπε «εσάς θα ήθελα να σας βάλω κάπου στην ταινία μου. Το πρόσωπό σας έχει κάτι το κινηματογραφικό». Δεν ξέρω αν εννοούσε το σχόλιο για το πρόσωπό μου, πάντως αυτό που είπε το έκανε. Είμαι πράγματι σε μια σκηνή εκείνης της ταινίας, του «Ελ Γκρέκο».

Ανεξαρτήτως όμως από αυτή τη χειρονομία του, η σχέση μου με τον Γιάννη Σμαραγδή είχε τελικά πάντα κάτι το «ιδιαίτερο» και δεν βρέθηκε ποτέ ενταγμένη μέσα στο «κάδρο» μιας στερεοτυπικής επαφής δημοσιογράφου – καλλιτέχνη. Επίσης, δεν υπήρξε ποτέ μια σχέση δούναι και λαβείν (διακριτικό, δυστυχώς, πολλών σχέσεων και όχι μόνο στους δύο αυτούς χώρους) και η ιστορία μας από μόνη της το αποδεικνύει.

Μερικά χρόνια αργότερα, ο Σμαραγδής έκανε την επόμενη ταινία του, «Ο Θεός αγαπάει το χαβιάρι». Γι’ αυτή την ταινία μού είχε παραχωρήσει την πρώτη αποκλειστική συνέντευξή του και διάφορα άλλα αποκλειστικά θέματα. Ωστόσο, όταν η ταινία βγήκε στις αίθουσες και κλήθηκα να την κρίνω, η κριτική μου ήταν σκληρή γιατί θεώρησα ότι ήταν η πιο μέτρια στιγμή της καριέρας του. Τον πόνεσε τότε το κείμενό μου και δεν το έκρυψε. Δεν μιλούσαμε για κάτι παραπάνω από ενάμιση χρόνο. Συμβαίνει. Μέσα στη ζωή είναι όλα.

Ομως μέσα μου κάτι μου έλεγε ότι η ψύχρα στη σχέση μας κάποια στιγμή θα τελείωνε, ίσως επειδή ήξερα τον άνθρωπο που δεν κρατάει κακίες. Ακόμα και όταν ο Γιάννης Σμαραγδής «επιτίθεται» προς τους κριτικούς, μην μπορώντας να αντέξει την αρνητική κριτική, στην πραγματικότητα δεν το κάνει από κακία αλλά κυρίως από παράπονο (έστω και αν αυτό δεν παύει να είναι λάθος του). Και όντως, κάποια στιγμή τον πέτυχα Ερμού και Νίκης στο Σύνταγμα, κοιταχτήκαμε στιγμιαία και ύστερα από το σπάσιμο του πάγου με αμήχανες κουβέντες, αγκαλιαστήκαμε. Χρόνια αργότερα μου είπε ότι κατά βάθος είχε εκτιμήσει που είχα πει την «αλήθεια μου» με την αρνητική κριτική στο «Χαβιάρι», διότι οι φίλοι μεταξύ τους πρέπει να λένε την αλήθεια όσο και αν αυτή πονάει.

Τα γράφω όλα αυτά τώρα διότι μαθαίνω ότι η επόμενη ταινία του Γιάννη Σμαραγδή, ο «Καποδίστριας», έπειτα από μια φρικτή ταλαιπωρία, με εμπόδια πολλά, ανάμεσα στα οποία και η Covid-19, επιτέλους δρομολογείται στην πράξη. Πέρυσι ο Σμαραγδής δέχθηκε ένα πολύ μεγάλο πλήγμα, την απώλεια του φίλου και συνεργάτη του Βαγγέλη Παπαθανασίου και λίγο αργότερα το μεγαλύτερο πλήγμα της ζωής του: την απώλεια της συζύγου του Ελένης που βρισκόταν στο πλευρό του επί 54 χρόνια. Εκτός από παραγωγός των ταινιών του, εκτός από ένας μεγάλος έρωτας, εκτός από μητέρα του μοναδικού παιδιού τους, του Αλέξανδρου, η Ελένη Σμαραγδή ήταν και το μεγάλο στήριγμα του Γιάννη, το στήριγμα που κάθε δημιουργός θέλει να έχει ως αποκλειστικά δικό του.

Η Ελένη είχε εργαστεί για τον «Καποδίστρια» και τώρα ο Γιάννης για εκείνη θέλει πάνω απ’ όλα να γυρίσει την ταινία του. Ολα δείχνουν ότι τα γυρίσματα, αν δεν υπάρξει κάποια τεράστια αλλαγή, θα αρχίσουν τον ερχόμενο Νοέμβριο, κατά πάσα πιθανότητα στην Κέρκυρα. Μακάρι. Ανεξαρτήτως κριτικής, θέλω πολύ ο Γιάννης να γυρίσει την ταινία του. Και είμαι βέβαιος ότι πολύς κόσμος το θέλει. Γιατί ο κόσμος αγαπά το σινεμά του Γιάννη Σμαραγδή, του αρέσει που είναι ένας από τους ελάχιστους έλληνες σκηνοθέτες οι οποίοι ασχολούνται παθιασμένα (και ανεξαρτήτως αποτελέσματος) με πρόσωπα που πρόβαλαν το μεγαλείο του ελληνικού πολιτισμού: Παπαδιαμάντης στο «Καλή σου νύχτα κυρ Αλέξανδρε», Καβάφης, Θεοτοκόπουλος, Καζαντζάκης, τώρα Καποδίστριας.

Αλλά το θέλω και για έναν ακόμα λόγο: με τη δημιουργία αυτής της ταινίας θα υλοποιηθεί και το δεύτερο από τα δύο οράματα που είχε η Ελένη. Γιατί το πρώτο όραμα έχει ήδη υλοποιηθεί: η εξασφάλιση προβολής από το NETFLIX τριών από τις ταινίες του συζύγου της: «Ελ Γκρέκο», «Ο Θεός αγαπάει το χαβιάρι» και «Καζαντζάκης».