Κλιματική αλλαγή: Φιλόδοξο σχέδιο των ΗΠΑ για δέσμευση του CO2 απευθείας από τον αέρα

Το αμερικανικό υπουργείο Ενέργειας ανακοίνωσε την Δευτέρα ότι επενδύει 1,2 δισεκατομμύρια δολάρια για τις δύο πρώτες μεγάλες εγκαταστάσεις που θα ρουφούν το διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα, μια αμφιλεγόμενη προσέγγιση κατά της κλιματικής αλλαγής.

Η διαδικασία της «απευθείας δέσμευσης», ή DAC, έχει εφαρμοστεί μέχρι σήμερα σε πολύ μικρή κλίμακα, θα μπορούσε όμως να παίξει σημαντικότερο ρόλο στο μέλλον.

Οι επικριτές της τεχνολογίας ανησυχούν ωστόσο ότι οι ότι κυβερνήσεις και επιχειρήσεις θα χρησιμοποιήσουν τις τεχνολογίες DAC ως δικαιολογία για να συνεχίσουν να εκπέμπουν αέρια του θερμοκηπίου.

Στην πρώτη φάση ενός προγράμματος 3,5 δις. δολαρίων, το υπουργείο Ενέργειας χρηματοδοτεί την κατασκευή δύο μονάδων, μία στη Λουιζιάνα και μία στο Τέξας, καθεμία από τις οποίες θα δεσμεύει από την ατμόσφαιρα ένα εκατομμύριο τόνους διοξειδίου του άνθρακα ανά έτος.

Το αέριο μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη συνέχεια για την παραγωγή τσιμέντου ή άλλων προϊόντων ή να διοχετευτεί σε εξαντλημένα κοιτάσματα υδρογονανθράκων για μόνιμη αποθήκευση στο υπέδαφος.

«Αν εφαρμοστεί σε μεγάλη κλίμακα, η τεχνολογία αυτή μπορεί να μας βοηθήσει να πετύχουμε πρόοδο στην επίτευξη των στόχων για μηδενικές καθαρές εκπομπές, ενώ παράλληλα μένουμε εστιασμένοι στην ανάπτυξη πηγών καθαρής ενέργειας» δήλωσε σύμφωνα με το Associated Press η υπουργός Ενέργειας Τζένιφερ Γκράνολμ.

Ακόμα δύο αντίστοιχες εγκαταστάσεις θα κατασκευαστούν στη δεύτερη φάση του προγράμματος με την προοπτική να αυξηθεί η δέσμευση στους δεκάδες εκατομμύρια τόνους τον χρόνο.

Πώς λειτουργεί

Η εγκατάσταση στο Τέξας, την οποία έχει αναλάβει να υλοποιήσει η πετρελαϊκή Occidental Petroleum, θα χρησιμοποιήσει τεχνολογία που αναπτύχθηκε από την Carbon Engineering. Γιγάντιοι ανεμιστήρες που λειτουργούν με ηλιακή ενέργεια διοχετεύουν τον αέρα σε υγρούς διαλύτες που δεσμεύουν το CO2. Το απελευθερώνουν αργότερα με θέρμανση και η διαδικασία επαναλαμβάνεται από την αρχή.

Η δε εγκατάσταση της Λουιζιάνα, την οποία θα κατασκευάσει η εταιρεία Batelle, θα αξιοποιήσει μια ελαφρώς διαφορετική τεχνολογία των εταιρειών Climeworks and Heirloom. Σε αυτή την περίπτωση χρησιμοποιούνται στερεοί διαλύτες για τη απορρόφηση διοξειδίου του άνθρακα που διοχετεύεται αργότερα στο υπέδαφος.

Από την πειραματική εγκατάσταση της Climeworks στην Ισλανδία (Reuters)

Η μέθοδος DAC διαφέρει από τις τεχνολογίες «δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα» (CSS), οι οποίες αφορούν φίλτρα που κατακρατούν τις εκπομπές άνθρακα από τις καμινάδες μεγάλων βιομηχανικών μονάδων.

Επιφυλάξεις

Σύμφωνα με την Διακυβερνητική Επιτροπή του ΟΗΕ για το Κλίμα (IPCC), τα μέτρα περιορισμού των εκπομπών άνθρακα παραμένουν ανεπαρκή και για να μπορέσουμε να περιορίσουμε την άνοδο της θερμοκρασίας στους 1,5 βαθμούς Κελσίου θα απαιτηθεί η απομάκρυνση δισεκατομμυρίων τόνων άνθρακα από την ατμόσφαιρα.

Το μεγαλύτερο μέρος θα προέλθει από φυσικές λύσεις όπως η φύτευση δασών και η αύξηση της ικανότητας του εδάφους να δεσμεύει διοξείδιο του άνθρακα. Παρόλα αυτά, η απομάκρυνση άνθρακα από την ατμόσφαιρα θα είναι επίσης απαραίτητη.

Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις ανησυχούν ωστόσο ότι οι τεχνολογίες δέσμευσης μπορεί να ενθαρρύνουν τη χρήση ορυκτών καυσίμων.

Ανησυχία προκαλεί επίσης το γεγονός ότι στη νεοσύστατη αγορά DAC πρωταγωνιστούν εταιρείες ορυκτών καυσίμων, οι οποίες θέλουν να παρατείνουν όσο γίνεται περισσότερο την εξόρυξη και χρήση των προϊόντων τους.

Σημαντικός παράγοντας είναι επίσης το υψηλό κόστος, το οποίο σήμερα υπερβαίνει τα 1000 δολάρια ανά τόνο διοξειδίου του άνθρακα, ωστόσο η αμερικανική κυβέρνηση έχει θέσει στόχο να ρίξει το νούμερο στα 100 δολάρια ανά τόνο.

Σύμφωνα με το αμερικανικό υπουργείο Ενέργειας, μέχρι τα μέσα του αιώνα η τεχνολογία DAC θα πρέπει να μπορεί να αφαιρεί ένα γιγατόνο διοξειδίου του άνθρακα το χρόνο, ποσότητα που αντιστοιχεί στις εκπομπές 250 εκατομμυρίων οχημάτων.

Συγκριτικά, οι παγκόσμιες εκπομπές άνθρακα έφτασαν το 2021 τους 36,3 δισεκατομμύρια τόνους, σύμφωνα με τη Διεθνή Υπηρεσία Ενέργειας.