Εξουθενωμένοι ή άνεργοι; – Γνωρίστε τα «παιδιά πλήρους απασχόλησης» της Κίνας

Καταπονημένη και εξαντλημένη, η Τζούλι παράτησε τη δουλειά της τον Απρίλιο, ως προγραμματίστρια παιχνιδιών στο Πεκίνο για να γίνει… «κόρη πλήρους απασχόλησης».

Η 29χρονη πλέον περνά τη μέρα της πλένοντας πιάτα, ετοιμάζοντας γεύματα για τους γονείς της και κάνοντας άλλες δουλειές του σπιτιού.

Οι γονείς της πληρώνουν τα περισσότερα από τα καθημερινά της έξοδα, τη στιγμή που εκείνη αρνήθηκε μια προσφορά για εργασία με μηνιαίο μισθό 2.000 γουάν (280 δολάρια).

«Ένα πτώμα που περπατούσε»

Όπως δηλώνει, η προτεραιότητά της τώρα είναι να πάρει μια ανάσα από το καθημερινό 16ωρο της τελευταίας της εργασίας.

«Ζούσα σαν ένα πτώμα που περπατούσε» είπε χαρακτηριστικά.

Το παράδειγμα της Τζούλι δεν είναι το μοναδικό. Οι εξαντλητικές ώρες και οι θλιβερές συνθήκες που επικρατούν στην αγορά εργασίας της Κίνας αναγκάζουν τους νέους της να προβαίνουν σε ασυνήθιστες επιλογές.

Η Τζούλι αποτελεί μέρος μιας αυξανόμενης ομάδας που αυτοαποκαλείται «παιδιά πλήρους απασχόλησης», τα οποία οδηγούνται πίσω στην άνεση του σπιτιού είτε επειδή λαχταρούν ένα διάλειμμα από την εξαντλητική επαγγελματική τους ζωή είτε επειδή απλά δεν μπορούν να βρουν δουλειά.

Οι νέοι Κινέζοι, στους οποίους πάντα έλεγαν ότι η σκληρή δουλειά που έκαναν για να σπουδάσουν και να κυνηγήσουν πτυχία θα απέδιδε καρπούς, τώρα νιώθουν ηττημένοι και παγιδευμένοι.

Πάνω από ένας στους πέντε από αυτούς μεταξύ 16 και 24 ετών είναι άνεργοι στην Κίνα και το ποσοστό ανεργίας των νέων έχει φτάσει σε νέα υψηλά επίπεδα.

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα τη Δευτέρα, το ποσοστό αυτό ανέρχεται πλέον στο 21,3% – το υψηλότερο από τότε που οι Αρχές ξεκίνησαν να δημοσιεύουν στοιχεία το 2018. Το ποσοστό δεν λαμβάνει υπόψη την αγροτική αγορά εργασίας.

Μια περίοδος χαλάρωσης

Σύμφωνα με το BBC, πολλά από τα λεγόμενα «παιδιά πλήρους απασχόλησης» λένε ότι σκοπεύουν να μείνουν στο σπίτι μόνο προσωρινά, το βλέπουν ως μια περίοδο χαλάρωσης, προβληματισμού και εύρεσης καλύτερων θέσεων εργασίας. Αλλά αυτό είναι πιο εύκολο να το πεις παρά να το κάνεις.

Η Τζούλι έχει στείλει περισσότερες από 40 αιτήσεις εργασίας σε υπεύθυνους προσλήψεων προσωπικού τις τελευταίες δύο εβδομάδες – αλλά έχει λάβει μόνο δύο κλήσεις για συνέντευξη. «Ήταν δύσκολο να βρω δουλειά πριν τα παρατήσω. Αφού τα παράτησα, έγινε ακόμα πιο δύσκολο», λέει.

Εξουθενωμένοι, άνεργοι ή κολλημένοι;

Η επαγγελματική εξουθένωση που οδηγεί τους εργαζόμενους ενήλικες να γίνουν «παιδιά πλήρους απασχόλησης» δεν προκαλεί έκπληξη, δεδομένης της κακής ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής της Κίνας. Η εργασιακή κουλτούρα στη χώρα αναφέρεται συχνά ως το λεγόμενο «996» όπου οι άνθρωποι το θεωρούν κανόνα: να δουλεύω από τις 9 π.μ. έως τις 9 μ.μ., έξι ημέρες την εβδομάδα.

Η Chen Dudu, επίσης «κόρη πλήρους απασχόλησης», άφησε τη δουλειά της στο real estate νωρίτερα φέτος, καθώς ένιωθε όλο και πιο «καμένη» (burnt out) και υποτιμημένη. Η 27χρονη είπε ότι «δεν της είχε μείνει τίποτα» αφού πλήρωνε το ενοίκιο.

Όταν επέστρεψε στο σπίτι των γονιών της στη νότια Κίνα, η Chen είπε ότι «έζησε τη ζωή μιας συνταξιούχου», αλλά το άγχος την έχει κατακλύσει. Λέει ότι άκουγε συνέχεια δύο ξεχωριστές φωνές στο κεφάλι της: «Η μία λέει, είναι σπάνιο να έχεις αυτόν τον ελεύθερο χρόνο, οπότε απλά απολαύστε τη στιγμή. Η άλλη με παροτρύνει να σκεφτώ τι να κάνω στη συνέχεια».

Η Chen, η οποία έκτοτε ξεκίνησε τη δική της επιχείρηση, είπε: «Αν αυτό συνεχιζόταν για μεγάλο χρονικό διάστημα, θα είχα όντως γίνει παράσιτο».

«Αόρατη υπερωρία»

Ο Jack Zheng, ο οποίος πρόσφατα αποχώρησε από τον κινεζικό τεχνολογικό γίγαντα Tencent, είπε ότι έπρεπε να απαντά σε σχεδόν 7.000 γραπτά μηνύματα που σχετίζονται με την εργασία εκτός των ωρών εργασίας κάθε μέρα.

Ο 32χρονος το αποκαλεί αυτό «αόρατη υπερωρία» επειδή, ενώ ήταν αναμενόμενο, δεν αποζημιωνόταν. Τελικά τα παράτησε, αφού το άγχος από τη δουλειά του άφησε μια κακή περίπτωση θυλακίτιδας, μια δερματική διαταραχή που προκαλείται από φλεγμονώδη τριχοθυλάκια.

Από τότε βρήκε μια καλύτερη δουλειά, αλλά είπε ότι οι άνθρωποι γύρω του δεν είναι τόσο τυχεροί. Πολλοί αντιμετωπίζουν επίσης τη λεγόμενη «κατάρα των 35», μια ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση στην Κίνα ότι οι εργοδότες είναι λιγότερο πρόθυμοι να προσλάβουν εργαζομένους άνω των 35 ετών – αντ’ αυτού προτιμούν τους νέους που είναι «λιγότερο ακριβοί».

Αυτό το δίκοπο μαχαίρι των ηλικιακών διακρίσεων και των ζοφερών ευκαιριών εργασίας είναι μια πρόκληση για όσους είναι στα 30 τους που έχουν μια υποθήκη πάνω από τα κεφάλια τους ή σκέφτονται να δημιουργήσουν οικογένεια.

Καθυστερούν την αποφοίτησή τους

Η απόγνωση δεν είναι λιγότερη μεταξύ των φοιτητών, τόσο που κάποιοι έχουν καταφύγει στην αποτυχία στις εξετάσεις τους μόνο και μόνο για να καθυστερήσουν την αποφοίτησή τους.

Τις τελευταίες εβδομάδες τα κινεζικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν πλημμυρίσει από μη τυπικές φωτογραφίες αποφοίτησης που μιλούν για την απογοήτευση των νέων αποφοίτων. Κάποιοι δείχνουν νέους ανθρώπους «ξαπλωτούς» (lying flat) με ρούχα αποφοίτησης, πρόσωπα καλυμμένα με τα καπέλα των αποφοίτων. Σε άλλες, κρατούν τα πτυχία τους πάνω από κάδους σκουπιδιών, έτοιμα να τα πετάξουν.

Το πανεπιστήμιο ήταν κάποτε μια ελίτ επιδίωξη στην Κίνα. Αλλά μεταξύ 2012 και 2022 τα ποσοστά εγγραφής αυξήθηκαν από 30% σε 59,6%, καθώς όλο και περισσότεροι νέοι βλέπουν τα πτυχία κολεγίου ως εισιτήριο για καλύτερες ευκαιρίες σε μια ανταγωνιστική αγορά εργασίας.

Όμως, οι φιλοδοξίες έχουν δώσει τη θέση τους στην απογοήτευση, καθώς η αγορά εργασίας πατώνει. Οι ειδικοί λένε ότι η ανεργία των νέων είναι πιθανό να επιδεινωθεί καθώς εισέρχονται στην αγορά ρεκόρ 11,6 εκατομμυρίων νέων πτυχιούχων.

«Η κατάσταση είναι πολύ άσχημη. Οι άνθρωποι είναι κουρασμένοι και πολλοί προσπαθούν να μη συμμετέχουν. Υπάρχει μεγάλη απόγνωση», δήλωσε η Miriam Wickertsheim, γενική διευθύντρια στην εταιρεία πρόσληψης Direct HR με έδρα τη Σαγκάη.

«Αργή απασχόληση»

Ενώ η κυβέρνηση της Κίνας γνωρίζει καλά αυτά τα προβλήματα, προσπάθησε να τα υποβαθμίσει.

Τον Μάιο, ο Κινέζος ηγέτης Xi Jinping αναφέρθηκε στο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας People’s Daily του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος, προτρέποντας τους νέους να «τρώνε την πικρία», μια έκφραση στα Μανδαρινικά που σημαίνει να αντέχεις τις κακουχίες.

Τα κρατικά μέσα ενημέρωσης, εν τω μεταξύ, έχουν αναλάβει να επαναπροσδιορίσουν την ανεργία. Ένα άρθρο την περασμένη εβδομάδα στην κρατική Economic Daily χρησιμοποίησε τον όρο «αργή απασχόληση» – ενώ ορισμένοι νέοι Κινέζοι είναι πράγματι άνεργοι, ανέφερε η εφημερίδα, άλλοι «επέλεξαν ενεργά την αργή απασχόληση».

Η προέλευση της φράσης δεν είναι ξεκάθαρη, αλλά ένα άρθρο του 2018 της China Youth Daily ανέφερε ότι ένας αυξανόμενος αριθμός πτυχιούχων πανεπιστημίου αφιερώνουν τον χρόνο τους για να βρουν δουλειά. Άλλοι επιλέγουν αντ’ αυτού να ταξιδέψουν ή να κάνουν σύντομες θητείες διδασκαλίας – αυτό, είπαν στους Κινέζους, ήταν «αργή απασχόληση».

Αυτή τη φορά ο ορισμός περιλαμβάνει εκείνους που δεν έχουν βρει δουλειά ή επιλέγουν να συνεχίσουν την εκπαίδευση, να μάθουν νέες δεξιότητες ή να κάνουν ένα κενό έτος. Ανεξάρτητα από το πόσο σκληρή είναι η αγορά εργασίας, συμβούλευε η εφημερίδα τους ανθρώπους, πρέπει «να αναλάβουν δράση και να εργαστούν σκληρά» – και εφόσον το κάνουν αυτό, δεν χρειάζεται να ανησυχούν μήπως είναι άνεργοι.

Δεδομένης της τρέχουσας κατάστασης της αγοράς εργασίας, ωστόσο, η φράση και η συμβουλή δεν ήταν καθόλου καλά αποδεκτή – ορισμένοι θαύμασαν την «άρνηση της κυβέρνησής τους να αναγνωρίσει την κατάσταση της ανεργίας», ενώ άλλοι αντέδρασαν με σαρκασμό.

«Η κινεζική γραφή είναι τόσο βαθιά», έγραψε ένας χρήστης στην υπηρεσία Weibo της Κίνας παρόμοια με το Twitter. «Είμαστε προφανώς άνεργοι, αλλά [οι αξιωματούχοι] έχουν εφεύρει τον όρο ‘αργή απασχόληση’. Πόσο αργή θα ήταν; Λίγους μήνες ή μερικά χρόνια;».