Κλιματική αλλαγή: Τι μπορούν οι χώρες να μάθουν από τις πόλεις για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της

Το φετινό μακρύ, ιδιαίτερο, καλοκαίρι οι πρωτοφανείς καύσωνες και οι καταρρακτώδεις βροχές που σάρωσαν τις νότιες ΗΠΑ, ένα μεγάλο μέρος της Ευρώπης και πολλά τμήματα της Ασίας -όχι μόνο για μερικές ημέρες, αλλά για εβδομάδες ολόκληρες- απείλησαν άμεσα την ανθρώπινη υγεία και έβαλαν το περιβάλλον σε μεγάλο κίνδυνο.

Οι εκτεταμένες πυρκαγιές, οι ισχυροί άνεμοι, οι ανεμοστρόβιλοι και οι πλημμύρες, ως αποτέλεσμα της υπερθέρμανσης του πλανήτη, προκάλεσαν σημαντικές ανθρώπινες απώλειες και σοβαρές οικονομικές ζημίες.

Έγκυρη μελέτη,που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στην επιθεώρηση Nature Medicine, υπολόγισε ότι κατά τον έντονο καύσωνα του περασμένου καλοκαιριού στην Ευρώπη, τον πιο θερμό στην ιστορία της, πέθαναν από σχετικές ασθένειες περίπου 61.000 άτομα από τις 30 Μαΐου μέχρι και τις 4 Σεπτεμβρίου.

Όπως αποδεικνύει πλήθος πρόσφατων μελετών,  ο δείκτης της υπερθέρμανσης του πλανήτη έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενη πρόβλεψη.

Αβάσταχτες συνθήκες διαβίωσης

Γι’ αυτό και ο Μπομ Γουάτσον, διεθνούς φήμης κλιματολόγος, προειδοποιεί μέσω του Foreign Policy ότι η τρέχουσα πρόοδος και οι εθελοντικές δεσμεύσεις στο πλαίσιο της Συμφωνίας του Παρισιού του 2015 για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, αφήνουν τον κόσμο να υπολείπεται του στόχου για 1.5 με 2 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα.

Αντίθετα οι χώρες του οδεύουν σε αύξηση περίπου 2.5 βαθμών Κελσίου, που μεταφράζονται σε αυξανόμενα αβάσταχτες συνθήκες διαβίωσης στο μεγαλύτερο μέρος του πλανήτη, με μεγάλες συνέπειες στην εφοδιαστική αλυσίδα τροφίμων και την ασφάλεια, την περιβαλλοντική βιωσιμότητα και την καθημερινότητα στις πόλεις.

Να σημειωθεί ότι η υιοθέτηση της Agenda 2030 των Ηνωμένων Εθνών για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και οι 17 Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDGs) με τους 169 υπο-στόχους τους, τον Σεπτέμβριο του 2015 από όλα τα κράτη-μέλη του ΟΗΕ, θεωρήθηκε ορόσημο για τη διεθνή κοινότητα, καθώς ήταν η πρώτη φορά που τέθηκαν διεθνώς «οικουμενικοί» στόχοι προς υλοποίηση για όλες τις χώρες από κοινού, τόσο τις ανεπτυγμένες όσο και τις αναπτυσσόμενες.

Με τον κοροναϊό να έχει φέρει τα πάνω κάτω στο πρόσφατο παρελθόν και την νέα σχετική συνάντηση να έχει προγραμματιστεί τον ερχόμενο Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη, προκειμένου να καταγραφεί τι πήγε λάθος από τότε μέχρι σήμερα, είναι σημαντικό να ξεκαθαρίσει τι επιβάλλεται να γίνει, ώστε το 2030, που αποτελεί τον ορίζοντα επίτευξης των παραπάνω, να έχει σημειωθεί σαφής και σημαντική πρόοδος προς τη σωστή κατεύθυνση.

Unprecedented heatwaves, storms, and heavy rains are causing major damage to homes and livelihoods worldwide, resulting in loss of life and economic damage. Extreme events like wildfires and floods are becoming more frequent and severe. The current… https://t.co/i7j40NIXi7

— AM1_NEWS (@am1_news) August 14, 2023

Η επιτυχία των τοπικών διοικήσεων

Όπως τονίζει το αμερικανικό περιοδικό οι τοπικές διοικήσεις είναι αυτές που φέρουν το μεγαλύτερο βάρος για το παραπάνω έργο, όσον αφορά την κλιματική αλλαγή, το ρίσκο της καταστροφής και την οικονομική ανάπτυξη, αφού μέσα στα όρια των πόλεων εκπέμπονται τα περισσότερα επιβλαβή αέρια και οι άνθρωποι τους γίνονται πρώτοι από όλους αποδέκτες των βλαβερών συνέπειων τους.

Αυτό ίσως εξηγεί, γιατί οι τοπικές διοικήσεις αποδεικνύονται περισσότερο επιτυχημένες στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής από ότι οι εθνικές κυβερνήσεις. Οπότε το ερώτημα που εγείρεται είναι, τι μπορούν να μάθουν οι δεύτερες από τις πρώτες.

Προσπερνώντας τα φωτοβολταϊκά και τις ανεμογεννήτριες ως πηγές ανανεώσιμης φτηνής ενέργειας, που έχουν αποδείξει εδώ και πολλά χρόνια την αξία τους, πολλές πόλεις σε όλο τον κόσμο έχουν προωθήσει το τελευταίο χρονικό διάστημα με μεγάλη επιτυχία πρωτοβουλίες για περπάτημα των κατοίκων τους ή τη χρήση ποδηλάτου σε κοντινές αποστάσεις. Οι προσωρινές ζώνες απαγόρευσης οχημάτων, που ξεκίνησαν να υφίστανται λόγω της πανδημίας, έγιναν μόνιμες σε μεγαλουπόλεις, όπως το Λονδίνο και η Νέα Υόρκη.

Πολλές άλλες πόλεις, από το Όσλο μέχρι το Κέιπ Τάουν και το Ναντζίνγκ μέχρι το Μπουένος Άιρες, αναβαθμίζουν επίσης τις πράσινες πρωτοβουλίες τους για την παροχή περισσότερης σκιάς στους πολίτες και τους επισκέπτες τους και την αύξηση της αστικής βιοποικιλότητας. Ταυτόχρονα εκμεταλλεύονται τα υποβαθμισμένα ποτάμια, ρυάκια και τους άλλους υγροτόπους τους, προκειμένου να δημιουργήσουν νέες υπαίθριες εγκαταστάσεις αναψυχής για όλους.

Το μπαλάκι στην κυβερνητική πρωτοβουλία

Η ευφάνταστη ανάπλαση του υποβαθμισμένου Cheonggyecheon Stream, πλησίον του στο κέντρο της Σεούλ, σε έναν δημοφιλή δημόσιο χώρο αναψυχής μήκους 10.9 χιλιομέτρων δίπλα σε καθαρά νερά με πουλιά και ψάρια αποτελεί ένα τέτοιο τρανό παράδειγμα. Ομοίως ανάλογη μεγάλη επιτυχία είχε η μετατροπή των εγκαταλελειμμένων προβλητών και των άλλων παρόμοιων εγκαταστάσεων στο Lower West Side της Νέας Υόρκης στο ακμάζων και πάντα γεμάτο κόσμο πάρκο αναψυχής για τους λάτρεις της φύσης και όχι μόνο, το Hudson River Park.

Τέτοιες πρωτοβουλίες δεν βελτιώνουν μόνο τη ζωή των πολιτών και στέκονται με δύναμη απέναντι στις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, αλλά οδηγούν και στην αναβάθμιση ολόκληρων περιοχών, πολλές φορές αυτών στις οποίες κατά πλειοψηφία ζουν τα χαμηλότερα εισοδήματα.

Κι αν οι βιώσιμες κατασκευαστικές μέθοδοι και υλικά κρίνονται σημαντικά για την αντιμετώπιση των ακραίων καιρικών φαινομένων, το ίδιο μεγάλη σημασία έχει και η ιδιωτική πρωτοβουλία με την επιλογή για παράδειγμα ηλεκτρικών αυτοκινήτων, την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και ανεμογεννητριών για επαγγελματική ή οικιακή χρήση και την αλλαγή σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειες.

Επειδή όμως τα περισσότερα από τα παραπάνω μπορούν να γίνουν μόνο από ανθρώπους με μεγάλα εισοδήματα, η κυβερνητική πρωτοβουλία σε όλες τις χώρες του κόσμου πρέπει να κάνει τη διαφορά, να αφήσει στην άκρη την απλή ενθάρρυνση και τα αναποτελεσματικά πρόστιμα, και να δημιουργήσει προγράμματα που θα βοηθήσουν και τους ανθρώπους χαμηλότερων εισοδημάτων να ζήσουν σύμφωνα με τις καλές τους προθέσεις.