Τουρκία: Το «δίδυμο» που σκότωσε τα erdoganomics και μεταμορφώνει την οικονομία

Από την στιγμή που ανέλαβαν τα καθήκοντά τους μετά τις εκλογές, η επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας Χαφιζέ Γκαγέ Ερκάν και ο υπουργός Οικονομικών Μεχμέτ Σίμσεκ, με σχεδόν δύο δεκαετίες εμπειρίας σε αμερικανικές επενδυτικές τράπεζες έθεσαν ως βασική τους προτεραιότητα να ανακτήσουν την εμπιστοσύνη των αγορών στην τουρκική οικονομία.

Και από τις πρώτες τους κιόλας κινήσεις διεφάνη η πρόθεσή τους να αποστασιοποιηθούν από τις ανορθόδοξες οικονομικές πολιτικές του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, γνωστά και ως erdoganomics, αυξάνοντας τα επιτόκια για να ρίξουν τον πληθωρισμό. Ας μην ξεχνούμε εδώ ότι η Ερντογάν έδειχνε μια σχεδόν ευλαβική εμμονή με τις μειώσεις των επιτοκίων, ισχυριζόμενος ότι έτσι θα εκτονωθούν οι πληθωριστικές πιέσεις.

Τα πρώτα δείγματα γραφής της νέας πολιτικής έγιναν δεκτά με ικανοποίηση από τις διεθνείς αγορές, αν και οι αναλυτές διατηρούν πάντα κάποιες επιφυλάξεις καθώς ουδείς μπορεί να διαβλέψει με ασφάλεια πόση ακόμα ευελιξία και για πόσο καιρό, θα δώσει ο Σουλτάνος στο «οικονομικό δίδυμο».

Αισιόδοξες προοπτικές

«Οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης πιστοληπτικής ικανότητας έχουν αποκαλύψει μια πιο αισιόδοξη προοπτική για την τουρκική οικονομία», δήλωσε χαρακτηριστικά νωρίτερα σήμερα Πέμπτη ο υπουργός Οικονομικών, σε ομιλία του στη γενική συνέλευση της Ένωσης Τραπεζών της Τουρκίας. Και αναφέρθηκε ιδιαίτερα  στην απόφαση της Moody’s Investors Service να αυξήσει τις προοπτικές του τουρκικού τραπεζικού συστήματος σε σταθερές από αρνητικές.

Υπενθυμίζεται ότι ο διεθνής οίκος αξιολόγησης δήλωσε την περασμένη Τρίτη ότι η ανατροπή στη νομισματική πολιτική της Τουρκίας μετά τις προεδρικές εκλογές του Μαΐου ήταν «θετική» και υποστηρίζει τους όρους λειτουργίας των τραπεζών.

Το παράδοξο της Τουρκίας – Ράλι μετοχών εν μέσω πληθωρισμού και διολίσθησης της λίρας [γράφημα]

«Τα κεφάλαια άρχισαν να ρέουν στις κεφαλαιαγορές μας, όλες αυτές οι εξελίξεις διευκόλυναν την πρόσβαση σε ευκαιρίες ξένης χρηματοδότησης και μείωσαν το κόστος χρηματοδότησης», πρόσθεσε επίσης ο Μεχμέτ Σιμσέκ και επανέλαβε ότι βασικές αρχές του νέου οικονομικού επιτελείου είναι «η διαφάνεια, η συνέπεια, η προβλεψιμότητα και η συμμόρφωση με τους διεθνείς κανόνες».

Η τουρκική κυβέρνηση διαμορφώνει πολιτικές μέσα σε αυτές τις βασικές αρχές, υπογράμμισε:  «Τα βήματα απλούστευσης και αυστηροποίησης που ξεκινήσαμε στη νομισματική πολιτική προκειμένου να ενισχύσουμε τη χρηματοπιστωτική μας σταθερότητα και να αυξήσουμε τη λειτουργικότητα των μηχανισμών της αγοράς θα συνεχιστούν. Θα συνεχίσουμε να ασκούμε συντονισμένα νομισματικές και δημοσιονομικές πολιτικές».

«Θα προχωρήσουμε σε ένα σύστημα που θα αγκαλιάζει τις αρχές της ελευθερίας των επιχειρήσεων, της ελεύθερης ανταλλαγής, της κυμαινόμενης συναλλαγματικής ισοτιμίας, της ανοιχτής και βασισμένης σε κανόνες οικονομίας. Η μειωμένη πολιτική αβεβαιότητα μετά τις εκλογές και τα βήματα που έχουμε κάνει στη νομισματική και δημοσιονομική πολιτική έχουν αρχίσει να έχουν θετικό αντίκτυπο στις προσδοκίες για την τουρκική οικονομία» επεσήμανε και σπεύδοντας να τονίσει ότι όλα αυτά οδήγησαν σε μείωση του ασφαλίστρου κινδύνου της  Τουρκίας από 700 μονάδες βάσης σε περίπου 400 μονάδες βάσης.

Το κάλεσμα στις τουρκικές τράπεζες

Αναφερόμενος στον τουρκικό τραπεζικό τομέα, είπε ότι ο κλάδος -ο οποίος είναι σημαντικό στοιχείο της οικονομίας της χώρας- έχει αποδείξει την ανθεκτικότητά του κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης και της πανδημίας.

Κάλεσε μάλιστα τις τράπεζες να αναπτύξουν την ξένη χρηματοδότηση: «Η περίοδος που οι ιδιωτικές τράπεζες επικεντρώνονταν στα καταναλωτικά δάνεια πρέπει να μείνει πίσω. Αυτό δεν είναι βιώσιμο, δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για τις ιδιωτικές τράπεζες από αυτή την άποψη. Είναι σημαντικό για τον πραγματικό τομέα να εξασφαλίσει αδιάλειπτη χρηματοδότησης για τη συνέχιση της βιώσιμης ανάπτυξης» τόνισε: «Αναμένουμε ότι ο κλάδος θα αξιοποιήσει περισσότερο τις ευκαιρίες ξένης χρηματοδότησης την επόμενη περίοδο, προκειμένου να στηρίξει την πραγματική οικονομία. Αυτή είναι η προσδοκία μας από τον κλάδο. Υπάρχει ανάγκη για εξισορρόπηση της εγχώριας ζήτησης, αναμένουμε από τις τράπεζές μας να ενεργήσουν σύμφωνα με το πρόγραμμά μας για τη βελτίωση του ελλείμματος του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και την επιτυχία της αποπληθωριστικής διαδικασίας».

Επιτόκια

Αναφερόμενος στο ακανθώδες ζήτημα της νομισματικής πολιτικής που είχε ως αποτελέσματα να καρατομηθούν αρκετοί κεντρικοί τραπεζίτες στο παρελθόν είπε ότι τα βήματα «που έχουμε ξεκινήσει στη νομισματική πολιτική προκειμένου να ενισχύσουμε τη χρηματοπιστωτική μας σταθερότητα και να αυξήσουμε τη λειτουργικότητα των μηχανισμών της αγοράς θα συνεχιστούν. Η δημοσιονομική και η νομισματική πολιτική θα είναι σε συντονισμό».

«Ψήφος εμπιστοσύνης» με αστερίσκους

Υπενθυμίζεται ότι την περασμένη εβδομάδα η Moody’s Investors Service ανέφερε ότι η πιστοληπτική ικανότητα της Τουρκίας θα μπορούσε να αναβαθμιστεί εάν η χώρα συνεχίσει και εμβαθύνει τις βασικές πολιτικές που εισήχθησαν μετά την επανεκλογή του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν τον Μάιο.

«Η στροφή προς μία πιο ορθόδοξη, βασισμένη σε κανόνες και προβλέψιμη χάραξη πολιτικής είναι θετική και έρχεται νωρίτερα από ό,τι περιμέναμε», ανέφερε ο οίκος αξιολόγησης σε έκθεσή  του προσθέτοντας: «Η νέα οικονομική ομάδα έχει δεσμευτεί να μειώσει τον πληθωρισμό, να μειώσει τις μεγάλες εξωτερικές ανισορροπίες της Τουρκίας και να διασφαλίσει τη δημοσιονομική πειθαρχία».

Τονίζει μάλιστα ότι η Τουρκία «άρχισε να διορθώνει σταδιακά την κατεύθυνση της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής».

Ακόμα όμως κι αν η Τουρκία αναβαθμιστεί, πιθανότατα θα παραμείνει για αρκετό διάστημα στα «σκουπίδια». Η Moody’s βαθμολογεί το δημόσιο χρέος της χώρας στο Β3, έξι βήματα κάτω από την επενδυτική βαθμίδα, και στην ίδια κατηγορία με την Αγκόλα και τη Νικαράγουα. Το outlook είναι σταθερό.

Πολιτική Προειδοποίηση

Η Moody’s πάντως προειδοποίησε ότι πολιτικοί προβληματισμοί ενδέχεται να εμποδίσουν την εισαγωγή μιας πιο φιλικής πολιτικής για την αγορά. Ο Ερντογάν υποστηρίζει εδώ και καιρό το χαμηλό κόστος δανεισμού και μια στρατηγική ανάπτυξης με κάθε κόστος. Και απέλυσε τρεις διοικητές κεντρικών τραπεζών επειδή δεν τήρησαν αυτή τη γραμμή.

«Ο κίνδυνος μιας ακόμη αλλαγής πολιτικής παραμένει σημαντικός», ανέφερε η Moody’s. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα «αν η οικονομική ανάπτυξη επιβραδυνθεί περισσότερο από ό,τι είναι πολιτικά αποδεκτό».

Η εταιρεία αξιολόγησης «πιθανώς θα αλλάξει την προοπτική σε αρνητική εάν η στροφή προς τις ορθόδοξες πολιτικές αποδειχτεί βραχύβια, όπως συνέβη στις αρχές του 2021, και προκύψει περαιτέρω μακροοικονομικό στρες», ανέφερε.

Λίγες ημέρες αργότερα η Moody’s Investors Service αύξησε τις προοπτικές του τουρκικού τραπεζικού συστήματος σε σταθερές από αρνητικές, ενισχύοντας τους δανειστές της χώρας σε υψηλά όλων των εποχών. Εκείνη την ημέρα ο δείκτης Borsa Istanbul Banking Sector Index, ένας μετρητής που παρακολουθεί τις μετοχές των εισηγμένων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων της Τουρκίας, ανέστρεψε τις ζημίες και αυξήθηκε έως και 4,1% στο υψηλότερο ιστορικά επίπεδο.