Κατασκοπεία: Η… Τζέιμι Μποντ είναι καλύτερη πράκτορας και άλλες αλήθειες για τον κόσμο των διεθνών μυστικών υπηρεσιών

Τι κοινό έχουν ο Τζέιμς Μποντ και ο Τζορτζ Σμάιλι πέρα από τη βρετανική καταγωγή και το οξυδερκές χιούμορ; Μα φυσικά ότι γνωρίζουν από καρδιάς ότι «η επιβίωση (στον κόσμο της κατασκοπείας) είναι μια απεριόριστη ικανότητα για καχυποψία».

Και αυτό το τελευταίο, που έχει γράψει ο εκλιπών συγγραφέας Τζον Λε Καρέ, κατάσκοπος της MI-5 και MI-6 στα νιάτα του, είναι ίσως από τα λίγα αληθινά πράγματα, που είναι γνωστά για τον κόσμο των μυστικών υπηρεσιών.

Γιατί η αλήθεια είναι ότι οι πραγματικοί κατάσκοποι δεν διαθέτουν το κάλλος του Βρετανού πράκτορα 007, ούτε τη συμπεριφορά ανοχής και ενοχής του διοπτροφόρου, παχουλού συμπατριώτη του  πίσω από την οποία έκρυβε τη διαβολική πονηριά του, την άριστη μνήμη και την περιστασιακή σκληρότητα του.

Είναι άνθρωποι κυριολεκτικά της διπλανής πόρτας που δεν χρειάζεται να έχουν περάσει από τα ακαδημαϊκά έδρανα της Οξφόρδης και των άλλων ξακουστών πανεπιστημίων από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, όπως εξηγεί στο BBC ο Σάμι, αξιωματούχος της MI-5.

Δεν υπάρχει… Bondland

Χωρίς να έχει πάει στο πανεπιστήμιο, ο προαναφερόμενος έκανε ένα άλμα πίστης όταν έστειλε το βιογραφικό του με την ελπίδα να καθαρίζει έστω τα γραφεία στη δουλειά των ονείρων του, αλλά κατάφερε να το πλησιάσει σχεδόν στον απόλυτο βαθμό, απλά επειδή είναι έξυπνος, ξέρει τη ζωή στους δρόμους και μπορεί να εύκολα να εισχωρήσει στην οποιαδήποτε κοινότητα.

Και καταστρέφει όλες τις εξαίσιες ψευδαισθήσεις όσων πιστεύουν στην ύπαρξη μιας… Bondland, γεμάτης ανδρών που μοιάζουν με τον αείμνηστο Σον Κόνερι ή τον Πιρς Μπρόσναν και γυναικών με τις αναλογίες της Χάλι Μπέρι και της Λεά Σεϊντού, δηλώνοντας ότι το πρώτο καθήκον ενός κατασκόπου είναι να χάνεται μέσα στο πλήθος.

«Πρέπει να είσαι ο κ. Γκρι – ο κανένας, αυτός που θα περάσει δίπλα σου στο δρόμο και ακόμη κι αν τον κοιτάξεις κατάματα θα τον ξεχάσεις το ίδιο λεπτό», λέει χαρακτηριστικά. «Πρέπει να αναλύεις συνεχώς τη συμπεριφορά σου και τις συμπεριφορές των άλλων. Τα ρούχα που φοράς. Πως περπατάς και πως μιλάς, είναι όλοι παράγοντες που πρέπει να επανεξετάζεις συνεχώς», προσθέτει.

Η Έμμα, συνάδελφος του Σάμι σε άλλο πόστο στην ίδια υπηρεσία, αποκαλύπτει ότι ο αληθινός κόσμος των κατασκόπων δεν είναι τόσο ανδροκρατούμενος όσο παρουσιάζεται στις ταινίες και τα βιβλία, ενώ αποδεικνύει πόσο λανθασμένη και επηρεασμένη από αυτά είναι η άποψη του κόσμου, λέγοντας ότι όταν ανακοίνωσε στη μητέρα της πως θα δουλέψει στην MI5, εκείνη αναφώνησε: «Θεέ μου, θα καταλήξεις με το κεφάλι σου μέσα σε ένα τηγάνι με καυτό λάδι»!

Γυναικεία πολυπραγμοσύνη

Στην πραγματικότητα οι γυναίκες είναι καλύτεροι κατάσκοποι και αυτό φυσικά δεν φαίνεται στη μεγάλη οθόνη ή στις σελίδες του Ίαν Φλέμινγκ, αλλά το παραδέχονται οι καλύτερες μυστικές υπηρεσίες σε όλο τον κόσμο.

«Το πλεονέκτημα των γυναικών στον μυστικό κόσμο της κατασκοπείας είναι ότι μπορούν να κάνουν πολλά πράγματα ταυτόχρονα», λέει στο Forbes ο Ταμίρ Παρντο, επικεφαλής της Mossad, της τρομερής και φοβερής οργάνωσης συγκέντρωσης και ανάλυσης πληροφοριών του Ισραήλ. «Μπαίνουν πιο εύκολα στο πετσί ενός ρόλου, τον ενσαρκώνουν καλύτερα και το δίχως άλλο μπορούν πιο εύκολα να καταπιέζουν το εγώ τους για χάρη του τελικού στόχου», προσθέτει ο ίδιος.

«Οι γυναίκες έχουν πραγματικό χάρισμα στο να αποκωδικοποιούν μια κατάσταση. Αντίθετα με τα στερεότυπα, οι γυναίκες είναι ανώτερες από τους άνδρες, όσον αφορά την κατανόηση μιας περιοχής, την ερμηνεία μιας κατάστασης και την αντίληψη της προσωπικότητας αυτού που έχουν απέναντι τους», καταλήγει ο ίδιος.

Κι αν τα παραπάνω μοιάζουν με υπερβολές ενός στρατού, που προβλέπει θητεία και για τις γυναίκες της χώρας, την αλήθεια αποκαθιστά η Λίντσει Μόραν, αξιωματούχος της CIA για 5 χρόνια στη θέση της υπεύθυνης για την στρατολόγηση νέων πρακτόρων στο εξωτερικό, αποκαλύπτοντας ότι την συγκεκριμένη αποστολή, που θεωρείται πρωταρχικής σημασίας για την επιτυχία μιας μυστικής υπηρεσίας, την αναλαμβάνουν κατά κανόνα γυναίκες.

«Υπάρχει έντονη στερεοτυπική αντιμετώπιση απέναντι στο γυναικείο φύλο και στα επαγγέλματα στα οποία μπορεί να διαπρέψει. Το ότι η κατασκοπεία θεωρείται ανδρική δουλειά είναι το στοιχείο που μας κάνει τόσο καλές στις επιχειρήσεις μας. Κανείς δεν υποπτεύεται μια γυναίκα σε πρώτη φάση», σημειώνει.

«Κρυφά, είμαστε σαν και εσάς»

Για το λόγο αυτό άλλωστε η ΜΙ-6, γνωστή και ως SIS, κυκλοφόρησε πριν από 4 χρόνια την πρώτη της τηλεοπτική διαφήμιση για να στρατολογήσει περισσότερες γυναίκες και εθνικές μειονότητες.

Όπως περιγράφουν οι Financial Times, αυτή ξεκινά με τα πλάνα ενός καρχαρία που κολυμπά με απειλητικές διαθέσεις μέσα στο νερό, πριν βγει για να αποκαλύψει μια διαφορετική, όμορφη και καθησυχαστική σκηνή: μια γυναίκα και ο μικρός γιος της κοιτούν το αρπακτικό από την άλλη πλευρά του γυαλιού του ενυδρείου.

Η τελευταία γραμμή έχει σχεδιαστεί για να διαλύσει την «διαφορετικότητα» των κατασκόπων, μεταφέροντας το μήνυμα «κρυφά, είμαστε σαν και εσάς».

Η Κάθι, κατάσκοπος της ίδιας υπηρεσίας, που ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο και κάνει περίπου τη ζωή του κατασκόπου, όπως οι περισσότεροι θεωρούμε πως είναι, καθιστά σαφές ότι «δεν κάθομαι σώνει και καλά κάθε βράδυ σε ένα λόμπι ξενοδοχείου πίνοντας ουίσκι».

Αποκαλύπτει όμως ότι έμαθε γκολφ για να έρθει κάποια στιγμή κοντά σε ένα άτομο ενδιαφέροντος, με τον καθηγητή της στο σχετικό σπορ να της κόβει τα φτερά λέγοντας της στο τρίτο μάθημα «ξεκάθαρα, δεν είναι το άθλημα σου».

Χωρίς μάσκα

Το επάγγελμα του κατασκόπου μπορεί να σαγηνεύει τους περισσότερους, ωστόσο το δίχως άλλο κρύβει μεγάλους κινδύνους, με μεγαλύτερο όλων την αποκάλυψη της ταυτότητας τους. Τι γίνεται σε αυτές τις περιπτώσεις;

Ισχύει ότι για τους σημαντικούς πράκτορες που πιάνονται, διενεργούνται μυστικές συνομιλίες ανταλλαγής για την επαναφορά τους με ασφάλεια στην πατρίδα ή το ρίσκο είναι πολύ μεγάλο και «καίγονται» μαζί με τους χαμηλόβαθμους συνάδελφους τους, που είχαν την ίδια κακιά τύχη;

Σε μια προσπάθεια να δώσει απαντήσεις το Politico υπενθυμίζει την περίπτωση της κοκκινομάλλας Ρωσίδας, Άννα Τσάπμαν, που όντως ελευθερώθηκε μαζί με άλλους 9 Ρώσους κατασκόπους από τις ΗΠΑ που πήραν ως αντάλλαγμα από τη Ρωσία τον διπλό πράκτορα Σεργκέι Σκρίπαλ.

Η ωραία Άννα, αφού συνάντησε τον Βλαντιμίρ Πούτιν και διορίστηκε σύμβουλος σε ρωσική τράπεζα, σήμερα ακολουθεί καριέρα μοντέλου με αξιώσεις.

«Το γραφείο είναι ένα επικίνδυνο μέρος»

Αντίθετα με την Τσάπμαν, ο Βρετανός διπλός πράκτορας Κιμ Φίλμπι που διέφυγε στη Μόσχα το 1963 δεν πέρασε καλά, αφού η τρομερή και φοβερή KGB δεν τον εμπιστευόταν, με αποτέλεσμα να μείνει εκτός υπηρεσίας για πολλά χρόνια.

Δραματικό ήταν και το τέλος του Ρόμπερτ Χάνσεν, που άρχισε να άρχισε να δουλεύει για τους Σοβιετικούς την περίοδο του ψυχρού πολέμου και παρέδωσε στη Μόσχα μερικά από τα πιο καλά φυλαγμένα μυστικά των Αμερικανών τα χρόνια του 1980 και του 1990, έναντι 1,4 εκατ. δολαρίων και διαμαντιών.

«Ο κατάσκοπος που έκανε τη μεγαλύτερη ζημιά στην ιστορία του FBI», σύμφωνα με τον ιστότοπο της ομοσπονδιακής αστυνομίας, βρέθηκε νεκρός στο κελί της φυλακής υψίστης ασφαλείας της Φλόρενς, στην πολιτεία Κολοράντο, όπου εξέτιε ισόβια.

Όπως είχε γράψει και πάλι ο καταπληκτικός Τζον Λε Καρέ, «το γραφείο είναι ένα πολύ επικίνδυνο μέρος για κάποιον που θέλει να γνωρίσει τον κόσμο»…