«Εφημερίς των Αθηνών»: Η πρώτη εφημερίδα της πόλης

Τη διεύθυνση της εφημερίδας αυτής είχε ο Γεώργιος Ψύλλας. Η εφημερίδα τυπωνόταν στο τυπογραφείο που δώρησε στην Κοινότητα των Αθηνών ο απεσταλμένος της Φιλελληνικής Εταιρείας του Λονδίνου, συνταγματάρχης Λέστερ Στάνχοουπ (Leicester Stanhope).

Τυπώθηκε στη Σαλαμίνα, όπου οι έφοροι των Αθηνών είχαν στείλει προσωρινά το πιεστήριο από το φόβο επιδρομής των Τούρκων του Ευρίπου.

Η θεματολογία

Το επόμενο φύλλο θα τυπωθεί κανονικά στην Αθήνα, στις 6 Σεπτεμβρίου 1824, όπου έχει πια εγκατασταθεί το τυπογραφείο. Από τότε θα βγουν 103 φύλλα το πρώτο έτος, έως τις 30 Οκτωβρίου 1825 και 37 μόνο φύλλα θα εκδοθούν το δεύτερο με τελευταίο φύλλο στις 15 Απριλίου 1826, οπότε και διακόπτεται απότομα η έκδοση.

Η Εφημερίς των Αθηνών, γραμμένη στην τρέχουσα γλώσσα (δημοτική), προβάλλει συστηματικά όπως όλες οι εφημερίδες του Αγώνα τις πολεμικές ειδήσεις. Μαζί με αυτά τα άμεσης επικαιρότητας θέματα υπάρχουν άρθρα σχετικά με το πολίτευμα, τους θεσμούς και τους νόμους, τον Τύπο και την ελευθεροτυπία, το λειτούργημα του «εφημεριδογράφου», την πολιτική. Εκείνο όμως που ξεχωρίζει την συγκεκριμένη εφημερίδα είναι η παρουσίαση κειμένων σχετικών με την ποίηση και τη λογοτεχνία.

Ακόμα, δημοσιεύονται νέα για τη Φιλόμουσο Εταιρεία των Αθηνών, για την ίδρυση της Φιλανθρωπικής Εταιρείας στο Ναύπλιο, επιστολές λογίων με διάφορα θέματα και δεν παραλείπονται ειδήσεις γενικότερες από το εξωτερικό.

Η κριτική ματιά και ο σχολιασμός της επικαιρότητας

Στο φύλλο 21 της «Τετράδης 12 Νοεμβρίου 1824» γίνεται αναφορά στην πρώτη απογραφή στην Αθήνα, τη δυσπιστία του κόσμου και τη δυσκολία του να αποκαλύψει τα προσωπικά στοιχεία του. Τότε που ο πληθυσμός της πόλης ανερχόταν σε 9.040 κατοίκους.

Ο ειλικρινής και θαρραλέος Ψύλλας έψεγε πρόσωπα και πράγματα, έκανε λόγο για τις λεηλασίες στρατιωτών επί των περιουσιών πολιτών, κατηγορούσε τη κεντρική διοίκηση, αλλά αναζητούσε και τα αίτια: «Αιτία αυτών των καταχρήσεων μπορεί αν είναι και η φυσική κλίση των στρατιωτών μας στο άτακτό, κυρίως όμως προέρχεται από την ανοικονομησία, ή κακή οικονομία, που γίνεται γι΄ αυτούς εκ μέρους όσων είναι διορισμένοι γι’ αυτόν τον σκοπό».