Washington Post: Πρόγραμμα-μαμούθ παραγωγής drones… Made in Iran

Συμφωνία κατασκευής 6.000 drones μέχρι το 2025, μεταξύ Ρωσίας και Ιράν με τη κωδική ονομασία «Project Boat», φαίνεται να αποκαλύπτουν έγγραφα που έρχονται στο φως της δημοσιότητας.

Αν και δυτικοί αξιωματούχοι έχουν αποκαλύψει την ύπαρξη εγκαταστάσεων κατασκευής ιρανικών drones στη Ρωσία και τη συνεργασία Μόσχας-Τεχεράνη, η Washington Post δημοσίευσε έγγραφα τα οποία διέρρευσε στέλεχος που συμμετείχε στο πρόγραμμα, αλλά αντίκειται στον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Σύμφωνα με τα έγγραφα, από τον Νοέμβριο του 2022, στο πλαίσιο συμφωνίας δισεκατομμυρίων δολαρίων, κατασκευάζονται drones στη περιοχή του Ταταρστάν, 500 μίλια ανατολικά της Μόσχας.

Τα έγγραφα δείχνουν ότι οι μηχανικοί της εγκατάστασης προσπαθούν να βελτιώσουν τις παλιές τεχνικές κατασκευής του Ιράν, χρησιμοποιώντας τη ρωσική βιομηχανική τεχνογνωσία για να παράγουν τα drones σε μεγαλύτερη κλίμακα από ό,τι έχει επιτύχει η Τεχεράνη και με μεγαλύτερο έλεγχο ποιότητας. Οι μηχανικοί διερευνούν επίσης βελτιώσεις στο ίδιο το drone, συμπεριλαμβανομένου του να το καθιστούν ικανό για επιθέσεις σμήνος στις οποίες τα UAV συντονίζουν αυτόνομα ένα χτύπημα σε έναν στόχο.

Τα έγγραφα, που χρονολογούνται από τον χειμώνα του 2022 έως την άνοιξη του 2023, περιλαμβάνουν σχεδιαγράμματα του εργοστασίου, τεχνικά σχέδια, αρχεία προσωπικού, υπομνήματα που παρασχέθηκαν σε ιρανούς ομολόγους και παρουσιάσεις σε εκπροσώπους του ρωσικού υπουργείου Άμυνας σχετικά με την κατάσταση της προσπάθειας.

Σύμφωνα με τη συμφωνία, όπως δείχνουν τα έγγραφα, η Τεχεράνη συμφώνησε να πουλήσει στη Μόσχα αυτό που στην πραγματικότητα είναι ένα franchise, με Ιρανούς ειδικούς να μοιράζονται έργα τεκμηρίωσης, κατασκευή εξαρτημένων και τεχνογνωσία.

Μελετώντας τα έγγραφα ο πρώην επιθεωρητής όπλων του ΟΗΕ Ντέιβιντ Ολμπράιτ, και η ερευνήτρια Sarah Burkhard είπαν ότι «φαίνονται αυθεντικά» και «περιγράφουν σε μεγάλο βαθμό τις προμήθειες της εφοδιαστικής αλυσίδας, τις δυνατότητες παραγωγής, τα σχέδια και τις διαδικασίες παραγωγής, καθώς και σχέδια για συγκάλυψη και απόκρυψη της παραγωγής Shahed drones [όπως λέγονται τα ιρανικά drones]».

Η ομάδα μηχανικών έχει επιφορτιστεί, υπό μυστικότητα, με την κατασκευή μιας γραμμής παραγωγής που θα λειτουργούσε όλο το 24ωρο με αυτοεκρηκτικά drones, όπλα που θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν οι δυνάμεις του Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν για να βομβαρδίσουν πόλεις της Ουκρανίας.

Ο πληροφοριοδότης αποφάσισε να αποκαλύψει λεπτομέρειες του πρότζεκτ, ελπίζοντας ότι θα τύχουν διεθνούς προσοχής και εντείνοντας τις κυρώσεις, σύμφωνα πάντα με το αμερικανικό Μέσο. «Αυτό ήταν το μόνο πράγμα που μπορούσα να κάνω, τουλάχιστον να σταματήσω και ίσως να δημιουργήσω κάποια εμπόδια στην υλοποίηση αυτού του έργου», είπε ίδιος.

Ποιος ο κίνδυνος

Εάν πετύχει πρόγραμμα, το μεγάλο εργοστάσιο drones θα μπορούσε να βοηθήσει τη Ρωσία να διατηρήσει τη συρρικνούμενη προσφορά πυρομαχικών ακριβείας, να εμποδίσει την προσπάθεια της Ουκρανίας να ανακαταλάβει τα κατεχόμενα εδάφη και να προωθήσει δραματικά τη θέση της Μόσχας στον αγώνα όπλων στον σύγχρονο πόλεμο, όπως αναφέρει η Washington Post.

Το περασμένο καλοκαίρι, η Ρωσία άρχισε να λαμβάνει μυστικές αποστολές ιρανικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών -πολλά από αυτά Shaheds- που αναπτύχθηκαν γρήγορα για να στηρίξουν την πολεμική της προσπάθεια, δήλωσαν Αμερικανοί και άλλοι δυτικοί αξιωματούχοι.

Το περίφημο Shahed-136 [η Ρωσία αποκαλεί το drone Geran-2] μπορεί να μεταφέρει εκρηκτικό ωφέλιμο φορτίο 118 λιβρών προς έναν στόχο που έχει προγραμματιστεί πριν από την εκτόξευση. Επειδή το drone τροφοδοτείται από έναν θορυβώδη κινητήρα προπέλας, ορισμένοι Ουκρανοί το έχουν ονομάσει «το ιπτάμενο μοτοποδήλατο».

Τα ρωσικά drones έχουν πλήξει στόχους βαθιά μέσα στην Ουκρανία, υποβαθμίζοντας την πολύτιμη αεράμυνα του Κιέβου και επιτρέποντας στη Μόσχα να διατηρήσει ανέπαφους τους πιο ακριβούς κατευθυνόμενους πυραύλους ακριβείας της. «Αυτά τα drones είναι πολύ φθηνότερα στην παραγωγή σε σύγκριση με τη ζημιά που προκαλούν και αυτό είναι το πρόβλημα», είπε στη Washington Post ο Vladyslav Vlasiuk, σύμβουλος του Ουκρανού προέδρου Volodymyr Zelensky.

Τους τελευταίους τρεις μήνες, η Ρωσία επιτέθηκε στην Ουκρανία με περισσότερα από 600 από τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη Shahed-136, σύμφωνα με μια αξιολόγηση πληροφοριών που πραγματοποιήθηκε από το Κίεβο τον Ιούλιο. Η Conflict Armament Research, μια ομάδα παρακολούθησης όπλων με έδρα τη Βρετανία, εξέτασε δύο drone που καταρρίφθηκαν τον Ιούλιο του 2023 και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το Κρεμλίνο έχει αρχίσει να παράγει «τη δική του εγχώρια έκδοση του Shahed-136».

Έχει προβλήματα το πρόγραμμα, αλλά προχωράει

Ωστόσο, ερευνητές στο Ινστιτούτο Επιστήμης και Διεθνούς Ασφάλειας που εδρεύει στην Ουάσιγκτον, οι οποίοι εξέτασαν τα έγγραφα σχετικά με τη διαδικασία παραγωγής κατόπιν αιτήματος της αμερικανική εφημερίδας, εκτίμησαν ότι οι εργασίες στις εγκαταστάσεις στην Alabuga έχουν καθυστερήσει τουλάχιστον ένα μήνα. Η εγκατάσταση έχει επανασυναρμολογήσει drones που παρέχονται από το Ιράν, αλλά η ίδια έχει κατασκευάσει μόνο σώματα drones, και πιθανώς για όχι περισσότερα από 300 UAV, κατέληξαν οι ερευνητές. Η Alabuga είναι απίθανο να επιτύχει την ημερομηνία στόχο της για τα 6.000 drones, είπαν.

Τα έγγραφα προσδιορίζουν την προμήθεια εξαρτημάτων που απαιτούνται για την κατασκευή του Shahed-136 ως άμεση πρόκληση, αφού οι δυτικοί περιορισμοί διέκοψαν τη ρωσική πρόσβαση σε ηλεκτρονικά είδη ξένης παραγωγής.

Ένα άλλο πρόβλημα των Ρώσων, σύμφωνα με τα έγγραφα είναι η έλλειψη μιας ικανής εγχώριας βιομηχανίας κινητήρων. Το Shahed-136 τροφοδοτείται από έναν γερμανικό κινητήρα Limbach Flugmotoren L550E αντίστροφης μηχανικής, τον οποίο το Ιράν απέκτησε παράνομα πριν από δύο δεκαετίες.

Για να φτάσει στο τελικό στάδιο του έργου, η Ρωσία θα έπρεπε να βρει τη δική της έκδοση του κινητήρα, την οποία οι μηχανικοί περιέγραψαν στα εσωτερικά έγγραφα ως το πιο περίπλοκο έργο τους.

Παρά αυτές τις προκλήσεις, οι μηχανικοί της Alabuga έχουν εργαστεί για να βελτιώσουν τα drones, δείχνουν τα έγγραφα. Αντάλλαξαν δυσλειτουργικά κινεζικά ηλεκτρονικά εξαρτήματα με πιο αξιόπιστα ανάλογα και αντικατέστησαν μια κόλλα που οι Ρώσοι έκριναν ελαττωματική και πρόσθεσαν αδιαβροχοποίηση σε μια αναθεώρηση σχεδιασμού του πλαισίου του αεροσκάφους.

Ένα πρόβλημα είναι η στελέχωση του πρότζεκτ στην Alabuga καθώς χρειαζόταν 810 υπαλλήλους για κάθε μία από τις τρεις βάρδιες την ημέρα. Η ομάδα παραγωγής δεν είχε ειδικούς σε βασικούς και εξαιρετικά σύνθετους τομείς ανάπτυξης drone, συμπεριλαμβανομένων συστημάτων ηλεκτρονικού πολέμου. Μέχρι το τέλος της άνοιξης, εκτιμάται ότι 200 υπάλληλοι και 100 φοιτητές είχαν λάβει εκπαίδευση στις ιρανικές εγκαταστάσεις, σύμφωνα με τα έγγραφα και τον πληροφοριοδότης.

Επιπλέον, οι Ρώσοι είχαν προβλήματα με την ιρανική πλευρά. Υπολογίζεται ότι το 25% των drones που αποστέλλονται από το Ιράν για χρήση στην Alabuga και παραδόθηκαν από αεροσκάφη του ρωσικού υπουργείου Άμυνας υπέστησαν ζημιές, σύμφωνα με τα έγγραφα και το άτομο που τα παρείχε.

«Αυτή ήταν μια ενδιαφέρουσα στιγμή, επειδή η αρχική συμφωνία με το Ιράν αφορούσε μόνο μεγάλα drones Shahed, καθώς το μικρότερο μοντέλο 131 είναι αρκετά άχρηστο – το ωφέλιμο φορτίο του είναι δέκα φορές χαμηλότερο σε σύγκριση με το μοντέλο 136 και μπορεί ίσως να ανατινάξει ένα αυτοκίνητο» λέει ο πληφοριοδότης. «Όμως, όπως μπορείτε να δείτε, το Ιράν πίεσε τους δικούς του όρους για τη συμφωνία και προμήθευσε μικρότερα μοντέλα, πολλά από αυτά σπασμένα». Οι δε Ρώσοι δεν είχαν την τεχνογνωσία και τα ανταλλακτικά για την επισκευή των κατεστραμμένων ή δυσλειτουργικών drones.

Το πρότζεκτ είναι εφικτό;

Τα έγγραφα δεν υποδηλώνουν ότι κάποια δυτική εταιρεία προμήθευσε απευθείας το Ιράν ή τη Ρωσία με εξαρτήματα που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή του drone. Οι ειδικοί της Alabuga μπόρεσαν να προμηθευτούν αμέσως τα υλικά που απαιτούνται για την κατασκευή του σκελετού, είτε από ρωσικές, είτε λευκορωσικές ή και κινεζικές εταιρείες.

Παρά τις καθυστερήσεις και τη διαδικασία παραγωγής που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από ηλεκτρονικά εξαρτήματα ξένης παραγωγής, η Μόσχα έχει σημειώσει σταθερή πρόοδο προς τον στόχο της να κατασκευάσει μια παραλλαγή του ιρανικού Shahed-136, ενός επιθετικού drone ικανού να ταξιδεύει περισσότερο. από 1.000 μίλια.

Μπορεί οι δυτικοί ερευνητές να διαπίστωσαν ότι το έργο αντιμετωπίζει προκλήσεις -συμπεριλαμβανομένης της «αμφιβολίας για την ικανότητά του να φτάσει τα επιθυμητά επίπεδα στελέχωσης», αλλά προειδοποιούν ότι η Ρωσία μπορεί να είναι σε θέση να ξεπεράσει αυτές τις δυσκολίες.

«Η Ρωσία έχει έναν αξιόπιστο τρόπο να οικοδομήσει τον επόμενο χρόνο περίπου μια ικανότητα από την περιοδική εκτόξευση δεκάδων εισαγόμενων μη επανδρωμένων αεροσκαφών Shahed-136 καμικάζι εναντίον ουκρανικών στόχων σε πιο τακτικές επιθέσεις με εκατοντάδες από αυτούς», είπε ο Albright.

Σύμφωνα με ανάλυση του Ινστιτούτοι Επιστήμης και Διεθνούς Ασφάλειας το σχέδιο παραγωγής της εγκατάστασης «φαίνεται εφικτό», αλλά έχει «τρωτότητες που θα μπορούσαν να διαταράξουν την ικανότητά της να εκπληρώσει τη σύμβασή της… ή τουλάχιστον να καθυστερήσει την εκπλήρωση».

Πάντως, η ρωσική κυβέρνηση και η Alabuga δεν απάντησαν στην αμερικανική εφημερίδα για σχολιασμό, ενώ το Κρεμλίνο αρνείται ότι λαμβάνει βοήθεια από την Τεχεράνη για drones, λέγοντας ότι η Ρωσία βασίζεται στη δική της έρευνα και ανάπτυξη. Η δε αποστολή του Ιράν στον ΟΗΕ επίσης δεν απάντησε επίσης σε αίτημα για σχολιασμό.