Ο «πόλεμος των τάνκερ» που κηρύσσει ο Λευκός Οίκος – Επικίνδυνα παιχνίδια της Ουάσιγκτον στον Κόλπο

Το Πεντάγωνο εξετάζει το ενδεχόμενο να τοποθετήσει στρατιώτες σε εμπορικά πλοία που διέρχονται από τα στενά του Ορμούζ -που συνδέει τον Περσικό Κόλπο με την Αραβική Θάλασσα και τον ωκεανό- ως απάντηση στις πρόσφατες επιθέσεις του Ιράν, σύμφωνα με Αμερικανό αξιωματούχο. Την είδηση ανέδειξε για πρώτη φορά το Associated Press.

Σημειώνεται ότι το Ιράν έχει κλιμακώσει τις προσπάθειές του να καταλάβει εμπορικά πλοία στις πλωτές οδούς του Κόλπου τους τελευταίους μήνες, μετά τη κατάσχεση από τις ΗΠΑ του δεξαμενόπλοιου Suez Rajanμε με σημαία Νήσων Μάρσαλ, που μετέφερε ιρανικά καύσιμα στη Κίνα τον Απρίλιο.

Ο Αμερικανός αξιωματούχος επιβεβαίωσε ότι πεζοναύτες και ναύτες των ΗΠΑ ετοιμάζονται να υπηρετήσουν ως ομάδες ασφαλείας σε εμπορικά πλοία που ζητούν προστασία από τις ιρανικές δυνάμεις.

Τη πρώτη φορά που οι Αμερικανοί υιοθέτησαν τέτοιο μέτρο, ήταν στη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, δημιουργώντας τη United States Navy Armed Guard, μια φρουρά που υπηρετούσε σε εμπορικά πλοία αναλαμβάνοντας τον χειρισμό των όπλων.

Τη δεύτερη φορά που οι ΗΠΑ προχώρησαν σε παρόμοιο μέτρο ήταν στη διάρκεια του πολέμου Ιράκ-Ιράν (δεκαετία 1980), όταν έστειλαν πολεμικά να συνοδεύουν εμπορικά πλοία, δίχως όμως να τοποθετήσουν στρατεύματα σε εμπορικά. Η επέμβαση είχε μόνο μερική επιτυχία, καθώς μπορεί να απέτρεψε ορισμένες επιθέσεις από πλοία επιφανείας, αλλά το Ιράν κατάφερε να προκαλέσει ζημιές μέσω ναρκών.

Ιρανικό ταχύπλοο παρενοχλεί δεξαμενόπλοιο με σημαία Παναμά στα στενά του Ορμούζ.

Τις προηγούμενες περιπτώσεις που οι ΗΠΑ τοποθέτησε ένοπλη φρουρά σε εμπορικά πλοία ήταν σε περίοδο πολέμου. Σήμερα, εάν το αμερικανικό υπουργείο Άμυνας εγκρίνει τη πρόταση, ο στρατός θα διαθέσει ομάδες περίπου 20 ένοπλων πεζοναυτών και ναυτών για να επιβιβαστούν σε εμπορικά σκάφη που περνάν τα Στενά του Ορμούζ. Το πόσες ομάδες θα αναπτυχθούν εξαρτάται από το πόσες θα ζητήσει η ναυτιλιακή βιομηχανία, είπε ο αξιωματούχος.

Τα επιβιβασθέντα στρατεύματα θα αποτελούν μέρος ενός επιπέδου άμυνας, είπε ο αξιωματούχος, μαζί με άλλα πλοία, αεροσκάφη και μη επανδρωμένα συστήματα που βρίσκονται επί του παρόντος στην περιοχή σε περιπολία ή κατευθύνονται προς αυτήν την κατεύθυνση, συμπεριλαμβανομένων πλοίων από την ομάδα Bataan Amphibious Ready με την 26η Εκστρατευτική Μονάδα Πεζοναυτών επί του σκάφους.

Ο κίνδυνος ενός πολέμου πιο κοντά

Το αμερικανικό Πεντάγωνο εγγυάται ότι η πρόταση δεν είναι ένα «μέτρο κλιμάκωσης», αλλά μάλλον μια απάντηση σε ιρανικές επιθέσεις, όπως ένα περιστατικό της 5ης Ιουλίου κατά το οποίο σκάφη του ιρανικού πολεμικού ναυτικού πυροβόλησαν δύο δεξαμενόπλοια.

Ανεξάρτητα από το πώς θα αποφασίσει η κυβέρνηση Μπάιντεν, η ανακοινωθείσα ανάπτυξη μιας αμφίβιας ομάδας θαλάσσιων εκστρατειών σηματοδοτεί μια ανεπαίσθητη προειδοποίηση προς την Τεχεράνη, αναφέρει το Al Monitor.

Ωστόσο, φαίνεται ότι οι εξηγήσει αυτές δεν πείθουν ακόμα και ανθρώπους στην Ουάσιγκτον που γνωρίζουν καλά ζητήματα άμυνας.

Η πρόταση έρχεται σε περίοδο κλιμάκωσης της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας στον Περσικό Κόλπο, με την αποστολή πλοίων, πεζοναυτών και αεροσκαφών. Κάτι τέτοιο όμως έρχεται σε αντίθεση με τις δηλώσεις των Αμερικανών να μειώσουν, όχι να αυξήσουν, τη στρατιωτική εμπλοκή τους στη Μέση Ανατολή και να στρέψουν την προσοχή και τους πόρους αλλού, ειδικά στην περιοχή της Ανατολικής Ασίας και του Ειρηνικού.

26η Εκστρατευτική Μονάδα Πεζοναυτών (U.S. Marine Corps photo by Cpl. Kyle Jia/Released)

Οποιαδήποτε εξέταση της ανάπτυξης στρατευμάτων των ΗΠΑ σε εμπορικά πλοία πρέπει να αντιμετωπίσει αρκετά σημαντικά ερωτήματα και κινδύνους, αναφέρει σε ανάλυσή του ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Georgetown Paul Pillar.

«Η συνεχιζόμενη -και τώρα, αυξημένη- στρατιωτική εμπλοκή στη Μέση Ανατολή, παρά αυτή την πρόθεση, διαιωνίζει τα τρωτά σημεία των ΗΠΑ. Οι στρατιώτες που θα επιβαίνουν στα πλοία θα γίνουν στόχοι εχθρικών πυρών. Η παρουσία τους ενέχει τον πρόσθετο κίνδυνο να παρασύρει τις ΗΠΑ σε ακόμη μεγαλύτερες ένοπλες συγκρούσεις» λέει ο Pillar.

«Το κυριότερο μεταξύ αυτών είναι ο ουσιαστικός κίνδυνος επεισοδίων στη θάλασσα που οδηγούν σε ευρύτερο πόλεμο μεταξύ των ΗΠΑ και του Ιράν. Αυτός ο κίνδυνος θα προέκυπτε από οποιαδήποτε ενέργεια στην οποία αμερικανικό προσωπικό συμμετείχε σε ανταλλαγές πυρών, αλλά θα ήταν ιδιαίτερα υψηλός σε περίπτωση αμερικανικών απωλειών. Σε απάντηση σε ένα τέτοιο περιστατικό, ισχυρή εσωτερική πολιτική πίεση θα ωθούσε τη διοίκηση σε ακόμη μεγαλύτερη στρατιωτική κλιμάκωση».

Θα προστατεύει συμφέροντα ξένων εταιριών ο αμερικανικός στρατός;

Ένα δεύτερο βασανιστικό ερώτημα είναι ότι ο αμερικανικός στρατός θα αρχίσει να προστατεύει εμπορικές δραστηριότητες που σχετίζονται κυρίως με πληρώματα, πλοιοκτήτες και εμπόρους εμπορευμάτων εκτός των ΗΠΑ.

Οι Αμερικανοί στρατιώτες πιθανότητα θα εγκατασταθούν σε πολλά πλοία των οποίων η αποστολή ορίζεται με βάση τα συμφέροντα ξένων εταιρειών και ξένων κρατών, τα οποία συχνά διαφέρουν από τα συμφέροντα των ΗΠΑ, προειδοποιεί ο Pillar ο οποίος για σχεδόν 30 χρόνια εργαζόταν στις υπηρεσίες πληροφοριών.

«Όταν ένα από αυτά τα σκάφη μπαίνει σε μια δύσκολη κατάσταση στη θάλασσα, ποιος ακριβώς είναι υπεύθυνος; Μπορεί οι Αμερικανοί να επανδρώνουν τα όπλα, αλλά ο καπετάνιος που θα βρίσκεται στο τιμόνι του πλοίο θα είναι ο πλοίαρχος του πλοίου. Τέτοια ερωτήματα έχουν σημασία επειδή η εμφάνιση ή η αποφυγή ενός βίαιου περιστατικού στη θάλασσα μπορεί να εξαρτηθεί από άμεσες αποφάσεις ναυσιπλοΐας που θα επηρεάσουν, ας πούμε, εάν ένα δυνητικά εχθρικό σκάφος πλησιάζει πολύ για άνεση».

Ήταν οι ΗΠΑ, όχι το Ιράν…

Όπως εξηγεί, ο Αμερικανός ακαδημαϊκός, η αποστολή τέτοιων αποστολών σε μια ζώνη περιφερειακών αντιπαλοτήτων δεν είναι απλή υπόθεση προστασίας των «καλών» από τους «κακούς».

«Παρά την αιώνια προσήλωση στο Ιράν, οι περιφερειακοί αντίπαλοι της Τεχεράνης -συμπεριλαμβανομένων αυτών που θέλει να προστατεύσουν οι ΗΠΑ- είναι εξίσου μακριά από τις αμερικανικές αξίες και συμφέροντα. Η Σαουδική Αραβία, παραδοσιακά ο κύριος αντίπαλος, είναι τουλάχιστον εξίσου αυταρχικό κράτος με το Ιράν και καταπιεστικός παραβάτης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του οποίου οι ενέργειες και η ιδεολογία είχαν θανατηφόρες συνέπειες για τους Αμερικανούς τόσο σε ατομικό όσο και σε μεγαλύτερη κλίμακα».

Ο Pillar θεωρεί πως με διαφορετικές πολιτικές των ΗΠΑ, θα είχε αποφευχθεί η κατάσταση να παρενοχλεί το Ιράν τα δεξαμενόπλοια. «Το Ιράν δεν παρενοχλεί τη ναυτιλία επειδή οι Ιρανοί έχουν κάποια «έμφυτη κακία» που τους αναγκάζει να κάνουν τέτοια πράγματα. Όπως συμβαίνει με πολλές άλλες ιρανικές πολιτικές και ενέργειες, αυτή η πρακτική είναι αντιδραστική» υποστηρίζει ο Αμερικανός ειδικός.

«Ήταν οι ΗΠΑ, όχι το Ιράν, που ξεκίνησαν τον τελευταίο γύρο καταδίωξης δεξαμενόπλοιων μιας άλλης χώρας και κατάσχεσης του πετρελαίου της. Οι ενέργειες των ΗΠΑ αντικατοπτρίζουν μια μονομερή πολιτική των ΗΠΑ να προσπαθούν να εμποδίσουν τις εξαγωγές ιρανικού πετρελαίου. Αυτή η πολιτική δεν βασίζεται στο διεθνές δίκαιο και το Ιράν, όπως ήταν αναμενόμενο, χαρακτήρισε την κατάσχεση και πώληση ιρανικού πετρελαίου από τις ΗΠΑ ως «πειρατεία». Η κυβέρνηση των ΗΠΑ δεν βρήκε αγοραστή για ένα δεξαμενόπλοιο γεμάτο ιρανικό πετρέλαιο που κατάσχεσε στη θάλασσα τον Απρίλιο και το έφερε στο Χιούστον, επειδή οι ναυλωτές και οι πιθανοί αγοραστές φοβούνται τις επιπτώσεις».

Η κλιμάκωση της στρατιωτικής παρουσίας και των στρατιωτικών επιχειρήσεων των ΗΠΑ στην περιοχή του Περσικού Κόλπου έρχεται σε άμεση αντίθεση με μια ευπρόσδεκτη πρόσφατη τάση για αποκλιμάκωση των εντάσεων στην περιοχή αυτή, καταλήγει ο Pillar. Αυτή η τάση περιλάμβανε την αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας με τη μεσολάβηση της Κίνας και την αναθέρμανση των σχέσεων μεταξύ του Ιράν και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής των ΗΠΑ πρέπει να σκεφτούν προσεκτικά τι στίγμα θα αφήσουν στη περιοχή, καταλήγει ο Αμερικανός εμπειρογνώμονας.