Κίνα: Το Πεκίνο ελπίζει με την διευρυμένη ομάδα Brics να φέρει τον κόσμο ανάποδα

Όταν ο Σι Τζινπίνγκ είχε μιλήσει το 2019 για μια αναγέννηση της Κίνας με εξωστρέφεια, αυτοπεποίθηση και επενδύσεις, που ήταν σίγουρο ότι θα τοποθετούσε τη χώρα του απέναντι από τις ΗΠΑ, δεν περίμενε ότι ο κοροναϊός θα μετέθετε χρονικά την πραγματοποίηση της μια ολόκληρη 4ετία.

«Επειδή όμως όλα φτάνουν στην ώρα τους για εκείνους που ξέρουν να περιμένουν», όπως είχε πει ο Ονόρε ντε Μπαλζάκ, ο Κινέζος πρόεδρος είναι πλέον σε θέση να κυνηγήσει τον πραγματικό του στόχο.

Να διορθώσει, δηλαδή, τα λάθη που έχει κατά τη γνώμη του το παγκόσμιο σύστημα τα οποία ευνοούν τη Δύση με μπροστάρη τις ΗΠΑ μέσω της επέκτασης της ομάδας των Brics που απαρτίζεται από τη Βραζιλία, τη Ρωσία, την Ινδία, τη Νότια Αφρική και την Κίνα με την προσάρτηση 6 επιπλέον χωρών, της Αργεντινής, της Αιγύπτου, της Αιθιοπίας, του Ιράν, της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.

Όπως σχολίασαν οι Financial Times μετά από πολλές δεκαετίες δυτικής κυριαρχίας των διεθνών ινστιτούτων, η Κίνα κάνει το επόμενο μεγάλο βήμα να χτίσει ένα κλαμπ, που από άποψη οικονομικής δύναμης, μπορεί να γυρίσει τον κόσμο ανάποδα.

Το πολυπόθητο αντίβαρο

«Το Πεκίνο επικεντρώνεται στη δημιουργία ενός αντίβαρου για την ομάδα των G7», σχολιάζει ο Μόριτζ Ρούντολφ, ερευνητής στο κέντρο Paul Tsai China Center της Νομικής Σχολής του Γέιλ στις ΗΠΑ. «Η ενίσχυση της ομάδας των Brics είναι ένα πολύτιμη για την κινεζική ηγεσία», συμπληρώνει ο ίδιος.

Το μέγεθος της νέας ομάδας των 11 χωρών βάζει τη G7 – η οποία αποτελείται από τον Καναδά, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, την Ιαπωνία, το Ηνωμένο Βασίλειο, τις ΗΠΑ και την ΕΕ – στη γωνία, γράφει η βρετανική εφημερίδα.

Για του λόγου το ασφαλές εξαιρώντας την ΕΕ, η οποία θεωρείται το «μη αριθμημένο» μέλος της G7, η ομάδα των προηγμένων δημοκρατιών αντιπροσωπεύει μόλις το 9.8% του παγκόσμιου πληθυσμού και το 29.8% του παγκόσμιου ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ), υπολογιζόμενο με βάση την ισοτιμία αγοραστικής δύναμης (PPP).

Αντίθετα, η νέα ομάδα Brics, αντιπροσωπεύει το 47% του παγκόσμιου πληθυσμού και το 37% του ΑΕΠ, σύμφωνα με την ΡΡΡ. Επιπλέον, κατέχει τη μερίδα του λέοντος στα παγκόσμια αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, καθώς επίσης σημαντικό μερίδιο και άλλες φυσικές πηγές.

Οι αναπτυσσόμενες χώρες

Όλα αυτά, ελπίζει η Κίνα,ότι θα της δώσουν την ώθηση που επιδιώκει εδώ και καιρό για να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο κόσμος. Πράγματι, η κινεζική ηγεσία τρέφει πολλές φιλοδοξίες, μερικές από τις οποίες διατυπώθηκαν με διπλωματική γλώσσα στη διακήρυξη των 26 σελίδων μετά τη σύνοδο κορυφής των Brics αυτή την εβδομάδα.

«Το Πεκίνο αποδείχτηκε ιδιαίτερα επιτυχημένο στη διαμόρφωση της ατζέντας και της συζήτησης των Brics το φετινό χρόνο», αναφέρει η Έλενα Λεγκάρντα, αναλύτρια στην Merics, μια δεξαμενή σκέψης για την Κίνα με έδρα το Βερολίνο. «Μεγάλο μέρος της διακήρυξης των ηγετών αντανακλούσε τις κινεζικές θέσεις», συμπληρώνει η ίδια.

China hopes expanded Brics will turn world upside down https://t.co/J83rOSp2mo

— FT Economics (@fteconomics) August 25, 2023

Μια επαναλαμβανόμενη έκκληση στη διακήρυξη των Brics  αφορούσε τη μεταρρύθμιση των διεθνών θεσμών, ώστε να δοθεί περισσότερη εξουσία στις αναπτυσσόμενες χώρες.

Ένα από αυτά τα αιτήματα αναφερόταν στην αναμόρφωση των θεσμών του Bretton Woods, της Παγκόσμιας Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ). Επί του παρόντος, στις εργασίες των παραπάνω κυριαρχούν οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία και άλλες δυτικές δημοκρατίες.

Βροχή αιτημάτων

Η έκκληση για μεταρρύθμιση περιλάμβανε επίσης ρητό αίτημα για «μεγαλύτερο ρόλο των αναδυόμενων αγορών και των αναπτυσσόμενων χωρών, συμπεριλαμβανομένων σε ηγετικές θέσεις», ανέφερε για την ακρίβεια η διακήρυξη. Υπενθυμίζεται ότι παραδοσιακά, ο πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας είναι Αμερικανός πολίτης, ενώ ο διευθύνων σύμβουλος του ΔΝΤ Ευρωπαίος.

Η διακήρυξη προέτρεπε επίσης για «συνολική μεταρρύθμιση» του ΟΗΕ, την οποία το Πεκίνο θεωρεί κομβική για την παγκόσμια διακυβέρνηση. Μια από αυτές τις μεταρρυθμίσεις που ζητήθηκε αφορά το Συμβούλιο Ασφαλείας, το πιο ισχυρό όργανο του ΟΗΕ, το οποίο θα πρέπει «να αυξήσει την εκπροσώπηση των αναπτυσσόμενων χωρών».

Το Συμβούλιο Ασφαλείας αποτελείται από πέντε μόνιμα μέλη – δύο από τα οποία είναι η Κίνα και η Ρωσία – και 10 μη μόνιμα μέλη. Τόσο η Βραζιλία όσο και η Ινδία, καθώς και άλλες αναπτυσσόμενες χώρες, επιθυμούν αύξηση της δύναμης τους στην κορυφή των Ηνωμένων Εθνών.

Οι μεταρρυθμίσεις αυτές, στην περίπτωση που δρομολογηθούν, θα επιφέρουν μείωση της επιρροής ορισμένων ανεπτυγμένων χωρών στην Παγκόσμια Τράπεζα, το ΔΝΤ και τον ΟΗΕ. Για το λόγο αυτό, άλλωστε, πολλές από αυτές τις απαιτήσεις έχουν προκαλέσει τη σθεναρή αντίδραση των χωρών της G7 και άλλων κρατών του ανεπτυγμένου κόσμου.

Πρόβλημα οι διαφωνίες

Και οι προκλήσεις για το νέο μπλοκ των Brics δεν σταματούν εδώ. Για παράδειγμα, δεν συμφωνούν όλα τα μέλη του, ιδιαίτερα η Ινδία και η Βραζιλία, με τον απροκάλυπτα αντιδυτικό τόνο που έχουν υιοθετήσει η Κίνα και η Ρωσία στις συναντήσεις τους, όπως αποκάλυψε υπό καθεστώς ανωνυμίας στη βρετανική εφημερίδα αξιωματούχος που παρευρέθηκε στις περισσότερες εξ αυτών.

Η γεωπολιτική ενότητα είναι επίσης άπιαστη σε ορισμένα άλλα βασικά ζητήματα, συμπεριλαμβανομένου του πολέμου στην Ουκρανία.

«Υπενθυμίζουμε τις εθνικές μας θέσεις σχετικά με τη σύγκρουση μέσα και γύρω από την Ουκρανία», ανέφερε χαρακτηριστικά η διακήρυξη των Brics, χωρίς να γίνει καμιά αναφορά στη ρωσική εισβολή στα ουκρανικά εδάφη.

«Θα είναι δύσκολο για το Πεκίνο να δημιουργήσει μια παράλληλη δομή με την G7», δήλωσε ο Ρούντολφ, εκτιμώντας ότι τα επίπεδα πολιτικής δυσπιστίας μεταξύ των μελών της Brics είναι υψηλά.

Σε κάθε περίπτωση, η αλήθεια είναι ότι η νέα διευρυμένη ομάδα αντιπροσωπεύει το μπλοκ με τη μεγαλύτερη επιρροή που έχει δημιουργήσει ποτέ ο αναπτυσσόμενος κόσμος. Συνεπώς, έντονη είναι πια η αίσθηση ότι μετά από δεκαετίες αποδοχής των δυτικών κανόνων, η εποχή του «παγκόσμιου νότου» ξημερώνει.