Πώς θα είναι η ζωή μας όταν η ΑΙ θα αναλάβει τα «ηνία»;

Δίχως αμφιβολία η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί άνετα να δηλώνει πρωταγωνίστρια το 2023, καθώς όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα πάνω της. Σε αντίθεση όμως με τον θόρυβο που έχουν δημιουργήσει η κρυπτογράφηση και NFT, ο οικονομικός αντίκτυπος της ΤΝ είναι πολύ μεγαλύτερος, όπως επισημαίνει σε έκθεσή της η UBS.

Όπως επισημαίνεται, είναι έκδηλος ο φόβος για ένα ζοφερό μέλλον, σε ένα σενάριο στο οποίο η τεχνητή νοημοσύνη συμμαχεί με τη ρομποτική, την αυτοματοποίηση και την ψηφιοποίηση για να πλήξει οικονομικά τους ανθρώπους. Οι μη ρεαλιστικές ανησυχίες σχετικά με τον αντίκτυπο της νέας τεχνολογίας είναι φυσιολογικές -στην πρώτη βιομηχανική επανάσταση, η ατμομηχανή υποτίθεται ότι θα έφερνε ειρήνη σε όλο τον κόσμο, χαμηλότερη φορολογία και μείωση του χρέους. Προσδοκίες που ακόμη και σήμερα δεν έχουν επιτευχθεί. Η πρόβλεψη της δυνητικής καταστροφικής δύναμης της τεχνολογίας δεν είναι επίσης ασυνήθιστη -στην τρίτη βιομηχανική επανάσταση, οι διαφημίσεις των κατασκευαστών ηλεκτρονικών υπολογιστών τόνιζαν ότι οι αξιόπιστοι υπολογιστές θα αντικαθιστούσαν πλήρως τους αναξιόπιστους ανθρώπινους εργαζόμενους.

Αυτές οι προσδοκίες προκύπτουν από το γεγονός ότι οι βιομηχανικές επαναστάσεις είναι ριζοσπαστικές. Το εισόδημα, η κοινωνική θέση και η ασφάλεια της εργασίας αλλάζουν σε μια βιομηχανική επανάσταση. Η συμβολή της τεχνητής νοημοσύνης στην τέταρτη βιομηχανική επανάσταση προφανώς και θα επιτείνει τον φόβο και την αβεβαιότητα.

Σύμφωνα με τους αναλυτές της UBS, υπάρχουν τέσσερις τομείς στους οποίους οι οικονομολόγοι μπορούν να πουν κάτι λογικό για τον αντίκτυπο της ΤΝ γενικά. Αυτοί οι τομείς είναι οι εξής: οι θέσεις εργασίας, η ανάπτυξη, ο πληθωρισμός και η πολιτική.

1. Τεχνητή νοημοσύνη και θέσεις εργασίας

Όταν κάνει την εμφάνισή της μια νέα τεχνολογία, μαζί της εμφανίζονται και νέοι ρόλοι και τρόποι εργασίας. Οι νέοι τρόποι εργασίας συνεπάγονται ότι ορισμένες θέσεις εργασίας θα χαθούν και ότι θα δημιουργηθούν θέσεις που δεν υπήρχαν ποτέ πριν.

Όπως συμβαίνει σχεδόν με κάθε άλλη μορφή τεχνολογίας, η υιοθέτηση της ΤΝ αποσκοπεί στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας στην αγορά εργασίας. Αποτελεσματικότητα σημαίνει να παράγουμε περισσότερα με λιγότερα -αλλά αν τα «λιγότερα» συνεπάγεται «λιγότερη εργασία», τότε θα χαθούν συγκεκριμένες θέσεις. Η υπόθεση αυτή τροφοδοτεί τον φόβο ότι η ανθρωπότητα θα αυτοματοποιηθεί από την οικονομία. Ο φόβος της απώλειας θέσεων εργασίας είναι αρκετά διαδεδομένος. Οι σεναριογράφοι και ηθοποιοί στις ΗΠΑ απεργούν απαιτώντας διαβεβαιώσεις ότι δεν θα αντικατασταθούν από την τεχνητή νοημοσύνη.

Η τεχνολογία δημιουργεί επίσης νέες θέσεις εργασίας. Υπάρχουν τρεις τρόποι με τους οποίους συμβαίνει αυτό: Άμεσα, μέσω της αποτελεσματικότητας και έμμεσα μέσω της μετατόπισης των προτύπων ζήτησης.

Η άμεση επίδραση

Κάθε νέα τεχνολογία δημιουργεί άμεσα νέες θέσεις εργασίας. Οι μηχανικοί της πρώτης βιομηχανικής επανάστασης, οι ηλεκτρολόγοι της δεύτερης βιομηχανικής επανάστασης και οι προγραμματιστές ηλεκτρονικών υπολογιστών της τρίτης βιομηχανικής επανάστασης βρήκαν αντικείμενο απασχόλησης χάρη στην εισαγωγή της εκάστοτε νέας τεχνολογίας. Χωρίς αυτή την τεχνολογία, οι θέσεις εργασίας δεν θα υπήρχαν. Η τεχνητή νοημοσύνη δεν διαφέρει -θα απαιτηθούν άνθρωποι που θα πρέπει να εκπαιδευτούν να κάνουν τις σωστές ερωτήσεις και θα πρέπει να κατασκευαστούν υπολογιστές για να λειτουργήσει η τεχνητή νοημοσύνη.

Η αποδοτικότητα μπορεί επίσης να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας, καθώς τα προϊόνται θα καθίστανται φθηνότερα. Σε έναν κόσμο όπου τα μέσα ενημέρωσης σήμαιναν εφημερίδες, υπήρχαν πολύ λίγοι «παράγοντες επιρροής» επειδή ήταν ακριβό να επικοινωνείς με μεγάλο αριθμό ανθρώπων. Στη σύγχρονη εποχή, το να είσαι influencer στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχει γίνει μια βιώσιμη καριέρα για κάποιους. Αυτές οι θέσεις εργασίας προέκυψαν μόνο επειδή η εισαγωγή της νέας τεχνολογίας μείωσε σημαντικά το κόστος επικοινωνίας με εκατομμύρια ανθρώπους. Καθώς η τεχνητή νοημοσύνη μειώνει το κόστος που αφορά την πρόσβαση, την επεξεργασία, ή την παρουσίαση της πληροφορίας, θα δημιουργηθούν θέσεις εργασίας οι οποίες θα επωφεληθούν από αυτό.

Η έμμεση επίδραση

Επειδή η τεχνολογική αλλαγή όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι επαναστατική, ο αντίκτυπος που έχει στην κοινωνία θα διαταράξει έμμεσα και την αγορά εργασίας μέσω της αλλαγής των προτύπων ζήτησης. Για παράδειγμα, εάν η ΤΝ μειώσει τον χρόνο που απαιτείται για την εκτέλεση ορισμένων εργασιών, μπορεί να αυξήσει τον ελεύθερο χρόνο που θα έχουν κάποιοι εργαζόμενοι. Ο μεγαλύτερος ελεύθερος χρόνος σημαίνει περισσότερες θέσεις εργασίας σε κλάδους που σχετίζονται με τον ελεύθερο χρόνο. Η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να αυξήσει τον αριθμό των ατόμων που απασχολούνται με την κατασκευή εργαλείων κηπουρικής, τη μαγνητοσκόπηση ταξιδιών ή ως προσωπικοί γυμναστές, κατηγορίες εργαζομένων που θα παρέχουν υπηρεσίες στην αυξημένη ζήτηση για ελεύθερο χρόνο. Κάτι που έχει συμβεί και στο παρελθόν. Το 1930, ο Βρετανός οικονομολόγος Τζον Μέιναρντ Κέινς προέβλεψε ότι μέχρι το 2030 όλοι θα εργάζονται 15 ώρες την εβδομάδα και όχι περισσότερο. Η πρόβλεψη αυτή δεν είναι τόσο λανθασμένη όσο φαίνεται -ενώ ο χρόνος στην αμειβόμενη εργασία δεν έχει μειωθεί τόσο δραματικά όσο προέβλεψε ο Κέινς, ο χρόνος που δαπανάται για τις μη αμειβόμενες δουλειές του νοικοκυριού έχει συρρικνωθεί δραματικά εξαιτίας της χρήσης της τεχνολογίας. Η προκύπτουσα αύξηση του ελεύθερου χρόνου ήταν λίγο πολύ αυτό που προέβλεψε ο Κέινς και δημιούργησε τεράστιο αριθμό θέσεων εργασίας στη βιομηχανία του ελεύθερου χρόνου.

Αυτό σημαίνει ότι σε μακροοικονομικό επίπεδο, η τεχνητή νοημοσύνη είναι απίθανο να δημιουργήσει μαζικά ανεργία μακροπρόθεσμα. Κάποιες από τις υπάρχουσες θέσεις εργασίας καταργούνται, νέες θέσεις δημιουργούνται και ορισμένες που ήδη υπάρχουν θα αυξηθούν σε αριθμό. Το πρόβλημα είναι ότι αυτή η ισορροπία είναι πιθανό να συμβεί μόνο μακροπρόθεσμα, ενώ βραχυπρόθεσμα οι ανισορροπίες στην αγορά εργασίας μπορεί να είναι πιο επώδυνες.

Η ανάλυση των καθηκόντων

Ο βασικός κανόνας για την ανάλυση του αντίκτυπου της τεχνολογίας στην απασχόληση είναι η ανάλυση των καθηκόντων σε κάθε εργασία. Εάν η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να κάνει περισσότερο από τη μισή δουλειά ενός εργαζόμενου, τότε είναι καιρός να αλλάξει δουλειά. Αν η ΑΙ μπορεί να κάνει λιγότερα από τα μισά καθήκοντα, τότε η δουλειά θα αλλάξει. Όπως συνεπάγεται αυτό, οι θέσεις εργασίας θα χαθούν. Ωστόσο, ακόμη και αν μια θέση εργασίας δεν αντικατασταθεί από την ΤΝ, το πόσο ευέλικτη θα είναι η στάση του εργαζόμενου θα εξακολουθεί να είναι σημαντικό. Εάν μέρος της εργασίας ενός εργαζομένου έχει αλλάξει από την Τεχνητή Νοημοσύνη ή κάποια άλλη τεχνολογία, ο εργαζόμενος θα πρέπει να προσαρμοστεί ή θα διακινδυνεύσει να αντικατασταθεί από κάποιον που θα «αγκαλιάσει» τον νέο τρόπο εργασίας.

Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της ΤΝ είναι η δυνητική ταχύτητα της υιοθέτησής της και συνεπώς η ταχύτητα αλλαγής στην αγορά εργασίας. Το διαδίκτυο χρειάστηκε χρόνο για να αλλάξει την οικονομία, επειδή απαιτούσε έναν μεγάλο όγκο καταναλωτών να το χρησιμοποιήσει. Αναμφισβήτητα, μόνο με την φορητή πρόσβαση στο διαδίκτυο άρχισαν να εμφανίζονται οι πλήρεις ανατρεπτικές δυνάμεις. Η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι κυρίως μια πρωτοβουλία υπό την ηγεσία των επιχειρήσεων -και λόγω κόστους, τουλάχιστον επί του παρόντος, θα επικεντρωθεί στις μεγάλες εταιρείες. Ένας μικρός αριθμός ανθρώπων που θα πάρει την απόφαση να υιοθετήσει την ΤΝ θα αλλάξει την αγορά εργασίας και επειδή ο αριθμός των υπευθύνων λήψης αποφάσεων είναι μικρότερος, η υιοθέτηση μπορεί να πραγματοποιηθεί ταχύτερα.

Η ταχύτητα της υιοθέτησης αποτελεί πρόκληση. Ένας βραδύτερος ρυθμός αλλαγής θα επέτρεπε στους παλαιότερους εργαζόμενους να αποσυρθούν σταδιακά από το εργατικό δυναμικό, ενώ οι νεοεισερχόμενοι θα γνωρίζουν μόνο τον νέο τρόπο εργασίας. Η ταχεία αλλαγή αυξάνει τον κίνδυνο αυτού που οι οικονομολόγοι αποκαλούν «ανεργία τριβής», όπου οι άνθρωποι δεν είναι σε θέση ή δεν επιθυμούν να επανεκπαιδευτούν για τις νέες θέσεις εργασίας. Ένας υπάλληλος σε δικηγορικό γραφείο που μένει άνεργος από την Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να βρει ενδιαφέρον να γίνει influencer στο TikTok. Η υιοθέτηση της ΤΝ θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα βραχυπρόθεσμο πρόβλημα ανεργίας παράλληλα με την έλλειψη εργατικού δυναμικού, καθώς οι εργαζόμενοι με παρωχημένες δεξιότητες είναι ακατάλληλοι για τις διαθέσιμες κενές θέσεις εργασίας.

2. Τεχνητή νοημοσύνη και ανάπτυξη

Υπάρχει η υπόθεση ότι η τεχνολογική αλλαγή θα αυξήσει τους ρυθμούς ανάπτυξης. Ορισμένοι οικονομολόγοι κάνουν μακροπρόθεσμες προβλέψεις για τον αντίκτυπο της Τεχνητής Νοημοσύνης στο παγκόσμιο ΑΕΠ, με μια σιγουριά που βασίζεται στο γεγονός ότι σε δέκα χρόνια κανείς δεν θα θυμάται τις αχρείαστα ακριβείς προβλέψεις τους.

Η αλήθεια είναι ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη είναι πιθανό να ενισχύσει το βιοτικό επίπεδο, ωστόσο μπορεί να μην έχει την ίδια επίδραση στην οικονομική ανάπτυξη. Το ΑΕΠ χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει το μοντέλο που υπήρχε πριν από εκατό χρόνια -οικονομίες παραγωγής-, όπου η παραγωγή αγαθών καθόριζε το βιοτικό επίπεδο. Οι οικονομικές ανάγκες έχουν εξελιχθεί από την επιδίωξη των υλικών αγαθών και ο συνδυασμός της μείωσης του πληθυσμού και ο εντεινόμενος προβληματισμός για τη βιωσιμότητα θέτει εύλογα ερωτήματα σχετικά με το πώς μπορεί να αξιοποιηθεί η αποτελεσματικότητα που προέρχεται από την ΤΝ.

Τα κέρδη της αποδοτικότητας από την τεχνητή νοημοσύνη και άλλες τεχνολογίες μπορεί να κατευθύνονται προς την αύξηση της παραγωγής, όμως αυτό είναι κάτι που δεν είναι σίγουρο. Η πιθανότητα είναι ότι τα κέρδη της αποδοτικότητας από την ΤΝ θα χρησιμοποιηθούν για να σταθεροποιηθεί η οικονομική παραγωγή, όμως αυτή η παραγωγή θα επιτευχθεί με λιγότερες εισροές. Κάτι που θα δημιουργούσε μηδενική οικονομική ανάπτυξη, θα ήταν όμως θετικό με την ευρύτερη έννοια του οικονομικού αντίκτυπου. Κάποιες άλλες αλλαγές στην τέταρτη βιομηχανική επανάσταση παράγουν ήδη αυτό το αποτέλεσμα. Η ψηφιοποίηση σημαίνει ότι ο κόσμος έχει πρόσβαση σε ένα ευρύτερο φάσμα μουσικής και κινηματογραφικών ταινιών, υψηλότερης ποιότητας, χωρίς τα υλικά που απαιτούνται για την παραγωγή compact discs και DVD. Η ποιότητα και η ποσότητα της παραγωγής έχει αυξηθεί, ενώ η εισροή πόρων έχει μειωθεί. Η τεχνητή νοημοσύνη είναι πιθανό να παράγει παρόμοια αποτελέσματα.

Η αποτελεσματικότητα της οικονομίας

Ενώ η εφαρμογή της ΤΝ είναι πιθανό να προωθήσει την αποτελεσματικότητα, υπάρχει επίσης ένας πολύ σαφής κίνδυνος ότι η αντίδραση στην τεχνολογία μπορεί να καταστήσει σκόπιμα την οικονομία αναποτελεσματική. Αυτή οι αναποτελεσματικότητα θα λειτουργήσει επιβραδυντικά για την ανάπτυξη σε ορισμένους κλάδους. Από τη μεριά τους, οι πολιτικές αντιδράσεις θα μπορούσαν να επιδιώξουν τον περιορισμό της χρήσης της ΤΝ με την πεποίθηση ότι αυτό θα διατηρήσει την απασχόληση βραχυπρόθεσμα.

Όμως αναποτελεσματικότητα μπορεί να προκύψει και στον ιδιωτικό τομέα, στην προσπάθειά του να διατηρήσει τα κέρδη του. Για παράδειγμα, η οικονομική έρευνα θα μπορούσε να χωριστεί σε έρευνα που παράγεται από την ΤΝ και σε έρευνα που παράγεται από τον άνθρωπο. Οι οικονομολόγοι πιθανόν να συναντήσουν δυσκολίες στο να αρνηθούν την πρόσβαση της ΤΝ στην ανθρώπινη έρευνα. Για παράδειγμα, η απαγόρευση της ηλεκτρονικής πρόσβασης στην έρευνα, θα έκανε πιο δύσκολη τη διάδοσή της και συγχρόνως θα απέκλειε το περιεχόμενο της έρευνας ως πληροφορία της ΤΝ.

3. Τεχνητή νοημοσύνη και πληθωρισμός

Η τεχνητή νοημοσύνη θα έχει καθοδική επίδραση στον πληθωρισμό. Εάν η μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα σημαίνει ότι μπορούμε να κάνουμε περισσότερα με λιγότερα, το κόστος θα πρέπει να μειωθεί. Μερικά ή όλα από αυτά τα χαμηλότερα κόστη θα περάσουν στους καταναλωτές (τα περιθώρια κέρδους μπορεί επίσης να διευρυνθούν). Όπως οι περισσότερες τεχνολογικές εξελίξεις, η ΤΝ θα μειώσει τις τιμές σε ορισμένους κλάδους της οικονομίας. Ωστόσο, η τεχνητή νοημοσύνη θα αυξήσει πιθανώς και ορισμένες τιμές. Το πιο ασυνήθιστο είναι ότι η ΤΝ μπορεί να επαναφέρει τις οικονομίες σε ένα παλαιότερο σύστημα τιμολόγησης.

Καθώς η ΤΝ μειώνει τις τιμές σε συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας, μπορεί να προκαλέσει ισχυρότερη ζήτηση και υψηλότερες τιμές σε άλλους κλάδους. Αυτός είναι ο παραλληλισμός με τον τρόπο με τον οποίο η ΤΝ μπορεί να δημιουργήσει θέσεις εργασίας σε έναν κλάδο μειώνοντας το κόστος σε έναν άλλο. Στην πρώτη βιομηχανική επανάσταση, η εισαγωγή μηχανών, όπως η κλωστοϋφαντουργική μηχανή, προκάλεσε σημαντική αύξηση στην προσφορά νημάτων. Αυτή η αύξηση οδήγησε με τη σειρά της, αύξηση της ζήτησης για ύφανση, προκειμένου να μετατραπούν αυτά τα άφθονα αποθέματα νήματος σε ύφασμα. Η συμφόρηση της προσφοράς στην ύφανση σήμαινε ότι η τιμή αυξανόταν ανάλογα (μέχρις ότου η βιομηχανία επίσης μηχανοποιηθεί). Συνολικά, η επίδραση των χαμηλότερων τιμών θα πρέπει να υπερτερεί της επίδρασης των υψηλότερων τιμών, όμως ορισμένες συγκεκριμένες τιμές μπορεί να αυξηθούν ως αποτέλεσμα των μεταβαλλόμενων προτύπων ζήτησης που εισήγαγε η ΤΝ.

«Παρωχημένος» πληθωρισμός

Αν και η ΤΝ είναι πιθανό να αποτελέσει μια γενική δύναμη για αποπληθωρισμό -ιδίως στην αρχή-, υπάρχει ένας τρόπος με τον οποίο η ΤΝ θα μπορούσε να καταστήσει την έννοια του πληθωρισμού σε μια οικονομία ουσιαστικά παρωχημένη.

Ο πληθωρισμός, όπως είναι σήμερα αντιληπτός στις χρηματοπιστωτικές αγορές, βασίζεται στην ιδέα ότι όλοι πληρώνουν περίπου την ίδια τιμή για ένα αγαθό ή μια υπηρεσία. Οι τιμές διαφέρουν από πωλητή σε πωλητή ή από περιοχή σε περιοχή. Ο περιφερειακός πληθωρισμός στις ΗΠΑ παρουσιάζει σημαντικές αποκλίσεις για πανομοιότυπα είδη και τα δεδομένα τιμών ανά είδος στο Ηνωμένο Βασίλειο δείχνουν ότι διαφορετικά καταστήματα χρεώνουν διαφορετικές τιμές για το ίδιο προϊόν. Όμως η γενική ιδέα είναι ότι οι μεμονωμένοι αγοραστές συνήθως χρεώνονται όλοι την ίδια τιμή στο ίδιο κατάστημα την ίδια στιγμή. Το κατάστημα έχει μια σταθερή τιμή και όλοι πληρώνουν την ίδια σταθερή τιμή.

«Ιδιωτική» τιμολόγηση

Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να το αλλάξει αυτό, σε συνδυασμό με την άνοδο του διαδικτυακού λιανικού εμπορίου. Ένα εικονικό κατάστημα μπορεί να είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει την τεχνητή νοημοσύνη για να κρίνει πόσο ακριβώς ένας καταναλωτής θέλει να διαθέσει για ένα συγκεκριμένο προϊόν -ποια είναι η μέγιστη τιμή που θα ήταν διατεθειμένος να πληρώσει. Στη συνέχεια, θα χρεώνει αυτό το άτομο με την προσωπική του, μέγιστη τιμή. Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί στη συνέχεια να ενημερώσει τον λιανοπωλητή ότι ένας άλλος καταναλωτής είναι διατεθειμένος να πληρώσει μια χαμηλότερη τιμή και έτσι η τιμή που θα χρεωθεί θα είναι η χαμηλότερη, προσωπική τιμή. Ένα τρίτο άτομο μπορεί να κριθεί ότι είναι πρόθυμο να πληρώσει μια υψηλότερη τιμή και η τιμή του θα είναι υψηλότερη, και ούτω καθεξής. Αυτή η εξατομικευμένη τιμολόγηση είναι γνωστή ως διάκριση τιμών πρώτου βαθμού. Πρόκειται για ένα σύστημα τιμολόγησης που μεγιστοποιεί τα κέρδη των πωλητών.

Η διάκριση τιμών πρώτου βαθμού δεν θα εφαρμόζεται σε όλες τις τιμές σε μια οικονομία. Πιθανότατα θα περιορίζεται στις εικονικές πωλήσεις, επειδή τότε είναι που η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να δώσει στον πωλητή μοναδικές πληροφορίες για το πόσο αποφασισμένος είναι ο καταναλωτής να αγοράσει το προϊόν που πωλείται.

Το παραδοσιακό παζάρι

Η διάκριση τιμών πρώτου βαθμού δεν είναι κάτι καινούργιο. Πρόκειται για την ηλεκτρονική μορφή που ξέρουμε όλοι ως παζάρι, όπου κάθε αγοραστής πληρώνει διαφορετική τιμή -ένας μηχανισμός που υπάρχει εδώ και χιλιετίες. Πριν από τον εικοστό αιώνα, αυτό ήταν σύνηθες ακόμη και στα καταστήματα -μάλιστα, ήταν φυσιολογικό εκτός των μεγάλων πόλεων. Ο καταστηματάρχης γνώριζε προσωπικά τους πελάτες του και έκρινε τι μπορούσαν να πληρώσουν για τα αγαθά που πωλούσαν. Διαφορετικοί πελάτες στο κατάστημα του χωριού χρεώνονταν με διαφορετικές, εξατομικευμένες τιμές. Ακόμη και όταν αγόραζαν ένα πανομοιότυπο προϊόν, ο άρχοντας θα χρεωνόταν υψηλότερη τιμή από ότι ο εργάτης γης. Αργότερα, ο ανώνυμος χαρακτήρας της μαζικής κατανάλωσης σήμαινε ότι οι τυποποιημένες τιμές που εφαρμόζονταν αδιακρίτως έγιναν κανόνας. Ο υπάλληλος στο ταμείο ενός πολυκαταστήματος δεν γνωρίζει προσωπικά όλους τους πελάτες του και επομένως δεν είναι δυνατόν να χρησιμοποιεί τις εξατομικευμένες τιμές. Όμως η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί ενδεχομένως να προσφέρει στους πωλητές την ευκαιρία να «γνωρίζουν» τον πελάτη τους με τον ίδιο τρόπο που το έκαναν οι πρόγονοί τους του δέκατου όγδοου και δέκατου ένατου αιώνα. Για ορισμένους κλάδους της οικονομίας, μπορεί η ΤΝ να σημαίνει την επιστροφή στο παζάρι και θα προσφέρεται στους πωλητές την ευκαιρία να «γνωρίζουν» τον πελάτη τους με τον ίδιο τρόπο που το έκαναν οι πρόγονοί τους τον 18^ο και 19^ο αιώνα.

Η τεχνητή νοημοσύνη στην τιμολόγηση θα σήμαινε επομένως ότι η εμπειρία ενός ατόμου από τις μεταβολές των τιμών σε συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας θα μπορούσε να είναι πολύ διαφορετική από τον αναφερόμενο μέσο όρο του πληθωρισμού. Εάν ο πληθωρισμός εξακολουθεί να βασίζεται στη δειγματοληψία των τιμών στην οικονομία, δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι οι τιμές σε μεγάλο μέρος της οικονομίας χρεώνονται το ίδιο. Η μέτρηση ενός δείκτη τιμών στην οικονομία καθίσταται γρήγορα άνευ νοήματος.

Ενδέχεται να καταβληθούν προσπάθειες για να αποτραπεί η εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης στην τιμολόγηση με τέτοιο τρόπο ώστε να προκύψουν διακρίσεις πρώτου βαθμού στις τιμές. Ένας λόγος γι’ αυτό είναι ότι η διάκριση πρώτου βαθμού μπορεί συχνά να παράγει αποτελέσματα που φαίνονται προκατειλημμένα. Για παράδειγμα, τα μέλη μιας εθνικής ομάδας χρεώνονται συνήθως μια υψηλότερη τιμή από τα μέλη άλλων εθνικών ομάδων. Όταν υπάρχει επαρκής διαφάνεια των τιμών, που επιτρέπει στους καταναλωτές να συγκρίνουν άμεσα τις τιμές που χρεώνονται εκείνοι με τις τιμές που χρεώνονται σε άλλους καταναλωτές, η κοινωνική πειθαρχία (ή ο ανταγωνισμός) μπορεί να αμφισβητήσει τις διακρίσεις. Όμως αν οι τιμές «αλλάζουν» -ή αλλάζουν γρήγορα (ακόμη και ανά ώρα)- η διαφάνεια μπορεί να υποστεί ζημιά.

Ο αρχικός αντίκτυπος της Τεχνητής Νοημοσύνης είναι επομένως πιθανό να επιφέρει χαμηλότερο πληθωρισμό και πιθανώς να δημιουργήσει αποπληθωρισμό για συγκεκριμένα προϊόντα ή υπηρεσίες. Ωστόσο, θα υπάρξουν σχετικές μεταβολές των τιμών και ορισμένα προϊόντα και υπηρεσίες ενδέχεται να παρουσιάσουν αυξανόμενη ζήτηση και αυξανόμενες τιμές καθώς θα εισάγεται η ΤΝ. Μακροπρόθεσμα, το ενδεχόμενο η ΤΝ να επιτρέψει στις εταιρείες να επιστρέψουν στις παραδοσιακές διακρίσεις τιμών πρώτου βαθμού σημαίνει ότι η μέτρηση του πληθωρισμού σε επίπεδο οικονομίας μπορεί να καταστεί λιγότερο σημαντική.

4. Τεχνητή νοημοσύνη και πολιτική

Η τεχνητή νοημοσύνη θα αλλάξει την πολιτική και αυτό θα ανατροφοδοτήσει την οικονομική ανάπτυξη. Η αλλαγή αυτή δεν αφορά την απειλή ότι οι εικόνες που δημιουργούνται από την ΤΝ και άλλα μέσα ενημέρωσης θα επηρεάσουν τις πολιτικές εκστρατείες (ο υποψήφιος για τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ Ρον Ντεσάντις φέρεται να χρησιμοποίησε σε πολιτικές διαφημίσεις εικόνες δημιουργημένες με ΤΝ του επίσης υποψηφίου Ντόναλντ Τραμπ). Πριν από την εφεύρεση της φωτογραφικής μηχανής, οι πολιτικές εικόνες παραμορφώνονταν συστηματικά για προπαγανδιστικούς σκοπούς και η παραποίησης της φωτογραφίας δεν είναι κάτι άγνωστο. Ο οικονομικός αντίκτυπος της ΤΝ στην πολιτική έρχεται μέσω των πολιτικών και κοινωνικών αντιδράσεων στην τεχνολογική αλλαγή. Ο κρίσιμος παράγοντας εδώ είναι ο γρήγορος ρυθμός αλλαγής που μπορεί να εισαγάγει η ΤΝ.

Αν η ΤΝ αλλάξει γρήγορα τον τρόπο που εργαζόμαστε, ορισμένοι εργαζόμενοι δεν θα μπορέσουν να προσαρμοστούν εγκαίρως – η «ανεργία τριβής» που ήδη αναφέρθηκε. Είναι κατανοητό, οι πολιτικοί ανησυχούν για την αύξηση της ανεργίας και μπορεί να προσπαθήσουν να θέσουν σε εφαρμογή πολιτικές για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Οι αποτελεσματικές πολιτικές θα επικεντρώνονταν στην εκπαίδευση και την επανεκπαίδευση, όμως είναι πολιτικές για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και τα οφέλη μπορεί να μην προλάβουν να επιδράσουν μέσα σε έναν εκλογικό κύκλο. Οι αναποτελεσματικές αλλά ανατρεπτικές πολιτικές θα προσπαθούσαν να περιορίσουν τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης για τη διατήρηση παρωχημένων θέσεων εργασίας. Το πολιτικό πλεονέκτημα είναι ότι ένας πολιτικός φέρεται να κάνει κάτι και η ζημία από αυτή την πολιτική μπορεί να μην πραγματοποιηθεί εντός ενός εκλογικού κύκλου. Οι φόροι στα ρομπότ είναι ένα παράδειγμα αυτού του είδους καταστροφικής πολιτικής. Αυτές οι πολιτικές επιφέρουν αναποτελεσματικότητα και τελικά θα φέρουν σε μια οικονομία ανταγωνιστικό μειονέκτημα.

Η θέση των ανθρώπων στην κοινωνία

Η κοινωνικοπολιτική αντίδραση είναι επίσης μια δυνητικά οικονομικά καταστροφική. Οι αλλαγές που προκύπτουν από την Τεχνητή Νοημοσύνη θα αλλάξουν τη σχετική θέση των ανθρώπων στην κοινωνία. Το εισόδημα και η κοινωνική θέση ορισμένων ομάδων θα περιορισθούν, ενώ άλλες ομάδες θα έχουν σημαντικές βελτιώσεις και στα δύο. Ενώ τα αίτια αυτών των αλλαγών είναι πολύπλοκα, η τάση των ανθρώπων είναι να αναζητούν μια απλή λύση. Το αν η απλή λύση είναι και η σωστή είναι μια απλή σύμπτωση. Κάτι που οδηγεί στην ανάπτυξη της «οικονομίας των αποδιοπομπαίων τράγων» -την εύρεση μιας ομάδας στην κοινωνία που πρέπει να κατηγορηθεί για τη σχετική μείωση του εισοδήματος και της κοινωνικής θέσης. Αυτό στη συνέχεια ενθαρρύνει την «πολιτική των προκαταλήψεων», όπου οι πολιτικές θέτουν εμπόδια με στόχο την επίθεση στο εισόδημα ή την κοινωνική θέση της όποιας ομάδας έχει καταστεί ο αποδιοπομπαίος τράγος.

Η άνοδος της οικονομικής πολιτικής των αποδιοπομπαίων τράγων και των πολιτικών προκατάληψης είναι κάτι που συμβαίνει σε κάθε περίοδο τεχνολογικών ανακατατάξεων, όμως οι επιπτώσεις είναι πιθανό να είναι ιδιαίτερα επιζήμιες για τις οικονομίες της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης. Υπάρχουν δύο λόγοι γι’ αυτό. Πρώτον, η προκατάληψη θέτει εμπόδια στην ευελιξία της αγοράς εργασίας. Για να αξιοποιήσουν στο έπακρο την Τεχνητή Νοημοσύνη και άλλες τεχνολογίες, οι εταιρείες πρέπει να είναι σε θέση να απασχολούν το σωστό άτομο, στη σωστή θέση εργασίας, τη σωστή στιγμή. Η παράλογη διάκριση σε βάρος κάποιου, είτε λόγω προσωπικής είτε λόγω επίσημα εγκεκριμένης προκατάληψης, εμποδίζει αυτό να συμβεί και αποδυναμώνει την αποτελεσματικότητα που μπορεί να προσφέρει η νέα τεχνολογία. Δεύτερον, η οικονομία των αποδιοπομπαίων τράγων συχνά εστιάζει στους αλλοδαπούς -οι οποίοι αποτελούν εύκολο στόχο εδώ και αιώνες. Κάτι που ενθαρρύνει τον οικονομικό εθνικισμό, βλάπτοντας τόσο τις εμπορικές όσο και τις επενδυτικές ροές και διαταράσσοντας περαιτέρω την αποδοτικότητα που μπορεί να προσφέρει η τεχνητή νοημοσύνη.

Η ζωή με τους «επικυρίαρχους« της Τεχνητής Νοημοσύνης

Τα οικονομικά της Τεχνητής Νοημοσύνης δεν διαφέρουν ιδιαίτερα από τα οικονομικά άλλων νέων μορφών τεχνολογίας -είναι τα οικονομικά της «αναστάτωσης». Η μεγαλύτερη δυνητική διαφορά που προκύπτει από την ΤΝ είναι η ταχύτητα με την οποία είναι πιθανό να λάβει χώρα η αναστάτωση. Καθώς οι άνθρωποι, οι πολιτικοί και οι οικονομικοί θεσμοί έχουν λιγότερο χρόνο να προσαρμοστούν, η «τριβή της αλλαγής» είναι πιθανό να έρθει τάχιστα.

Η μακροοικονομική απάντηση στην πρόκληση της ΤΝ δεν είναι κάτι καινούργιο. Στην έκθεσή της η UBS εστιάζει στις εξής παραμέτρους:

– Η εκπαίδευση των ανθρώπων ώστε να είναι ευέλικτοι και να προσαρμόζονται στις μεταβαλλόμενες συνθήκες.

– Να μην προσπαθούμε να συγκρατήσουμε την παλίρροια της αλλαγής, αλλά να εντοπίσουμε ποιες νέες ευκαιρίες μπορεί να δημιουργηθούν.

– Εργασία για να διασφαλιστεί ότι τα κέρδη αποδοτικότητας ωφελούν μια ευρεία ομάδα της κοινωνίας και ότι τα οφέλη καταγράφονται σωστά.

– Χρήση όλων αυτών των δυνάμεων για να διασφαλισθεί ότι οι δυνάμεις της οικονομίας των αποδιοπομπαίων τράγων και της πολιτικής των προκαταλήψεων θα κρατηθούν υπό έλεγχο.

Η αλλαγή που φέρνει η ΤΝ είναι πιθανό να είναι σημαντική. Η σημαντική αλλαγή δεν σημαίνει ότι είναι κάτι κακό.

Πηγή: ΟΤ