Γέιλ: Η επιστήμη του πραγματικού ευ ζην – Ποιος έχει τα «κλειδιά» της ευτυχίας μας;

Μπορεί εμείς στην Ελλάδα να έχουμε την πιο καίρια φράση για την πραγματικά καλή κι ευτυχισμένη ζωή, το «ευ ζην», ωστόσο λόγω της πολυετούς οικονομικής –και πια σε πολλά επίπεδα διασποράς- κρίσης είναι το πρώτο που διακυβεύεται. Είμαστε εύθραυστοι κι ευάλωτοι λόγω της συνεχούς καταπόνησης.

Οι ειδικοί ψυχικής υγείας κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για όλα τα τραυματικά γεγονότα που βιώνουμε συλλογικά, από την πανδημία και τον διάχυτο φόβο και πένθος της, μέχρι το δυστύχημα στα Τέμπη, αλλά και την επίδραση των πυρκαγιών και άλλων φονικών φυσικών καταστροφών. Δεν έχουμε άλλο δρόμο παρά να λάβουμε τα μέτρα μας τόσο σε προσωπικό επίπεδο όσο και σε ευρύτερα κοινωνικό, προκειμένου να διαφυλάξουμε την ψυχική μας υγεία, να «θεραπευόμαστε» από ό,τι μας καταβάλλει και να ανακάμπτουμε, επιδιώκοντας σαφώς την ευζωία μας.

Βεβαίως, τι είναι το ευ ζην; Πώς ορίζεται; Ποιος έχει τα «κλειδιά» της ευτυχίας μας: Τι μπορούμε να κάνουμε για να βελτιώσουμε όχι απλώς στιγμιαία τη διάθεσή μας, αλλά αποτελεσματικά τη ζωή μας στο σύνολό της;

Μάλλον, υπάρχει η απολύτως αρμόδια να μιλήσει γι’ αυτό: Το 2018, ήταν η πρώτη χρονιά που η δρ Laurie Santos, καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Γέιλ, ξεκίνησε να διδάσκει το μάθημα που έμελλε να είναι το πιο δημοφιλές στην ιστορία του αμερικανικού Πανεπιστημίου. Πρόκειται για το μάθημα με τίτλο «Η επιστήμη του ευ ζην». Η αλήθεια είναι ότι εκτίμησα τις αρετές του και η ίδια, όταν μέσα στην πανδημία το ανακάλυψα σε γνωστή πλατφόρμα που παραδίδεται δωρεάν και το παρακολούθησα.

Το πρώτο πράγμα με το οποίο έρχεσαι αντιμέτωπος, είναι ότι το να «ξέρεις» τι να κάνεις, δεν είναι αρκετό για να αλλάξεις πραγματικά τη ζωή σου και να αυξήσεις τα επίπεδα της ευτυχίας σου, ούτε καν είναι η μισή μάχη που πρέπει να δώσεις. Η ρεαλιστική διαπίστωση είναι καταλυτική.

Όπως απολύτως επιδραστική και καίρια είναι η ίδια η δρ Laurie Santos που παραδίδει το μάθημα. Απλή, καταδεκτική, με ενσυναίσθηση, λέει χρήσιμα πράγματα, τα βάζει όλα στη θέση τους και ξεδιαλύνει το τοπίο για το τι πραγματικά αξίζει στη ζωή μας, όχι με βάση την άποψη κάποιου ούτε με βάση την ορμή της καταναλωτικής κοινωνίας, αλλά με βάση τις επιστημονικές έρευνες και τα σωστά «διαβασμένα» στοιχεία και συμπεράσματα που προκύπτουν. Όλα αυτά εύληπτα, κατανοητά, μιλάει στην καρδιά του ακροατηρίου της κι ενεργοποιεί άλλους μηχανισμούς της σκέψης του.

Ποια είναι τα ισχυρά σου χαρτιά;

Έτσι, αυτός που θα αποφασίσει να παρακολουθήσει το μάθημα, με σοβαρή συμμετοχή και απολύτως βιωματική προσέγγιση, θα διερευνήσει τα ισχυρά του στοιχεία, τα πλεονεκτήματά του, τα δυνατά του «χαρτιά» με βάση συγκεκριμένα τεστ και προσωπικά σκορ που αφορούν:

-Θετικά συναισθήματα

-Δέσμευση

-Σχέσεις

-Νόημα

-Επιτεύγματα

-Υγεία

-Αρνητικά συναισθήματα

-Μοναξιά

-Συνολικό ευ ζην

Θα δει ποιος είναι, αλλά και θα διαπιστώσει ποιες είναι οι ενοχλητικές συνήθειες του μυαλού του.

Το επόμενο βήμα είναι να μάθει για τη σημασία των μικρών απολαύσεων στη ζωή, την ανάγκη του να ζει κανείς στο παρόν και τον σημαντικό ρόλο που παίζει η ευγνωμοσύνη.

Στρατηγικές ευτυχίας

Βαρύτητα δίνεται ιδιαίτερα στη λειτουργία της ευγένειας, καθώς και στην καταλυτική επίδραση των κοινωνικών συνδέσεων. Η Laurie Santos ξεδιαλύνει όλες τις παρεξηγήσεις για το τι είναι πραγματικά η ευτυχία, γιατί οι προσδοκίες μάς μπορεί να μας βλάπτουν, ποια είναι τα αληθινά στοιχεία που αυξάνουν την ευτυχία μας και ποιες πρακτικές και στρατηγικές μπορούμε να θέσουμε σε εφαρμογή προκειμένου να κάνουμε επανεκκίνηση στις ίδιες τις ελπίδες και τις «αναμονές» μας:

-Ζωτικής σημασίας είναι να μην επενδύουμε σε αντικείμενα και αποκτήματα, αλλά σε βιώματα και εμπειρίες.

-Το να βιώνουμε ευγνωμοσύνη καθημερινά για απλά πράγματα –που η αλήθεια είναι ότι δεν είναι δεδομένα- είναι εξίσου καταλυτικό.

-Το μοίρασμα επίσης των συναισθημάτων και των εμπειριών διαδραματίζει καίριο ρόλο.

-Η καθημερινή ευγένεια και οι κοινωνικές συνδέσεις είναι μείζονος σημασίας για την ευχαρίστηση που μπορούμε να νιώσουμε.

-Η άσκηση, ο καλός ύπνος καθώς και διαλογιστικές πρακτικές, προκειμένου να σιγάσουμε τον θόρυβο του μυαλού μας και να αποκτήσουμε τον έλεγχο της σκέψης μας, αλλά και το να εξασφαλίζουμε χρόνο για να κάνουμε κάτι που αγαπάμε, είναι εξίσου σπουδαία και -πλέον και επιστημονικά- τεκμηριωμένα μας κάνουν καλό.

-Η επίτευξη των στόχων μας επίσης είναι ένας παράγοντας που «δουλεύεται», γιατί χρειάζεται να «επιδιορθώνουμε» τα περιβάλλοντα που δεν μας βοηθούν να γίνουμε καλύτεροι και βεβαίως να φροντίζουμε να προωθούμε τα υγιή περιβάλλοντα αυτά που προάγουν τη βελτίωσή μας και την αλλαγή μας σε αυτό που χρειαζόμαστε για να είμαστε πραγματικά ευτυχείς.