Κλιματική αλλαγή: Έφτασε η ανθρωπότητα στο σημείο χωρίς επιστροφή; Στα αέρια του θερμοκηπίου η απάντηση

Το φετινό καλοκαίρι με τους καύσωνες και τις πυρκαγιές μπορεί να έπιασε τον κόσμο στον ύπνο, όχι όμως και την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα, που εδώ και 30 χρόνια προειδοποιεί για το κλιματικό κακό, που προκαλούν οι εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου.

«Οι κίνδυνοι δεν υποτιμήθηκαν σε διεθνές επίπεδο», λέει στον Guardian ο δρ Κριστοφέρ Κασού, ερευνητής του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας (CNRS) στο πανεπιστήμιο Toulouse III – Paul Sabatier της Γαλλίας.  «Αυτό που υποτιμήθηκε είναι το πόσο ευάλωτοι είμαστε στην πραγματικότητα – η ευθραυστότητα μας ήταν αυτή που μας χαστούκισε φέτος γερά στο πρόσωπο», τόνισε ο ίδιος.

Για του λόγου το ασφαλές, αυτό το καλοκαίρι η Ελλάδα είχε μια τραγική πρωτιά, αφού στα εδάφη της εκδηλώθηκε η μεγαλύτερη πυρκαγιά που έχει καταγραφεί ποτέ στην ΕΕ.

Ο λόγος για τη φωτιά στον Έβρο, που σύμφωνα με την πολιτική προστασία της ΕΕ έχει κάψει ήδη περισσότερα από 810 τετραγωνικά χιλιόμετρα, δηλαδή έκταση ανάλογη με τη μεγαλούπολη της Νέας Υόρκης.

Η μεγαλύτερη πυρκαγιά στην ΕΕ

«Πρόκειται για τη μεγαλύτερη πυρκαγιά στην ΕΕ από το 2000, όταν το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφοριών για τις Πυρκαγιές των Δασών (Effis) άρχισε να καταγράφει δεδομένα», αναφέρει η σχετική ανακοίνωση.

Το χειρότερο όλων είναι ότι η φωτιά εξακολουθεί να είναι «ακόμη εκτός ελέγχου» στο εθνικό πάρκο Δαδιάς, σημαντικό καταφύγιο για τα αρπακτικά πουλιά.

Η ελληνική κυβέρνηση και η ΕΕ αποδίδουν το φετινό καλοκαίρι των συνεχιζόμενων πυρκαγιών στην κλιματική αλλαγή, με την ένωση να δεσμεύεται για την δημιουργία μιας αυτόνομης αεροπορικής πτέρυγας 12 αεροσκαφών, χρηματοδοτούμενη από τις Βρυξέλλες, η οποία θα είναι έτοιμη μέχρι το 2030.

Υπενθυμίζεται ότι για την ώρα η ΕΕ έχει έναν στόλο 28 αεροσκαφών, που αποτελείται από 24 αεροπλάνα απόρριψης νερού και τέσσερα ελικόπτερα, που προμηθεύεται από τα κράτη μέλη της την ώρα της ανάγκης για την κατάσβεση των πυρκαγιών στα εδάφη της και γειτονικές περιοχές.

Διάλυση χωρίς επαναφορά;

Τα παραπάνω μαζί με τους καύσωνες και τις πλημμύρες που φέτος σάρωσαν τις ΗΠΑ, την Ευρώπη, την Ινδία και την Κίνα προκαλώντας θύματα και σπέρνοντας καταστροφές, καθιστά επείγουσα την απάντηση στο ερώτημα, αν τελικά ο άνθρωπος κατάφερε να διαλύσει το κλίμα χωρίς καμιά πιθανότητα επιδιόρθωσης του.

Η βρετανική εφημερίδα σε εκτεταμένο ρεπορτάζ της για το θέμα, αφού επικοινώνησε με 45 ειδικούς κλιματολόγους σε όλο τον κόσμο, γράφει ότι όσα τρομερά και φοβερά ζήσαμε αυτό το καλοκαίρι είναι το αποτέλεσμα της επιστροφής του Ελ Νίνιο, που προσωρινά ανέβασε απότομα την παγκόσμια θερμοκρασία.

Γι’ αυτό και οι ερωτηθέντες επιστήμονες επιμένουν ότι ο κόσμος δεν έχει φτάσει ακόμα στο σημείο χωρίς επιστροφή, αλλά προειδοποιούν ότι βρίσκεται ολοένα και πιο κοντά σε αυτό με το συνεχές σκαρφάλωμα της θερμοκρασίας σε νέα ύψη.

Και τραβούν το χαλί κάτω από τα πόδια κυβερνήσεων και πολιτών, λέγοντας ότι οι «τρελές» καιρικές συνθήκες των τελευταίων μηνών είναι απλά «η κορυφή του παγόβουνου» σε σχέση με τα χειρότερα που έρχονται καταπάνω τους.

Η νέα κανονικότητα

Σε δέκα χρόνια από σήμερα, οι καιρικές ακρότητες του 2023 θα θεωρούνται φυσιολογικές συνθήκες διαβίωσης, εκτός αν στο μεσοδιάστημα κορυφωθεί στον υπέρτατο βαθμό η ανάληψη δράσης για το κλίμα.

Μάλιστα, ορισμένοι εξ αυτών γιγαντώνουν το φόβο σε όλο τον κόσμο για το τι μέλλει γενέσθαι, αποκαλύπτοντας ότι η τάση των κλιματικών μοντέλων να υποτιμούν τα ακραία καιρικά φαινόμενα σημαίνει ότι πηγαίνουμε στο άγνωστο με βάρκα την ελπίδα και μεγάλη πιθανότητα το μέλλον να είναι ακόμα χειρότερο από αυτό που αναμένουν οι επιστήμονες.

Το «μικρό παράθυρο» που μπορεί να εξασφαλίσει όλο το οξυγόνο που απαιτεί η επιβίωση της ανθρωπότητας, έχει να κάνει με τη μείωση της καύσης των ορυκτών καυσίμων στο μηδέν.

Όπως σχολιάζει ο καθηγητής Μάλτε Μεινσχάουσεν από το πανεπιστήμιο της Μελβούρνης, «τα στοιχεία της κλιματικής επιστήμης είναι πολύ δυνατά τις τελευταίες δεκαετίες. Ατυχώς, όμως, δυνατό είναι και το πείσμα των ανθρώπων να εκπέμπουν αέρια του θερμοκηπίου», που έχουν φέρει τον κόσμο στο κομβικό σημείο που βρίσκεται σήμερα.

Στοπ στα αέρια του θερμοκηπίου

Και για να εξηγηθεί πόσο σημαντικό είναι το παραπάνω, αρκεί να αναφερθεί ότι η θερμοκρασία του πλανήτη ανεβαίνει για δύο λόγους. Πρώτον από τη ζέστη που παγιδεύεται από την αυξανόμενη συγκέντρωση αερίων του θερμοκηπίου που εκπέμπονται από την ανθρώπινη δραστηριότητα και δεύτερον σε λιγότερο βαθμό από τις φυσικές μεταβολές του κλίματος. Οι εκπομπές άνθρακα ανέβαζαν τη θερμοκρασία γρηγορότερα για εκατοντάδες χρόνια και η επανεμφάνιση του φυσικού φαινομένου του Ελ Νίνιο το 2023 οδήγησε τα πράγματα στη φετινή καιρική έκρηξη.

Ελ Νίνιο (El Niño) ονοµάζεται το θερµό θαλάσσιο ρεύµα που εµφανίζεται στον Ειρηνικό Ωκεανό και αποτελεί µέρος των διακυμάνσεων, που παρουσιάζει η επιφανειακή θερμοκρασία του Ειρηνικού και του Ινδικού Ωκεανού εντός της Τροπικής Ζώνης.

Ο όρος Ελ Νίνιο, που στα ισπανικά σημαίνει «το αγόρι», αναφέρεται ουσιαστικά στο Θείο Βρέφος καθώς το φαινόμενο εκδηλώνεται συνήθως με τη μέγιστη έντασή του την περίοδο των Χριστουγέννων στις δυτικές ακτές της Νοτίου Αμερικής, κοντά στις ακτές του Περού και του Ισημερινού.  Συνήθως κάνει την εμφάνισή του στο τέλος κάθε χρόνου και διαρκεί µερικές εβδομάδες, ωστόσο κάθε 3 µε 7 χρόνια αποκτά τη μέγιστή του ένταση.

Το αντίθετο φαινόμενο ονομάζεται Λα Νίνια (La Niña) και συνοδεύεται από ψυχρότερα από τα κανονικά επιφανειακά νερά στην τροπική ζώνη του Ειρηνικού Ωκεανού. Τα τελευταία 4 χρόνια και μέχρι τους 2 πρώτους μήνες του 2023 είχαμε το φαινόμενο Λα Νίνια.

Κομβικός ο Δεκέμβριος

«Παρά τα ρεκόρ που έσπασαν μέσα το 2023, όλα τα άλλα καιρικά φαινόμενα κινήθηκαν εντός των προβλέψεων για το πώς θα αντιδράσει η γη στις αυξανόμενες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου – προβλέψεων που έχουμε στα χέρια μας εδώ και 30 χρόνια», συμπληρώνει ο καθηγητής Μάθιου Ίγκλαντ, από το πανεπιστήμιο New South Wales της Αυστραλίας.

«Ο Ιούλιος ήταν ο πιο θερμός μήνας στην ανθρώπινη ιστορία και οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο υπέφεραν τις συνέπειες», προσθέτει ο καθηγητής Φόστερ από το πανεπιστήμιο Leeds του Ηνωμένου Βασιλείου.

«Ήταν όμως αυτό που περιμέναμε από άποψη θερμότητας», προσθέτει ο ίδιος, προειδοποιώντας ότι «αυτό θα είναι το μέσο καλοκαίρι σε δέκα χρόνια, αν οι κυβερνήσεις του κόσμου δεν συνεργαστούν και δεν θέσουν το κλίμα προτεραιότητα της ατζέντας τους».

Σημαντικός μήνας για τα μελλούμενα θεωρείται ο Δεκέμβριος, οπότε σημειώνεται το αποκορύφωμα του Ελ Νίνιο, με τις συνέπειες να είναι πιο έντονες στη Νότια Αμερική, συμπληρώνει ο καθηγητής δρ. Μάρκος Αντράδε από το Higher University of San Andrés στη Λα Παζ της Βολιβίας. «Ας δούμε τι θα γίνει τότε. Είναι το πρώτο τεστ για το πόσο ακραία μπορούν να γίνουν τα πράγματα για όλους μας στο άμεσο μέλλον», καταλήγει ο ίδιος.