Η σταρ του Χόλιγουντ Jean Seberg οδηγήθηκε στον θάνατο από το FBI – «Ήταν σε μόνιμη ψυχολογική πολιορκία»

Οι συνθήκες του θανάτου της Jean Seberg πριν από 44 χρόνια σαν σήμερα το 1979 ήταν άθλιες και αξιολύπητες. Το σώμα της Αμερικανίδας σταρ βρισκόταν σε αποσύνθεση σε ένα αυτοκίνητο σε δρόμο του Παρισιού για 10 ημέρες πριν το ανακαλύψει η γαλλική αστυνομία.

Δίπλα στη σορό της υπήρχε ένα κουτάκι με βαρβιτουρικά και ένα σημείωμα αυτοκτονίας.

Όπως ανέφερε ο Τύπος, το σώμα της είχε «ψηθεί στον ήλιο» και η μυρωδιά ήταν «αφάνταστα αποκρουστική». Πρόκειται για μία ηθοποιό που στο ξεκίνημα της καριέρας της είχε χαρακτηριστεί από τους συναδέρφους της ως «αφάνταστα φρέσκια».

Το Παρίσι ήταν η πόλη με την οποία η Seberg συνδέθηκε περισσότερο. Κάθε λάτρης του κινηματογράφου τη θυμάται στο Jean-Luc Godard’s Breathless (1960) με το λευκό μπλουζάκι της να πουλάει εφημερίδες και να κυκλοφορεί στους δρόμους με τον συμπρωταγωνιστή της, Jean-Paul Belmondo.

Η Seberg είχε μια από τις πιο περίεργες και αντιφατικές καριέρες οποιουδήποτε σταρ του Χόλιγουντ κατά τη διάρκεια των μεταπολεμικών χρόνων, σημειώνει σε άρθρο της ο Independent.

«Ήταν τόσο παρεξηγημένη. Δεν είναι σαν να χρειάζεται να λατρεύεις  μια διασημότητα, είναι απλά τα άτομα που θέλεις να κοιτάς. Το γεγονός ότι οι άνθρωποι την κοιτούσαν επίμονα και προσηλώθηκαν σε πράγματα που δεν ήταν αληθινά αυτό πραγματικά την κατέστρεψε», σχολίασε η Kristen Stewart, που την υποδύθηκε στη ταινία «Seberg» που κυκλοφόρησε το 2019.

Η παραδοχή του FBI

Η ταινία δεν αποτελεί μια απλή αυτοβιογραφία της ηθοποιού. Πραγματεύεται τη σχέση της με το FBI ή μάλλον το ανάποδο.

Μέρες μετά την αυτοκτονία της, το FBI παραδέχτηκε ότι οι πράκτορες του είχαν σχεδιάσει να καταστρέψουν τη φήμη της ως μέρος του προγράμματος αντικατασκοπείας «Cointelpro», που εξουσιοδοτήθηκε από τον ίδιο τον ιδρυτή του FBI, J Edgar Hoover.

Το «έγκλημα» της Seberg, στα μάτια του Hoover, ήταν η εμπλοκή της σε πολιτικούς σκοπούς και η υποστήριξή της στο Κόμμα των Μαύρων Πανθήρων. Συγκεκριμένα, ήταν καχύποπτοι για τους στενούς δεσμούς της με τον ηγέτη της Μαύρης Δύναμης, Χακίμ Τζαμάλ.

Η φήμη περί εγκυμοσύνης

Το 1970, το FBI «φύτεψε» τη φήμη ότι η Seberg ήταν έγκυος από ένα μέλος του Κόμματος των Μαύρων Πανθήρων για να «προκαλέσει την αμηχανία της» και να «χαλάσει τη δημόσια εικόνα της».

Το σχέδιό τους πέτυχε. Ήταν απογοητευτικό αλλά και παράλληλα αναπόφευκτο το ότι ορισμένοι αρθρογράφοι θα ακολουθούσαν στα τυφλά τους ισχυρισμούς του FBI.

Από την πλευρά του FBI, η Seberg συμμετείχε στη ριζοσπαστική πολιτική, είχε συνεισφέρει οικονομικά στους Μαύρους Πάνθηρες και ως εκ τούτου ήταν δίκαιο παιχνίδι.

«Υπό το αδίστακτο βλέμμα του FBI, τα νήματα της ζωής της Jean διαλύονται», τόνισε ο Benedict Andrews σκηνοθέτης της ταινίας «Seberg».

Η επίθεση στη φήμη της έθεσε σε κίνηση τα γεγονότα που οδήγησαν στο θάνατό της μια δεκαετία αργότερα. Τη στιγμή της αποκάλυψης από το FBI, η Seberg ήταν πράγματι έγκυος.

Στον απόηχο της ανάγνωσης των ψευδών ιστοριών για τον εαυτό της μπήκε σε τοκετό. Το μωρό της γεννήθηκε πρόωρα και πέθανε λίγες μέρες αργότερα.

Η γυναίκα που ο Hoover αποφάσισε να συντρίψει ήταν μια πεμπτουσία, «το κορίτσι ηλιοτρόπιο » από τα μεσοδυτικά, όπως τη χαρακτήριζαν.

Η πρώτη οντισιόν

Κόρη φαρμακοποιού που είχε μεγαλώσει στην Αϊόβα, είχε κερδίσει το «λαχείο» του Χόλιγουντ παίρνοντας τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην ταινία Saint Joan (1957) του Otto Preminger.

Ο αυταρχικός Preminger είχε ξεκινήσει ένα πανεθνικό κυνήγι ταλέντων. Σύμφωνα με πληροφορίες, 18.000 κορίτσια είχαν στείλει φωτογραφίες και βιογραφικά και 3.000 είχαν υποβληθεί σε οντισιόν. Η Seberg πήρε τον ρόλο.

Ήταν εκείνη, όπως το είχε πει ακριβώς ο παρουσιαστής της τηλεοπτικής εκπομπής Ed Sullivan, που είχε «πιάσει κεραυνό σε ένα μπουκάλι» (caught lightning in a bottle).

Ωστόσο η ταινία δεν έλαβε πολύ καλά σχόλια. Όπως είχε δηλώσει τότε η Seberg «κάηκε μία φορά στα γυρίσματα και άλλη μία από τους κριτικούς».

Ο Preminger την έβαλε σε μια δεύτερη ταινία, το Bonjour Tristesse (1958), αλλά στη συνέχεια την απέρριψε. «Με χρησιμοποίησε σαν Kleenex και μετά με πέταξε» είχε πει η Seberg για τον σκηνοθέτη.

Η Seberg ωστόσο ήταν πραγματικά ένα ιδιαίτερο ταλέντο. Είχε έναν αυθορμητισμό, μία αταξία και μία χάρη στην οθόνη που ενθουσίασε αμέσως τους νέους κριτικούς και τους επίδοξους κινηματογραφιστές στη Γαλλία.

«Όταν η Jean Seberg είναι στην οθόνη, που είναι όλη την ώρα, δεν μπορείς να κοιτάξεις τίποτα άλλο», δήλωσε ενθουσιασμένος ο Francois Truffaut για την ερμηνεία της στο Bonjour Tristesse.

Η μούσα της γαλλικής Nouvelle Vague

Σε μια από τις πιο περίεργες μεταμορφώσεις στην ιστορία του Χόλιγουντ, το κορίτσι της διπλανής πόρτας έγινε η ιερή μούσα της γαλλικής Nouvelle Vague.

«Ήμουν ο νέος τους Τζέρι Λιούις, υποθέτω» είχε δηλώσει η Seberg στον δημοσιογράφο Ρεξ Ριντ, συγκρίνοντας τον εαυτό της με τον Αμερικανό κωμικό που έκανε ανόητες ταινίες με τον Ντιν Μάρτιν και τον αντιμετώπιζαν σχεδόν με περιφρόνηση οι Αμερικανοί κριτικοί, αλλά τον τιμούσαν ως «Le Roi du Crazy» οι Γάλλοι συνάδερφοί τους.

Χάρη στην ταινία «Breathless», η Seberg έγινε ακόμη πιο πολύτιμη για το Χόλιγουντ. Ο σκηνοθέτης Ρόμπερτ Ρόσεν, ο οποίος της έδωσε έναν από τους σπουδαιότερους ρόλους της μίλησε για την «ελαττωματική ιδιότητα του Αμερικανού κοριτσιού, κάτι σαν μαζορέτα που έχει τσακιστεί».

Είχε εξέχοντες ρόλους σε υπερπαραγωγές  όπως το Airport (1970) και στάθηκε επάξια με επιτυχία απέναντι σε σταρ όπως ο Lee Marvin και ο Clint Eastwood στο Paint Your Wagon (1969).

Αυτή, όμως, ήταν η περίοδος πριν ο Hoover και το FBI ξεκινήσουν το σχέδιο καταστροφής της.

Το γυάλινο φέρετρο και οι απόπειρες αυτοκτονίας

O Preminger και ο Hoover αποτελείωσαν την καριέρα της. Τα μέσα ενημέρωσης συνεννοήθηκαν με αυτούς τους δύο πατριάρχες, την έχτισαν και στη συνέχεια την γκρέμισαν.

Στοιχεία της ιστορίας της είναι αποκαρδιωτικά. Όπως είχε αποκαλύψει ο Αμερικανός συγγραφέας και δημοσιογράφος, Allistair Cooke η Seberg είχε πάρει το άψυχο σώμα του νεκρού μωρού της και το είχε θάψει σε γυάλινο φέρετρο για να αποδείξει σε όλους ότι δεν ήταν μαύρο.

«Μια υπερβολική αντίδραση ίσως αλλά το 1970 ήξερε ότι το FBI μπορούσε και κατέστρεψε εκατοντάδες ριζοσπάστες και μη» σχολίασε ο Cooke.

Ο τότε σύζυγός της, Romain Gary είχε αποκαλύψει ότι σε κάθε επέτειο θανάτου του μωρού της, η Seberg έκανε απόπειρα αυτοκτονίας.

Μια κατάσταση μόνιμης «ψυχολογικής πολιορκίας»

Συνέχισε να εργάζεται σε όλη τη δεκαετία του 1970, κάνοντας μια πειραματική ταινία με τον Philippe Garrel και συνεργάστηκε σε έργα με τον τρίτο σύζυγό της, Dennis Berry.

Αν η Seberg ένιωθε περιθωριοποιημένη και παρανοϊκή στα τελευταία της χρόνια, δύσκολα θα μπορούσε κανείς να την κατηγορήσει δεδομένου της παρενόχλησης του FBI, της αναταραχής στην ιδιωτική της ζωή και του ανησυχητικού τρόπου με τον οποίο η καριέρα της είχε αρχίσει να απειλείται.

Όπως σημειώνει ο βιογράφος της Ντέιβιντ Ρίτσαρντς, έπαιρνε κιλά, έπινε πάρα πολύ και φαινόταν να βρίσκεται σε κατάσταση μόνιμης «ψυχολογικής πολιορκίας».

Στα τέλη της δεκαετίας του 1970, κόντεψε να ξεχαστεί. Ο θάνατός της, όμως, την επανέφερε στα πρωτοσέλιδα. Στο κοινό υπενθύμισε πόσο αποτρόπαια της είχε φερθεί το Χόλιγουντ και το FBI.

Η Seberg εγκατέλειψε αυτόν τον κόσμο αφήνοντας το κοινό της με μία αίσθηση απογοήτευσης για ένα ταλέντο που δεν ξεδιπλώθηκε ποτέ ολοκληρωτικά.