Καναδάς: Είναι πράγματι μια ανοιχτή χώρα στην υποδοχή μεταναστών;

Στις αρχές του 2019, στον Καναδά, είχε προκαλέσει τέτοιες μαζικές αντιδράσεις η προεκλογική αφίσα «Πες όχι στη μαζική μετανάστευση», του ακροδεξιού Λαϊκού Κόμματος Καναδά του τότε βουλευτή Maxime Bernier, ώστε τελικά η διαφημιστική εταιρεία την απέσυρε.

Την ημέρα των εκλογών του 2019, το Φιλελεύθερο Κόμμα του Τριντό θριάμβευσε, ενώ το κόμμα του Bernier απέσπασε εξαιρετικά χαμηλή υποστήριξη.

Η επιτυχία των Φιλελευθέρων, σε συνδυασμό με τη κατακραυγή για την εκμετάλλευση του μεταναστευτικο από την ακροδεξιά, δημιούργησε την αίσθηση ότι οι περισσότεροι Καναδοί ψηφοφόροι ήταν αποφασιστικά υπέρ της μετανάστευσης. Πράγματι, δημοσκόπηση του Environics Institute for Survey Research διαπίστωσε ότι το 85% των Καναδών συμφώνησαν ότι η μετανάστευση έχει θετική επίδραση στην οικονομία, ενώ το 69% υποστήριξε το τρέχον ποσοστό μετανάστευσης.

Σύμφωνα όμως με ανάλυση της Καναδής δημοσιογράφου Claire Porter Robbins, τα πράγματα δεν είναι όπως φαίνονται, καθώς οι παραπάνω εξελίξεις συσκότισαν τις μακροχρόνιες προκλήσεις του Καναδά με την ποικιλομορφία και την ένταξη.

Τη στιγμή που η κυβέρνηση θέλει να συνεχίσει την ανοιχτή μεταναστευτική πολιτική, η Claire Porter Robbins με ανάλυσή της στο Foreign Policy, επικαλείται εμπειρογνώμονες γύρω από το μεταναστευτικό οι οποίοι εκφράζουν ανησυχίες για την αποτυχία της κυβέρνησης να διαχειριστεί τους νεοεισερχόμενους, όπως το ζήτημα της στέγασης των προσφύγων.

Μια χώρα με ιστορικό ρατσιστικών πολιτικών

«Επειδή ο Καναδάς είναι υπέρ της μετανάστευσης, υπάρχει μια αντίληψη που το συγχέει με το ότι ο Καναδάς είναι μια ανοιχτή κοινωνία και δεν είναι ρατσιστική», είπε η Pallavi Banerjee, κοινωνιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Κάλγκαρι που ερευνά πώς οι διακρίσεις επηρεάζουν το μέλλον των νεαρών μεταναστών.

Η Robbins επισημαίνει ότι ο Καναδάς έχει μια ιστορία ρατσιστικών πολιτικών που σχετίζονται με τη μετανάστευση, από τον κινεζικό φόρο κεφαλής του τέλους του 19ου αιώνα, ο οποίος υποχρέωνε τους Κινέζους μετανάστες να πληρώνουν τέλη κατά την είσοδό τους στη χώρα, έως τον εξαιρετικά αμφιλεγόμενο νόμο 21 του Κεμπέκ του 2019, που απαγορεύει την επίδειξη θρησκευτικών συμβόλων από την ενδυμασία των δημοσίων υπαλλήλων, συμπεριλαμβανομένων σταυρών, τουρμπάνι, κιπά και μαντήλα.

Χάρη στον νόμο αυτό, το 2021 μια μουσουλμάνα δασκάλα απομακρύνθηκε από την τάξη επειδή φορούσε μαντήλα.

Σε μια έρευνα της Environics του 2022, το 46% των ερωτηθέντων συμφώνησε ότι «υπάρχουν πάρα πολλοί μετανάστες που έρχονται σε αυτή τη χώρα που δεν υιοθετούν τις καναδικές αξίες».

Ακόμη και στα τρέχοντα επίπεδα μετανάστευσης, είπε η Banerjee, οι μετανάστες διαχωρίζονται από τους Καναδούς, περιορίζοντας τις ευκαιρίες τους να ενσωματωθούν στον κοινωνικό ιστό της νέας τους χώρας και να ευδοκιμήσουν. Σύμφωνα με τη καναδική Στατιστική από το 2021, το 41,8% των μη μόνιμων κατοίκων και το 16,1% των μεταναστών που μετακόμισαν στον Καναδά τα τελευταία πέντε χρόνια ζούσαν σε συνθήκες φτώχειας.

Η αποτυχία της κυβέρνησης να ενσωματώσει πλήρως τους νεοφερμένους έχει πυροδοτήσει τον σκεπτικισμό για το νέο πρόγραμμα του Τριντό στα αριστερά, επισημαίνει η Claire Porter Robbins.

Σκεπτικισμός ακόμα και από Αριστερά και ακτιβιστές!

Αυτό που προκαλεί ίσως ακόμα μεγαλύτερη εντύπωση είναι ότι η Καναδή δημοσιογράφος επισημαίνει ότι η μεταναστευτική πολιτική του Τριντό δέχεται κριτική και εξαριστερών.

Κεντρώοι και αριστεροί αναλυτές γράφουν ότι ο Καναδάς έχει έναν «ελέφαντα μετανάστευσης στην αίθουσα», αναφερόμενοι στον ρατσισμό κατά των νεοφερμένων και ότι η χώρα είναι «δυστυχώς απροετοίμαστη για την επερχόμενη έκρηξη μετανάστευσης» λόγω περικοπών χρηματοδότησης για οργανώσεις εγκατάστασης νεοφερμένων, οι οποίες συνήθως χρηματοδοτούνται μέσω ενός συνδυασμού ομοσπονδιακών, επαρχιακών και ιδιωτικών χορηγών.

Ακόμα και οι υποστηρικτές προσφύγων και μεταναστών φωνάζουν πως πρέπει να προηγηθεί μεταρρύθμιση των διαδικασιών μετανάστευσης και εγκατάστασης πριν κάνει νέο άνοιγμα σε νέους μετανάστες ο Τριντό. Επικεφαλής οργανώσεων, οι οποίοι ενδέχεται να έχουν υποστηρίξει τα σχέδια του Τριντό, λένε ότι το σύστημα είναι ήδη υπερφορτωμένο.

Οι νεοεισερχόμενοι που κατηγοριοποιούνται ως «υψηλής ειδίκευσης» έχουν διαμαρτυρηθεί δημόσια ότι έχουν κολλήσει σε ένα γραφειοκρατικό τέλμα με το υπουργείο Μετανάστευσης και ότι δεν λαμβάνονται αποφάσεις για τις άδειες παραμονής τους για χρόνια.

Η κοινή γνώμη αλλάζει

Την ίδια στιγμή και η καναδική κοινή γνώμη έχει αλλάξει φαίνεται. Ακόμη και πριν ανακοινώσει ο Τριντό τα σχέδιά του, είχε αρχίσει να επιδεινώνεται το αντιμεταναστευτικό αίσθημα στο διαδίκτυο λόγω της πανδημίας του κορονοϊού, είπε η Banerjee, καθώς ορισμένοι Καναδοί κατηγόρησαν τους μετανάστες, ιδιαίτερα αυτούς της ασιατικής καταγωγής, για την εξάπλωση της νόσου.

Σύμφωνα με τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της καναδικής εταιρείας δημοσκοπήσεων Abacus το 61% των Καναδών που ερωτήθηκαν πιστεύουν ότι 500.000 μετανάστες ετησίως είναι πολύ υψηλό, συμπεριλαμβανομένου του 37% που πιστεύουν ότι είναι «πολύ υψηλό».

Επιπλέον, μια έρευνα της Abacus διαπίστωσε ότι τέσσερις στους 10 Καναδούς που ερωτήθηκαν θα ψήφιζαν έναν πολιτικό που υποσχέθηκε να μειώσει τα επίπεδα μετανάστευσης.

Η καυτή πατάτα του στεγαστικού

Καθώς οι τιμές του κόστους διαβίωσης και των κατοικιών παραμένουν πεισματικά υψηλές, το αντιμεταναστευτικό συναίσθημα -που βράζει επί μακρόν- μπορεί να ανέβει στην επιφάνεια.

Για την Robbins, ορισμένοι Καναδοί μπερδεύουν ένα διαφορετικό ζήτημα με τη μετανάστευση: τη στεγαστική κρίση που ο Τριντό δεν μπόρεσε να ανακόψει στη σχεδόν οκταετή θητεία του.

Σε πολλές σκέψεις σχετικά με τη μετανάστευση, οι σχολιαστές έχουν παραπονεθεί για ήδη επιβαρυμένες υπηρεσίες, από το χρόνο αναμονής της υγειονομικής περίθαλψης μέχρι τη διαθεσιμότητα μαθημάτων γλώσσας. Αλλά η πιο κοινή κριτική για το σχέδιο του Τριντό να επεκτείνει τη μετανάστευση είναι η έλλειψη οικονομικά προσιτής στέγης.

«Ο Καναδάς δεν έχει προσφυγικό πρόβλημα. Ο Καναδάς έχει πρόβλημα στέγασης», είπε η Francesca Allodi-Ross, επικεφαλής του Romero House, μιας ΜΚΟ στο Τορόντο που συνδέει τους μετανάστες με τους ιδιοκτήτες ελεύθερων χώρων. Ανησυχεί μήπως κατηγορηθούν οι νεοφερμένοι για έλλειψη στέγης.

Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, ο Καναδάς έχει την πιο ακριβή αγορά κατοικίας στο G-7. Τα ποσοστά ελεύθερων σπιτιών για ενοικίαση βρίσκονται σε χαμηλό δύο δεκαετιών και η Royal Bank of Canada αναμένει ότι το χάσμα μεταξύ των διαθέσιμων σπιτιών ενοικίασης και εκείνων που τις αναζητούν θα ξεπεράσει τις 120.000 έως το 2026 – τετραπλασιάζοντας το σημερινό έλλειμμα.

Στις αρχές Αυγούστου 2023, ο Stefane Marion, ο επικεφαλής οικονομολόγος της Εθνικής Τράπεζας, κάλεσε την κυβέρνηση να αναθεωρήσει τον μεταναστευτικό στόχο έως ότου η προσφορά κατοικιών μπορέσει να καλύψει τη ζήτηση, επικαλούμενος «ανισορροπία ρεκόρ» μεταξύ των δύο.

Χρόνια έλλειψη χρηματοδότησης από το κράτος

Εν τω μεταξύ, καθώς οι ελλείψεις κατοικιών απειλούν να επηρεάσουν τους επερχόμενους μετανάστες «υψηλής εξειδίκευσης» το Romero House, επισημαίνει ότι η κυβέρνηση μέχρι στιγμής έχει παραμελήσει να παράσχει αρκετή στέγη για πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο.

Η αποτυχία της κυβέρνησης να τους εξασφαλίσει προσωρινή στέγαση ήταν εμφανής το καλοκαίρι, όταν εκατοντάδες αιτούντες άσυλο κατασκήνωσαν έξω από το κέντρο υποδοχής του Τορόντο.

Ο τρόπος με τον οποίο η κυβέρνηση ανταποκρίνεται στις ανάγκες των νεοαφιχθέντων, και ιδιαίτερα των προσφύγων, είναι «πολύ αντιδραστικός – και έτσι είναι εδώ και χρόνια», είπε η Francesca Allodi-Ross. Μόνο μετά τη κρίση των καταλυμάτων στο Τορόντο, όταν πολλοί σχολιαστές των ΜΜΕ αμφισβήτησαν το πρόγραμμα επέκτασης της μετανάστευσης του Τριντό, οι αρχές διέθεσαν 71,4 εκατ. δολ. για στέγαση προσφύγων και αιτούντων άσυλο και η πόλη απελευθέρωσε περισσότερα ξενοδοχεία για καταφύγια έκτακτης ανάγκης.

Οι υπεύθυνοι των προσωρινών καταλυμάτων και των προγραμμάτων εγκατάστασης προσφύγων λένε ότι υπάρχει χρόνια έλλειψη κρατικής χρηματοδότησης και υποστήριξης για τις πρόσφατες αφίξεις. Ο John Mtshede, ο εκτελεστικός διευθυντής του Matthew House, ενός καταφυγίου για αιτούντες άσυλο στην περιοχή του Νιαγάρα του Οντάριο, είπε ότι το καταφύγιό του έφτασε στα όρια της χωτητικότητάς του.

Για χρόνια, η κυβέρνηση έχει επανειλημμένα αρνηθεί τα αιτήματα του Matthew House για χρηματοδότηση για την ανάπτυξη ενός οικοπέδου για πρόσθετες κατοικίες. Ο Matthew House βρήκε την πιο βιώσιμη υποστήριξή του μέσω ιδιωτικών εράνων και θρησκευτικών ομάδων, αντί για κρατική χρηματοδότηση.

Όπως πολλοί άλλοι που εργάζονται σε ΜΚΟ προσφύγων και μετανάστευσης, ο Mtshede είναι απογοητευμένος από την έλλειψη συντονισμού μεταξύ των δημοτικών, επαρχιακών και ομοσπονδιακών κυβερνήσεων σχετικά με το ποιος φέρει την ευθύνη για τη στέγαση του στόχου της κυβέρνησης για λίγο περισσότερους από 70.000 νέους πρόσφυγες κάθε χρόνο. «Κανείς δεν θέλει να αναλάβει την ευθύνη για αυτή τη κατάσταση», είπε.

Παρ’ όλα αυτά, όπως τονίζει η Claire Porter Robbins, η κυβέρνηση του Φιλελεύθερου Κόμματος φαίνεται να αγνοεί τις κατηγορίες ότι δεν έχει χρηματοδοτήσει τις υπηρεσίες που απαιτούνται για την διαχείριση και εγκατάσταση νεοφερμένων.

Ερωτηθείς στις αρχές Αυγούστου, ο νέος υπουργός Μετανάστευσης, εάν η κυβέρνηση θα χαμήλωνε τους μεταναστευτικούς στόχους απάντησε «το αν θα τους αναθεωρήσουμε προς τα πάνω ή όχι είναι κάτι που πρέπει να εξετάσω», είπε. «Αλλά σίγουρα, νομίζω το να τους χαμηλώσουμε είναι αποκύημα της φαντασίας».