Προβιοτικά και βακτηριοφάγοι ιοί εναντίον ανθεκτικών μικροβίων

Την ανακάλυψη ισχυρότερων τρόπων ελέγχου των μικροβίων που είναι ανθεκτικά στα υπάρχοντα αντιβιοτικά, πέρα από την μείωση της χρήσης -ιδίως των αντιβιοτικών νεώτερης γενιάς, αναζητούν τώρα οι επιστήμονες, ύστερα από τον εντοπισμό κολοβακτηριδίου (E. coli) ανθεκτικού στη σιπροφλοξασίνη, στην Ουάσινγκτον.

Οι λοιμωξιολόγοι επισημαίνουν πως θα πρέπει να διερευνηθεί η επίδραση των προβιοτικών ή ακόμη και βακτηριοφάγων ιών – σε ασθενείς υψηλού κινδύνου ή σε στελέχη ανθεκτικών μικροβίων που παρουσιάζουν συχνά κλινικά περιστατικά, ενώ κάνουν και αναφορά στη χρήση αντιβιοτικών στην κτηνοτροφία, χωρίς όμως να επεκτείνονται.

Αντίθετα, επισημαίνουν ότι απαιτείται περισσότερη έρευνα για την επιδημιολογία, την οικολογία και το μηχανισμό που αναπτύσσει το ανθεκτικό μικρόβιο στα αντιβιοτικά, προκειμένου η στόχευση εναντίον του να είναι πιο αποτελεσματική.

Η άνοδος των ανθεκτικών στα αντιβιοτικά κολοβακτηριδίων διαπιστώθηκε σε μελέτη από επιστήμονες της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον, του Ινστιτούτου Ερευνών Υγείας Kaiser Permanente της Ουάσιγκτον και του Παιδιατρικού Νοσοκομείου του Σιάτλ  που δημοσιεύθηκε στο Communications Medicine, ένα νέο περιοδικό του Nature με ανοιχτή πρόσβαση.

Όπως επισημαίνεται στη μελέτη, μετά από σχεδόν τριπλάσια πτώση στις συνταγές για το αντιβιοτικό σιπροφλοξασίνη μεταξύ 2015 και 2021, τα ποσοστά των ανθεκτικών στη σιπροφλοξασίνη βακτηρίων E. coli (κολοβακτηρίδιο) που κυκλοφορούν στην κοινότητα δεν μειώθηκαν.

Στην πραγματικότητα, μια μελέτη σε γυναίκες άνω των 50 ετών στην περιοχή του Σιάτλ που δεν είχαν λάβει αντιβιοτικά για τουλάχιστον ένα χρόνο αποκάλυψε ότι η συχνότητα εμφάνισης E. coli ανθεκτικού στη σιπροφλοξασίνη που αποικίζει το έντερο πράγματι αυξήθηκε. Περίπου 1 στις 5 γυναίκες που μετείχαν στη μελέτη, είχαν προσβληθεί από αυτό.

Τα αποτελέσματά τους συνάδουν με τα θεωρητικά μοντέλα που υποδεικνύουν ότι, μόλις εμφανιστεί μια ανθεκτική στα φάρμακα μορφή E.coli, θα συνεχίσει να εξαπλώνεται αποικίζοντας μακροχρόνια το μικροβίωμα του εντέρου των ατόμων. Το E. coli περιλαμβάνεται σε έναν ανησυχητικό αριθμό παθογόνων βακτηρίων που έχουν γίνει ανθεκτικά σε διάφορους τύπους αντιβιοτικών. Ανθεκτικότητα σημαίνει ότι τα αντιβιοτικά δεν μπορούν να σκοτώσουν τα βακτήρια.

Το παθογόνο E. coli από το έντερο μερικές φορές μπορεί να περάσει στο άνοιγμα του ουροποιητικού συστήματος και να προκαλέσει λοιμώξεις. Η γυναικεία ανατομία της πυέλου κάνει τις γυναίκες πιο ευάλωτες σε αυτά τα κινούμενα βακτήρια. Οι μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες σε σοβαρή, ανθεκτική στα φάρμακα λοίμωξη. Ορισμένες ανθεκτικές στα φάρμακα λοιμώξεις από E. coli σχετίζονται με σημαντικό κίνδυνο νοσηλείας και θανάτου από σήψη.

Οι λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος από ανθεκτικό στα αντιβιοτικά E. coli μπορεί να μην ανταποκρίνονται σε θεραπεία, ακόμη και με κεφαλοσπορίνες τρίτης γενιάς, τους νεότερους τύπους αντιβιοτικών. Η αντίσταση στις κεφαλοσπορίνες από τα ανθεκτικά στη σιπροφλοξασίνη κολοβακτηρίδια αυξήθηκε στο διάστημα 2015 – 2021.

Η σιπροφλοξασίνη και παρόμοια φάρμακα στην κατηγορία της ήταν κάποτε το πιο συνταγογραφούμενο αντιβιοτικό για λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος. Το 2015, συστάσεις από τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, της Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων και της Εταιρείας Λοιμωδών Νοσημάτων της Αμερικής αποθάρρυναν την ευρεία χρήση αυτής της κατηγορίας φαρμάκων σε λοιμώξεις του ουροποιητικού χωρίς επιπλοκές και ένας από τους λόγους ήταν η αυξανόμενη αντίσταση στα αντιβιοτικά αυτά.

«Ωστόσο, φαίνεται αμφίβολο αν η μείωση της χρήσης αντιβιοτικών μπορεί να είναι αποτελεσματική στη μείωση της αντοχής σε λοιμώξεις από E. coli», σημείωσαν οι συγγραφείς της μελέτης.

«Τα στοιχεία από μελέτες όπως αυτή, μπορεί να αλλάζουν πολλά παραδείγματα σχετικά με το πώς να καταπολεμηθεί η αύξηση της αντοχής στα αντιβιοτικά», δήλωσε ο Δρ. Evgeni V. Sokurenko, καθηγητής μικροβιολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον, ο οποίος ήταν επικεφαλής της έρευνας.

Κατά τη μελέτη, οι επιστήμονες εξέτασαν θετικά δείγματα από τους συμμετέχοντες για να προσδιορίσουν ποια στελέχη του E. coli ήταν ανθεκτικά στα αντιβιοτικά.

Διαπίστωσαν ότι ο ρυθμός ενός ιδιαίτερα λοιμογόνου στελέχους, του ST1193, αυξήθηκε κατά την περίοδο της μελέτης. Μαζί με το στέλεχος E. coli ST131-H30, τα στελέχη αυτά είναι οι κύριες αιτίες μιας παγκόσμιας πανδημίας ανθεκτικών λοιμώξεων του ουροποιητικού στις γυναίκες.

Εάν το ST1193 εξαπλωθεί περισσότερο, η κατάσταση θα μπορούσε να οδηγήσει σε περισσότερες λοιμώξεις του ουροποιητικού με αυτό το πιο μολυσματικό στέλεχος, ανεξάρτητα από τον περιορισμό των συνταγών φθοριοκινολονών.

Ένα άλλο στέλεχος με ανησυχητική αύξηση στα δείγματα που συμμετείχαν ήταν το ST69, το οποίο προκαλεί συχνότερα λοιμώξεις του ουροποιητικού στα παιδιά.