Τι πραγματικά συμβαίνει στα ρούχα που δωρίζετε;

«Πάντα θεωρούσα το κατάστημα μεταχειρισμένων ειδών ως ένα ανακουφιστικό μέρος. Κάπου που μπορούσα να πάω αξιόπιστα και ευσυνείδητα τα ανεπιθύμητα ρούχα για να μεταπωληθούν και να ξαναφορεθούν, ή όπως πρόσφατα η βιομηχανία της μόδας το ονόμασε, να ξανααγαπηθούν» γράφει ο συγγραφέας Oliver Franklin-Wallis και συνεχίζει:

«Στην πορεία, φιλανθρωπικές οργανώσεις κάνουν σπουδαία πράγματα με τα κέρδη από τη μεταπώλησή τους: Υποστηρίζουν τα στρατεύματα. Σώζουν κατοικίδια ζώα. Θεραπεύουν τον καρκίνο. Αλλά, όπως πολλοί από εμάς, δεν θα μάθουμε ποτέ την αλήθεια».

Photo: YouTube

Το σκουπίδι του ενός, ο θησαυρός του άλλου;

Εν μέσω της έκρηξης των online αγορών και των τάσεων του TikTok για fast-fashion hauls, τα καταστήματα thrifting -και οι εφαρμογές thrifting- έχουν εκραγεί τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με μια βρετανική μελέτη, φοράμε μόνο το 44% των ρούχων που έχουμε στην κατοχή μας. Και όταν χρειαζόμαστε περισσότερο χώρο, τι καλύτερο για να ξεφορτωθούμε τα παλιά μας ρούχα από το να τα δωρίσουμε σε φιλανθρωπικά ιδρύματα;

Δυστυχώς, ποτέ δεν είναι τόσο απλό. Σκεφτείτε: Μόνο το 10 έως 30 τοις εκατό των δωρεών μεταχειρισμένων ρούχων σε καταστήματα φιλανθρωπίας μεταπωλούνται πραγματικά στο κατάστημα. Το υπόλοιπο εξαφανίζεται σε έναν μηχανισμό που δεν βλέπει κανείς: Μια τεράστια συσκευή διαλογής, στην οποία τα αγαθά δωρεάς ταξινομούνται και στη συνέχεια μεταπωλούνται σε εμπορικούς εταίρους, συχνά για εξαγωγή στον Παγκόσμιο Νότο.

Στην αγορά της Άκρα / Photo: Wikimedia Commons

Τα ρούχα που ταξιδεύουν

Το πρόβλημα είναι ότι, με την επέλαση της γρήγορης μόδας, αυτές οι δωρεές είναι πολύ συχνά πλέον ένα ακόμη μέσο συσσώρευσης σκουπιδιών – και το σύστημα δεν μπορεί να ανταπεξέλθει. Σκεφτείτε: Περίπου 62 εκατομμύρια τόνοι ρούχων κατασκευάζονται παγκοσμίως κάθε χρόνο, που αντιστοιχούν κάπου μεταξύ 80 και 150 δισεκατομμυρίων ενδυμάτων για να ντυθούν 8 δισεκατομμύρια άνθρωποι.

Σπάνια βλέπουμε τα δίκτυα των ανθρώπων που εμπλέκονται στην επεξεργασία, μεταπώληση και τελικά επαναχρησιμοποίηση των πραγμάτων που δωρίζουμε – τεράστια δίκτυα που περικυκλώνουν τον πλανήτη σαν μια μπάλα νήματος, μεταφέροντας τα ανεπιθύμητα πράγματά μας σε ανθρώπους σε μέρη όπως το Αφγανιστάν ή το Τόγκο ή το Μπαγκλαντές. Οτιδήποτε βάζουμε στον κάδο απορριμμάτων, στέλνεται «μακριά». Σε αυτή την περίπτωση δεν τα πετάμε, αλλά τα δίνουμε.

«Ήθελα να ακολουθήσω αυτό το νήμα – να παρακολουθήσω τη μετακίνηση των δωρεών μέσω των εμπόρων κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων που τα στέλνουν και, στη συνέχεια, να καταγράψω τα εκπληκτικά μέρη στα οποία καταλήγουν αυτά τα ρούχα. Έτσι, μια ανοιξιάτικη μέρα πέρυσι, κατέληξα σε μια πτήση για τη Δυτική Αφρική» γράφει ο συγγραφέας Oliver Franklin-Wallis.

Το Σάββατο στην Άκρα, την πρωτεύουσα της Γκάνας. Ημέρα της αγοράς

Οι αγοραστές γεμίζουν τους δρόμους της κεντρικής εμπορικής συνοικίας, οι δρόμοι είναι γεμάτοι από πάγκους και πλανόδιους πωλητές. Όταν ψάχνετε για μεταχειρισμένα ρούχα στην Άκρα, υπάρχει μόνο ένας προορισμός: Kantamanto, η μεγαλύτερη αγορά μεταχειρισμένων ρούχων στην Γκάνα, και ίσως στη Δυτική Αφρική.

Κάθε εβδομάδα, 15 εκατομμύρια ρούχα διακινούνται μέσω της Kantamanto, όπου υπολογίζεται ότι 30.000 έμποροι στριμώχνονται σε μόλις επτά κλειστοφοβικά στρέμματα. Η πλειονότητα φτάνει, μέσω πλοίου με κοντέινερ, έχοντας δωρισθεί σε φιλανθρωπικές οργανώσεις στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική. Από εδώ, τα ρούχα θα εξαπλωθούν σε όλη τη Γκάνα και πέρα από τα σύνορα, στην Ακτή Ελεφαντοστού, το Τόγκο, τον Νίγηρα, το Μπενίν και πέρα από αυτά.

Νεαρές γυναίκες περνούν με μπάλες ρούχων ισορροπημένες στο κεφάλι τους. Είναι kayayei / Photo: Wikimedia Commons

«Τα ρούχα του νεκρού λευκού»

Το εμπόριο μεταχειρισμένων ρούχων στη Γκάνα και σε ολόκληρη τη Δυτική Αφρική εκτοξεύτηκε τη δεκαετία του 1980 και του ’90, καθώς οι δυτικές φιλανθρωπικές οργανώσεις κατέκλυσαν την Αφρική με ρούχα, τα οποία προορίζονταν τόσο για συγκέντρωση χρημάτων όσο και για βοήθεια.

Όταν τα μεταχειρισμένα υφάσματα έφτασαν για πρώτη φορά στη Γκάνα, ο τοπικός πληθυσμός δεν είχε εμπειρία από τέτοια σπατάλη. Στην πραγματικότητα, υπέθεταν ότι οι ιδιοκτήτες των ρούχων πρέπει να είχαν πεθάνει, γεγονός που οδήγησε στη φράση «Akan» που εξακολουθεί να αναγράφεται σε μία από τις εισόδους του Kantamanto: «Obroni wawu», ή «τα ρούχα του νεκρού λευκού». (Στην Τανζανία, τα μεταχειρισμένα ρούχα αποκαλούνται ομοίως μερικές φορές «kafa ulaya», ή «ρούχα νεκρών Ευρωπαίων»).

Αλλά οι δωρεές, όσο καλές και αν είναι οι προθέσεις, έχουν κάνει τόσο κακό όσο και καλό. Μη μπορώντας να ανταγωνιστούν την πλημμύρα φθηνών αγαθών στην Αφρική, οι τοπικοί τομείς της κλωστοϋφαντουργίας κατέρρευσαν. Μεταξύ του 1975 και του 2000, ο αριθμός των ανθρώπων που εργάζονταν στο εμπόριο κλωστοϋφαντουργίας στην Γκάνα μειώθηκε κατά 75%. Οι επιχειρήσεις απλώς δεν μπορούσαν να ανταγωνιστούν στην τιμή με ένα προϊόν που ο κόσμος πετούσε στα σκουπίδια.

Μέσα στην μεγαλύτερη αγορά μεταχειρισμένων του κόσμου

«Βρίσκομαι εδώ για να συναντήσω τον Yayra Agbofah και τον Kwamena Dadzie Boison, τους συνιδρυτές της The Revival, μιας γκανέζικης μάρκας μόδας που ειδικεύεται στην ανακύκλωση μεταχειρισμένων ρούχων. Ο Yayra, ο δημιουργικός διευθυντής της The Revival, είναι ένας πανύψηλος, κομψός άντρας με προτίμηση στα καπέλα με φαρδιά γείσα και στα παντελόνια με φαρδύτερα ρεβέρ. Ο Kwamena, ο λεπτότερος και πιο ήσυχος από τους δύο, με τακτοποιημένο μούσι και προτίμηση στα δαχτυλίδια, είναι ο επικεφαλής του σχεδιασμού της μάρκας. Μαζί, είναι δύο από τους πιο κομψούς άνδρες που έχω συναντήσει ποτέ, σήμερα και οι δύο ντυμένοι από την κορυφή ως τα νύχια στα μαύρα, ο Yayra με ένα από τα μπλουζάκια της The Revival που γράφει: ghana upcycling department» συνεχίζει ο συγγραφέας Oliver Franklin-Wallis, στο βιβλίο του «Wasteland».

Ο Yayra ψωνίζει από την αγορά Kantamanto από τότε που ήταν έφηβος. «Μεγαλώνοντας ήθελα να δείχνω μοντέρνος, αλλά δεν προέρχομαι από πλούσια οικογένεια που θα μπορούσε να αντέξει οικονομικά το είδος των ρούχων που ήθελα» εξηγεί. «Έτσι άρχισα να ανταλλάσσω ή να επανασχεδιάζω πράγματα που έπαιρνα από τον αδελφό μου και τα άλλα μέλη της οικογένειάς μου. Στη συνέχεια, ο αδελφός μου με σύστησε την Kantamanto και ερωτεύτηκα την αγορά μεταχειρισμένων».

Χάλασαν και τα vintage

Πριν από μερικά χρόνια, ο Yayra άρχισε να ακούει τους εμπόρους στο Kantamanto να παραπονιούνται για την υποβαθμισμένη ποιότητα των αποστολών ρούχων. Το είδε και ο ίδιος. «Συνήθιζα να συλλέγω vintage», εξηγεί ο Yayra.

Μια φορά κι έναν καιρό, μπορούσες να βρεις διαμάντια ανάμεσα στις ατελείωτες δεσμίδες από hoodies της GAP και τζιν της Next, Alexander McQueen φορέματα, Vivienne Westwood τσάντες. Οι πολυτελείς οίκοι μόδας συνηθίζουν να πετσοκόβουν τα απούλητα κομμάτια, γνωστά ως deadstock, έτσι ώστε να μην έχουν αξία μεταπώλησης.

Αλλά μερικές φορές το μη κομμένο απόθεμα έβρισκε το δρόμο του μέσα στα δεμάτια, παρέχοντας μια προμήθεια ρούχων σχεδιαστών στην πρόθυμη σκηνή μόδας της Άκρα. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, η αυξανόμενη δημοτικότητα των εφαρμογών thrifting και μεταπώλησης εξασφάλισε ότι τα πιο ποιοτικά ρούχα (η αξία μεταπώλησής τους εκτοξηεύτηκε) παραμένουν όλο και περισσότερο στον Παγκόσμιο Βορρά, ενώ η γρήγορη μόδα εξαπέλυσε ένα κύμα ρούχων όλο και χαμηλότερης ποιότητας στην αγορά Kantamanto.

Δείτε το βίντεο 

Η αγορά λειτουργεί με βάση ένα χρονοδιάγραμμα

Τη Δευτέρα και την Πέμπτη, τα κοντέινερ φτάνουν φρεσκοφορτωμένα από το λιμάνι της Tema με καινούργια δεμάτια. Οι εισαγωγείς και οι έμποροι κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων πωλούν στη συνέχεια τα δεμάτια στους εμπόρους.

«Οι τιμές κυμαίνονται από περίπου 75 έως περίπου 500 δολάρια, ανάλογα με το από πού προέρχονται, αλλά και την ποιότητα» λέει ο Yayra. Οι βρετανικές μπάλες έχουν την υψηλότερη τιμή- αυτό οφείλεται εν μέρει στην καλύτερη διαλογή και στην αυξημένη πιθανότητα εύρεσης αφόρετων ειδών, τα οποία πωλούνται με προσαύξηση. «Αυτό που έρχεται από την Αμερική και τον Καναδά, έχει πολύ περισσότερα απορρίμματα».

Οι μπάλες πωλούνται ανά τύπο ενδύματος – ανδρικά παπούτσια, γυναικείες μπλούζες – αλλά το συγκεκριμένο περιεχόμενο είναι ένα μυστήριο, οπότε αφού αγοράσουν τις μπάλες, οι έμποροι θα αποτιμήσουν κάθε αντικείμενο.

«Είναι ένα παιχνίδι τύχης» λέει ο Yayra – ένα παιχνίδι που όλο και περισσότεροι έμποροι χάνουν. Όταν οι πωλητές δεν μπορούν να πάρουν πίσω τα χρήματά τους, πολλοί χρεώνονται. Με την πάροδο του χρόνου, καθώς η ποιότητα έχει πέσει, κάποιοι έχουν βρεθεί σε ένα σπιράλ χρέους, χωρίς να μπορούν να ξεφύγουν.

Το Σάββατο είναι η πιο πολυσύχναστη ημέρα της εβδομάδας

Είναι η μέρα που οι περισσότεροι έμποροι ανοίγουν τα δεμάτια τους για τους νέους αγοραστές, οι οποίοι μπορούν να φτάσουν πριν την ανατολή σε αναζήτηση των καλύτερων ευκαιριών.

«Εμείς, ωστόσο, φτάνουμε στα μέσα του απογεύματος, ελπίζοντας ότι οι έμποροι θα έχουν περισσότερο χρόνο να μιλήσουν τώρα που το πλήθος έχει αραιώσει. Η ίδια η αγορά είναι ένας λαβύρινθος από στενά δρομάκια, που συγκρατούνται από απλές ξύλινες δοκούς και μια τσίγκινη στέγη. Αλλά η απλότητά της κρύβει μια ολόκληρη αυτόνομη γειτονιά. Πέρα από τους πάγκους, υπάρχουν μοδίστρες, τσαγκάρηδες, βαφείς, οι οποίοι με ένα γρήγορο μούλιασμα μπορούν να αποκαταστήσουν ένα ξεθωριασμένο μπλουζάκι ή ένα τζιν παντελόνι, μια ολόκληρη ομάδα ανδρών που χειρίζονται σίδερα (χυτοσίδερα, που θερμαίνονται σε καυτά κάρβουνα) για να φρεσκάρουν τα ρούχα. Υπάρχουν κουρείς και πωλητές τροφίμων και μυστικά μπαρ που παίζουν uptempo ρυθμούς, τα οποία σφύζουν από ζωή όταν τελειώσει η δουλειά. Περιπλανιόμαστε σε διαδρόμους γεμάτους με ράφια με ρούχα: Asos, Dorothy Perkins, Zara, μερικά ακόμα με τις ετικέτες των φιλανθρωπικών καταστημάτων. Οι ίδιοι οι πάγκοι είναι μικροσκοπικοί. Το πάτωμα και οι υδρορροές είναι στρωμένα με ρούχα» γράφει ο συγγραφέας Oliver Franklin-Wallis, στο βιβλίο του «Wasteland».

Νεαρές γυναίκες περνούν με μπάλες ρούχων ισορροπημένες στο κεφάλι τους. Είναι kayayei (κυριολεκτικά μεταφρασμένο, «αυτή που κουβαλάει το βάρος»), αχθοφόροι που προσλαμβάνονται από τους πωλητές για να μεταφέρουν τα δεμάτια στην αγορά. Οι kayayei, συχνά αναλφάβητες έφηβες μετανάστριες δεν πληρώνονται σχεδόν καθόλου- πολλές ζουν στον άτυπο οικισμό Old Fadama, σε μικρή απόσταση με τα πόδια από την αγορά.

Photo: YouTube

Οι «θείες»

Η πλειονότητα των πωλητών στο Kantamanto είναι γυναίκες, και έτσι ο Yayra και ο Kwamena τις αποκαλούν με σεβασμό «θεία». Σταματάμε στον πάγκο της Janet Oforiwaa, η οποία εργάζεται στην Kantamanto εδώ και τριάντα χρόνια, από τότε που ήταν κορίτσι και εργαζόταν στον πάγκο της μητέρας της. Πουλάει χειμωνιάτικα ρούχα: παρκά, παλτά, τουίντ μπουφάν. Αυτά μπορεί να φαίνονται απίθανα για πωλητές στη ζέστη της Άκρα, αλλά έχουν το δικό τους κοινό: ψαράδες, ταξιδιώτες και ανθρώπους από τη γειτονική Μπουρκίνα Φάσο, όπου οι νύχτες της ερήμου μπορεί να είναι τόσο κρύες όσο και οι μέρες ζεστές.

Ο Yayra και ο Kwamena ψωνίζουν στο Kantamanto τόσο καιρό που φαίνεται να γνωρίζουν τους πάντες. Οι έμποροι φωνάζουν με χαρά όταν φτάνουν, προσφέροντας θερμούς χαιρετισμούς και αγκαλιές.

«Αργότερα, αφού μου έδειξαν την αγορά, ο Yayra και ο Kwamena με προσκαλούν στην έδρα της δικής τους επιχείρησης, της μη κερδοσκοπικής επιχείρησης ανακύκλωσης που διευθύνουν. Το στούντιο σχεδιασμού της Revival, το οποίο είναι προσαρτημένο στο σπίτι του Yayra σε ένα ήσυχο προάστιο της Άκρα. Όπως και οι ίδιοι, ο χώρος είναι τέλεια στυλιζαρισμένος: γυαλισμένα ξύλινα πατώματα, μουσική που παίζει, το δωμάτιο διακοσμημένο με vintage ραπτομηχανές και φωτογραφίες κομμένες από περιοδικά μόδας. Το στούντιο είναι ένας θησαυρός από τα σκουπίδια της μεταχειρισμένης περιουσίας. Μπάλες με ρούχα στοιβάζονται παντού: κούτες με κοστούμια, κομμάτια από τζιν, ένα κουτί γεμάτο ανδρικά καπέλα. Σε ένα ράφι ο Yayra έχει στήσει ένα μικρό μουσείο με στολές: ένα αστυνομικό παλτό, παραλλαγές από τον πόλεμο του Ιράκ, μπουφάν του αμερικανικού ναυτικού. Ένα σακάκι από το 307ο Τάγμα Σημάτων του αμερικανικού στρατού εξακολουθεί να φέρει και τα δύο διακριτικά του, Optime Merenti, «στον καλύτερο που αξίζει». «Έχουμε μεγάλες σακούλες από αυτά τα πράγματα, με ονόματα ακόμα πάνω τους» λέει ο Yayra» γράφει ο Oliver Franklin-Wallis.

Κάθε μεταχειρισμένο ρούχο αφηγείται μια ιστορία απόστασης και χρόνου

Ένα παλιό δερμάτινο κράνος αμερικανικού ποδοσφαίρου. Ένα μπουφάν των Pittsburgh Steelers. Ένα καπέλο του μπέιζμπολ από το όρος Ρόμπσον, την «ψηλότερη κορυφή στα καναδικά Βραχώδη Όρη». Ένα ολόκληρο ράφι με χοντρά δερμάτινα μπουφάν μοτοσικλέτας, άχρηστα στο τροπικό κλίμα της Γκάνας. Η Revival επιχειρεί να μετατρέψει μερικά από αυτά τα άχρηστα ή μη εμπορεύσιμα αντικείμενα σε κομψά, επιθυμητά αντικείμενα. «Είναι ήδη εδώ, δεν μπορούμε να το στείλουμε πίσω, δεν έχουμε τη δύναμη. Οπότε μπορούμε κάλλιστα να το μετατρέψουμε σε κάτι λειτουργικό εδώ» λέει ο Yayra.

Η Revival συνεργάζεται με τους ειδικευμένους τεχνίτες μέσα στην Kantamanto – τις μοδίστρες, τους ράφτες, τους βαφείς και τους τσαγκάρηδες – για να βοηθήσει στην παράταση της διάρκειας ζωής των αντικειμένων που διαφορετικά θα πετάγονταν. ο Yayra βγάζει ένα κατακόκκινο πουπουλένιο μπουφάν που το έχουν ξαναράψει σε σακίδιο πλάτης. Είναι ένα έξυπνο κομμάτι σχεδιασμού, τόσο βιώσιμο όσο και εκπληκτικά μοντέρνο. «Τώρα μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε και δεν θα καταλήξει σε χωματερή» λέει.

Η Revival είναι προς το παρόν μη κερδοσκοπική, και κάθε συλλογή είναι μικρής κλίμακας και χειροποίητη. Πωλεί τα σχέδιά της σε pop-up καταστήματα μέσα και γύρω από την Άκρα. Προς το παρόν, η επιχείρηση είναι μικροσκοπική και μπορεί να αντιπροσωπεύει μόνο ένα κλάσμα των αγαθών που φτάνουν στο Kantamanto. «Συνειδητοποιήσαμε ότι υπάρχουν τόσα πολλά απορρίμματα και ότι δεν υπάρχει αρκετή ζήτηση γι’ αυτά» λέει.

Photo: YouTube

Η φιλανθρωπία της φιλανθρωπίας

Η απάντησή τους ήταν να βρουν ανθρώπους που αντιμετωπίζουν ελλείψεις σε ρούχα και να βρουν τρόπους να τους βοηθήσουν με τα απορρίμματα. Για παράδειγμα, στη Γκάνα περισσότεροι από 80.000 συλλέκτες φρούτων υποφέρουν από κοψίματα και μώλωπες κατά τη συγκομιδή καρπών φρούτων χωρίς επαρκή εξοπλισμό ασφαλείας.

«Έχουμε περίπου 80.000 καλλιεργητές ανανά στη Γκάνα. Και υπάρχουν καλλιέργειες ανανά σε όλη την Αφρική και την Καραϊβική» λέει. «Οι αγρότες δεν έχουν το κεφάλαιο για να αγοράσουν προστατευτικό ρουχισμό, είναι πολύ ακριβός».

Έτσι, το 2020, η The Revival ανέπτυξε μια σειρά γεωργικών προστατευτικών ειδών από μεταχειρισμένα εισαγόμενα τζιν, τα οποία η μάρκα έχει δωρίσει σε αγρότες σε όλη την Γκάνα. «Εξετάζουμε το ενδεχόμενο παραγωγής στολών για τους εργαζόμενους στο πετρέλαιο και την αποχέτευση» λέει ο Yayra.

Τα απορρίμματα είναι εντυπωσιακά

Φυσικά, η αναβίωση μπορεί να σώσει μόνο κάποια κομμάτια του συνόλου. Σύμφωνα με έρευνα του Ιδρύματος OR, το 40% των ρούχων που φτάνουν στο Kantamanto μετατρέπεται αμέσως σε απόβλητα. Στο τέλος της ημέρας ιδιωτικοί συλλέκτες σκουπιδιών, γνωστοί ως bola boys, θα περάσουν από τους διαδρόμους τραβώντας καρότσια, παίρνοντας τα απούλητα είδη. Αλλά η ίδια η συλλογή κοστίζει χρήματα, και έτσι ορισμένοι έμποροι δεν μπαίνουν στον κόπο, αφήνοντας τα απορρίμματα να συσσωρεύονται στο διάδρομο και στις υδρορροές. Τα απορρίμματα είναι εντυπωσιακά.

Αρκετές φορές την εβδομάδα, τα φορτηγά συλλογής της πόλης μαζεύουν αμέτρητους τόνους υφασμάτων που έχουν πεταχτεί στους διαδρόμους και τις υδρορροές γύρω από την Kantamanto. Προηγουμένως, τα απορρίμματα μεταφέρονταν σε μια τεχνητή χωματερή στην Kpone, έξω από την πόλη. Αλλά η μαζική εισροή υφασμάτινων αποβλήτων τα τελευταία χρόνια δημιούργησε αδύνατες συνθήκες εντός του χώρου υγειονομικής ταφής, εξηγεί ο Solomon.

«Τα υφασμάτινα απορρίμματα απορροφούν το νερό, αναμειγνύονται με το χώμα και τη λάσπη και τα δένουν μεταξύ τους σαν σκυρόδεμα», λέει. Ως αποτέλεσμα, τα συνεργεία συμπίεσης του τοπικού ΧΥΤΑ έπρεπε να κάνουν τριπλάσια περάσματα για να συνθλίψουν τα απορρίμματα. Οι συνέπειες ήταν έντονες. Στο Kpone, «ο κενός χώρος που θα έπρεπε να πάρει τριάντα με σαράντα χρόνια για να γεμίσει, γέμισε σε λιγότερο από τρία χρόνια».

Η νέα δημοτική χωματερή απέχει περισσότερο από μια ώρα οδήγησης από την πόλη και διοικείται από έναν ιδιώτη που δεν είναι φιλόξενος στους ξένους. Η παλιά χωματερή του Φαντάμα, είναι ένας σωρός σκουπιδιών ύψους 10 μέτρων στην άκρη μιας λιμνοθάλασσας.

«Αποφασίζουμε να ανέβουμε στην κορυφή. Ο Yayra καλύπτει το πρόσωπό του με ένα μαντήλι- εγώ τραβάω τη μάσκα του κοροναϊού στο πρόσωπό μου για να βοηθήσω με την ανελέητη δυσοσμία.

Τα σκουπίδια τρίζουν και υποχωρούν κάτω από τα πόδια μου καθώς ανεβαίνουμε. Κομμάτια πολυεστέρα, πλαστικές σακούλες, ολόκληρα κομμάτια από μια παλιά τηλεόραση LG, σπασμένα αυγά που τα τσιμπολογούν οι μύγες – και κάτω από όλα αυτά, κορδέλες και κορδέλες από ρούχα. Ο Yayra και εγώ χτενίζουμε τα σκουπίδια, ξεχωρίζοντας τις ετικέτες: Τζιν Zara, σανδάλια Adidas, ένα σακάκι της Polo University Club, μιας πλέον καταργημένης μάρκας του Ralph Lauren. «Κάποιες μέρες έρχεσαι και βλέπεις φρέσκους σωρούς από ρούχα», λέει ο Yayra.

Βαδίζουμε προς την κορυφή, προσπαθώντας να μην πέσουμε. Από εκεί, μπορούμε να δούμε την παλιά Φαντάμα. Στην κορυφή του λόφου ένα κοπάδι από λιπόσαρκα και αρρωστημένα βοοειδή βόσκει τα σκουπίδια. Ένα έχει ένα κουρελιασμένο σακί με ρούχα μπλεγμένο στο κέρατό της. Με κοιτάζει, με τη σακούλα να ανεμίζει στο αεράκι σαν λευκή σημαία» καταλήγει ο Oliver Franklin-Wallis.

*Το κείμενο είναι ένα απόσπασμα από το βιβλίο «WASTELAND: The Secret World of Waste and the Urgent Search for a Cleaner Future» του Oliver Franklin-Wallis.