Νάιλα Μουχάμαντ αλ Μανγκούς: Γκάφα, προδοσία ή παγίδα;

Η Νάιλα Μουχάμαντ αλ Μανγκούς – όπως είναι το πλήρες όνομά της – θα μείνει πιθανότατα στην Ιστορία για το γεγονός ότι είναι η πρώτη γυναίκα υπουργός Εξωτερικών της Λιβύης μετά την ανεξαρτησία της χώρας, το 1951. Παράλληλα, αναλαμβάνοντας τη συγκεκριμένη θέση στη μεταβατική κυβέρνηση του Αμπντελχαμίντ Ντμπεϊμπά στις 15 Μαρτίου 2021, έγινε μέλος του πολύ μικρού (για την ώρα) κλαμπ των γυναικών που έχουν αναλάβει επικεφαλής της διπλωματίας σε αραβικές χώρες. Για του λόγου το αληθές, μόλις τέσσερις άλλες γυναίκες πριν από αυτήν είχαν το συγκεκριμένο «προνόμιο»: Οι δύο στη Μαυριτανία, η Αλ Νάχα Μπιντ Χάμντι το 2009 και η Φατίμα Μπιντ Ασουάινα το 2015, η Φάουζια Γιουσούφ Ανταμ στη Σομαλία το 2012 και η Ασμα Μουχάμαντ Αμπντουλάχ στο Σουδάν το 2019.

Για την ώρα, πάντως, κάθε αναφορά στην Αλ Μανγκούς παραπέμπει σε προβλήματα και αναταράξεις. Ειδικά μετά την πρόσφατη πρωτοβουλία της να συναντηθεί με τον ισραηλινό ομόλογό της Ελι Κοέν, η οποία προκάλεσε τόσες αντιδράσεις που ανάγκασαν τον Ντμπεϊμπά να την αποπέμψει προκειμένου να σώσει το δικό του πολιτικό «τομάρι», μια και όλες οι πληροφορίες συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι η επίμαχη συνάντηση ήταν σε γνώση του και είχε την έγκρισή του. Οσο για την ίδια, υποχρεώθηκε να αναζητήσει άρον άρον ασφαλές καταφύγιο στην Τουρκία, μια και κινδύνευε άμεσα με σύλληψη – η Λιβύη δεν αναγνωρίζει το κράτος του Ισραήλ -, ενώ φερόταν να δέχεται απειλές και για τη ζωή της, καθώς θεωρήθηκε από πολλούς ως «προδότης».

Αξίζει να σημειωθεί ότι η 50χρονη σήμερα Αλ Μανγκούς (γεννήθηκε στις 7 Ιουνίου 1973) μεγάλωσε στην πόλη της Βεγγάζης, στην Ανατολική Λιβύη, η οποία τα τελευταία χρόνια βρίσκεται στα χέρια του πολέμαρχου Χαλίφα Χαφτάρ. Ωστόσο, διατηρεί ρίζες και στη Μιζράτα, που βρίσκεται στο δυτικό τμήμα της χώρας και ελέγχεται σήμερα από τις δυνάμεις του Ντμπεϊμπά. Είναι κόρη του φημισμένου στη χώρα καρδιολόγου και αιματολόγου δρος Μουχάμαντ Αμπντουλάχ αλ Μανγκούς, ενώ ο θείος της, ο Γιουσέφ Αλ Μανγκούς, υπήρξε από τους πλέον υψηλόβαθμους στρατιωτικούς κατά τη διάρκεια του προηγούμενου καθεστώτος, του Μουαμάρ Καντάφι, το οποίο ανατράπηκε το 2011. Μάλιστα, κατά τα δραματικά γεγονότα εκείνης της χρονιάς επιχείρησε να καλύψει δημοσιογραφικά όσα συνέβαιναν στη Βεγγάζη, με ανταποκρίσεις προς ξένα ΜΜΕ. Στη συνέχεια, βρέθηκε να εργάζεται για λογαριασμό του μεταβατικού συμβουλίου, υπό την ηγεσία του Μουσταφά Αμπντέλ Τζαλίλ, προτού ασχοληθεί επισταμένως με τον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την κοινωνία των πολιτών, σε μια χώρα κατακερματισμένη, όπου ο εμφύλιος δεν σταμάτησε ουσιαστικά ποτέ μετά το 2011.

Οι δεσμοί με τις ΗΠΑ. Διαπρεπής νομικός στη Λιβύη, όπου αποφοίτησε από την ομώνυμη σχολή στο Πανεπιστήμιο της Βεγγάζης, ήταν γνωστή και για τους στενούς δεσμούς που σταδιακά απέκτησε με τις Ηνωμένες Πολιτείες – οι οποίες φέρονται ότι έπαιξαν αποφασιστικό ρόλο στην οργάνωση της συνάντησής της με τον υπουργό Εξωτερικών του Ισραήλ και γενικότερα στην προσπάθεια επαναπροσέγγισης ανάμεσα στη Λιβύη και το εβραϊκό κράτος. Οι δεσμοί αυτοί αναπτύχθηκαν αρχικώς μέσω της μετεκπαίδευσής της σε αμερικανικά ιδρύματα, στα οποία απέκτησε μάστερ και διδακτορικό – με το τελευταίο να αφορά τη διαχείριση κρίσεων και τη διαδικασία ειρήνευσης.

Αυτά τα εφόδια της επέτρεψαν να εργαστεί ως τοπικός αντιπρόσωπος στη Λιβύη του Ινστιτούτου για την Ειρήνη (USIP), που έχει έδρα τις ΗΠΑ. Οπως επίσης και να συνεργαστεί με αρκετές κυβερνήσεις αραβικών χωρών, υπό την «υψηλή εποπτεία» της Ουάσιγκτον, κάτι που τη βοήθησε στο να διευρύνει σημαντικά τον κύκλο των επαφών και γνωριμιών της στην περιοχή.

Η δραστηριότητα την οποία ανέπτυξε της απέφερε και μια σειρά από διεθνείς διακρίσεις: Τον Δεκέμβριο του 2021, για του λόγου το αληθές, το βρετανικό BBC την περιέλαβε στη λίστα με τις 100 γυναίκες της χρονιάς, ενώ το 2022 το Στέιτ Ντιπάρτμεντ της απένειμε το Διεθνές Βραβείο των Θαρραλέων Γυναικών.

Το σίγουρο είναι ότι αφότου ανέλαβε υπουργός Εξωτερικών της μεταβατικής κυβέρνησης επιχείρησε να βάλει το δικό της διακριτό στίγμα σε σχέση με τον Ντμπεϊμπά. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι ενώ ο πρωθυπουργός και άμεσος προϊστάμενός της θεωρείται εκλεκτός και προστατευόμενος της Αγκυρας, η ίδια δεν δίστασε – στη διάρκεια, μάλιστα, συνάντησής της με τον τέως υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου – να ταχθεί κατηγορηματικά υπέρ της αποχώρησης όλων των ξένων στρατευμάτων και μισθοφόρων από τη Λιβύη, συμπεριλαμβανομένων φυσικά των τουρκικών, προκειμένου να μπορέσουν να διεξαχθούν ομαλά εκλογές.

Ειδικά όσον αφορά στο Παλαιστινιακό – μια υπόθεση την οποία κατηγορήθηκε ότι πρόδωσε με την απόφασή της να συναντηθεί με τον Κοέν -, αρκετά ΜΜΕ και ιστοσελίδες υπενθυμίζουν ότι στο παρελθόν υπήρξε ένθερμη υποστηρίκτρια του αγώνα για ανεξάρτητο κράτος. Μάλιστα, έχει κυκλοφορήσει ευρέως ένα βίντεο που τη δείχνει να φορά τη γνωστή παλαιστινιακή μαντίλα κατά τη συνάντηση που είχε με τον βοηθό υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζόι Χουντ κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στο Λιβύη τον Μάιο του 2021.

Τίποτα από όλα τα παραπάνω, πάντως, δεν στάθηκε ικανό να την προφυλάξει από μια ενέργεια η οποία, πιθανότατα, θα τη σφραγίσει για ολόκληρη την περαιτέρω διαδρομή της. Εστω κι αν αρκετοί θεωρούν πως υπεύθυνος για αυτό είναι ο συνομιλητής της, δηλαδή ο ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών, που για κάποιον λόγο (άγνωστο μέχρι στιγμής) αποκάλυψε μια συνάντηση η οποία θεωρητικά ήταν απόρρητη.

Έντυπη έκδοση «ΤΑ ΝΕΑ Σαββατοκύριακο»