Ουκρανία: Ποιός είναι ο ισχυρός ολιγάρχης και παλιός υποστηρικτής του Ζελένσκι, που προφυλακίστηκε

Μετά από μια ακρόαση στο Περιφερειακό Δικαστήριο Shevchenkivsky στο Κίεβο, αργά το Σάββατο 2 Σεπτεμβρίου, ο Κολομόισκι, ένας από τους πλουσιότερους άνδρες της Ουκρανίας, εμφανίστηκε στα ουκρανικά ΜΜΕ να απομακρύνεται από το κτήριο του δικαστηρίου.

Μόλις είχε ακούσει την απόφαση του Δικαστηρίου να προφυλακιστεί για 60 ημέρες, ενώ οι αρχές θα ερευνούν κατηγορίες απάτης εναντίον του, όπως ανέφερε το Εθνικό Πρακτορείο Ειδήσεων της Ουκρανίας (Ukrinform).

Ειδικότερα, ο Κολομόισκι ερευνάται από την Υπηρεσία Ασφαλείας της Ουκρανίας (SBU) καθώς και από το Γραφείο Οικονομικής Ασφάλειας της Ουκρανίας, σύμφωνα με τα άρθρα 190 και 209, για απάτη και ξέπλυμα περιουσίας που αποκτήθηκε με εγκληματικό τρόπο.

Η Γενική Εισαγγελία της Ουκρανίας εποπτεύει την προανάκριση, η οποία θα επικεντρωθεί στον φερόμενο ρόλο του Κολομόισκι στο ξέπλυμα πάνω από 130,5 εκατ. δολ. με μεταφορά κεφαλαίων στο εξωτερικό μεταξύ 2013 και 2020, χρησιμοποιώντας τις τράπεζες που έχει υπό τον έλεγχό του.

Η Υπηρεσία Ασφαλείας της Ουκρανίας ανακοίνωσε την υπόθεση εναντίον του το πρωί του Σαββάτου, δημοσιεύοντας φωτογραφίες στο Telegram Messenger που δείχνουν να του επιδίδονται έγγραφα από αξιωματικούς ασφαλείας και να τα υπογράφει.

«Διαπιστώθηκε ότι κατά τη περίοδο 2013-2020, ο Ίχορ Κολομόισκι νομιμοποίησε πάνω από 14 εκατ. δολ. αποσύροντάς τα από το εξωτερικό και χρησιμοποιώντας την υποδομή των τραπεζών υπό τον έλεγχό του», ανέφερε η υπηρεσία σε δήλωση.

Ποιος είναι ο Ίχορ Κολομόισκι 

Ο Κολομόισκι αναμφίλεκτα αποτελεί κλασικό παράδειγμα Ουκρανού ολιγάρχη που συγκέντρωσε τεράστιο πλούτο μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ το 1991 –χάρη στην αμερικανική «τεχνογνωσία»– και άσκησαν τεράστια πολιτική και οικονομική επιρροή.

Τα ΜΜΕ και οι τραπεζικές του επιχειρήσεις κατέστησαν τον Κολομόισκι έναν από τους πλουσιότερους ανθρώπους στην Ουκρανία.

Ο Κολομόισκι είναι πρώην ιδιοκτήτης της κορυφαίας ουκρανικής τράπεζας PrivatBank, η οποία κρατικοποιήθηκε στα τέλη του 2016 ως μέρος της εκκαθάρισης του τραπεζικού συστήματος.

Έχει περιουσιακά στοιχεία στον ενεργειακό, τον τραπεζικό και άλλους τομείς, συμπεριλαμβανομένου ενός τηλεοπτικού καναλιού με επιρροή.

Πριν από την εισβολή της Ρωσίας τον Φεβρουάριο του 2022, ο Ζελένσκι και η ομάδα του ψήφισαν νομοθεσία που απαιτούσε από τους ολιγάρχες να εγγραφούν και να μείνουν μακριά από την πολιτική. Ο πόλεμος έχει διαβρώσει την εξουσία των ολιγαρχών καθώς βιομηχανικά περιουσιακά στοιχεία έχουν καταστραφεί στα ανατολικά και νότια και τα τηλεοπτικά τους κανάλια εκπέμπουν κεντρικά.

Κατά τη διάρκεια του πολέμου, ο Ζελένσκι τόνισε τη καταστολή της διαφθοράς από την Ουκρανία, καθώς το Κίεβο υπέβαλε αίτηση για ένταξη στην ΕΕ και ελπίζει να εξασφαλίσει δεκάδες δισ. δολάρια για να βοηθήσει στην ανοικοδόμηση της χώρας μετά τον πόλεμο, που δεν φαίνεται να πλησιάζει στο τέλος του.

Στο μάτι των Αμερικανών

Η κράτηση του Κολομόισκι δεν είναι η πρώτη κίνηση, εν καιρώ πολέμου, που τον αφορά. Τον Νοέμβριο του 2022, οι αρχές ανέλαβαν τον έλεγχο των συμμετοχών σε μεγάλες στρατηγικές εταιρείες, μερικές από τις οποίες συνδέονταν με τον επιχειρηματία, επικαλούμενος νόμους εν καιρώ πολέμου για να βοηθήσει την πολεμική προσπάθεια.

Μέσα στο 2023, οι αρχές πραγματοποίησαν έρευνα στο σπίτι του ολιγάρχη σχετικά με υπόθεση υπεξαίρεσης και φοροδιαφυγής στις δύο μεγαλύτερες εταιρείες πετρελαίου της χώρας που ανήκουν εν μέρει σε αυτόν.

Σημειώνεται ότι ο ολιγάρχης έχει μπει στο μάτι και των ΗΠΑ ήδη από το 2021. Το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ τον είχε κατηγορήσει στο παρελθόν ότι χρησιμοποιεί την «πολιτική του επιρροή και εξουσία για προσωπικό όφελος».

Τον Μάρτιο του 2021, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ επέβαλε κυρώσεις στον Κολομοΐσκι για την υποτιθέμενη συμμετοχή του σε «διαφθορές που υπονόμευαν το κράτος δικαίου και την πίστη του ουκρανικού κοινού στους δημοκρατικούς θεσμούς και τις δημόσιες διαδικασίες της κυβέρνησής τους».

Οι αμερικανικές αρχές των ΗΠΑ έχουν επίσης ισχυριστεί ότι ο Κολομόισκι έχει κάνει ξέπλυμα χρήματος μέσω των ΗΠΑ, αλλά ο ίδιος έχει αρνηθεί οποιαδήποτε αδικοπραγία.

Δεν πληρώνει εγγύηση

Έτσι ο ολιγάρχης θα τεθεί υπό κράτηση μέχρι τις 31 Οκτωβρίου, ενώ του δόθηκε η επιλογή να καταβάλει εγγύηση άνω των 14 εκατ. δολάρια.

«Εάν ο επιχειρηματίας καταθέσει εγγύηση, πρέπει να πληροί μια σειρά από προϋποθέσεις – να μην εγκαταλείψει την τοποθεσία όπου θα μείνει, να εμφανιστεί για ανακρίσεις και να ειδοποιήσει τις αρμόδιες αρχές για οποιαδήποτε αλλαγή κατοικίας, αν υπάρχει», προσθέτει η έκθεση Ukrinform.

«Του απαγορεύεται επίσης να επικοινωνεί με μάρτυρες και άλλους υπόπτους σε αυτή την ποινική διαδικασία… και πρέπει επίσης να παραδώσει τα διαβατήριά του για να ταξιδέψει στο εξωτερικό».

Οι δικηγόροι υπεράσπισης είπαν ότι ο Κολομόισκι θα ασκήσει έφεση κατά της απόφασης, αμφισβητώντας τη νομιμότητά της, αλλά ότι δεν θα καταβάλει εγγύηση σχεδόν 14 εκατ. δολ. για να εξασφαλίσει την απελευθέρωσή του, ανέφερε το Radio Liberty.

Οι σχέσεις με Ζελένσκι

Μετά την απόφαση, ο Ζελένσκι ευχαρίστησε τις υπηρεσίες επιβολής του νόμου για την αποφασιστικότητα που έδειξαν να προσάγουν μακροχρόνιες υποθέσεις στη δικαιοσύνη.

«Χωρίς αμφιβολία, δεν θα υπάρξει «business as usual» για δεκαετίες για όσους λεηλάτησαν την Ουκρανία και έθεσαν τον εαυτό τους πάνω από το νόμο και τους κανόνες… Ο νόμος πρέπει να λειτουργήσει», είπε.

Ωστόσο, ο Ουκρανός ολιγάρχης είναι παλιός γνώριμος και ευεργέτης του Ουκρανού προέδρου. Ο Ίχορ Κολομόισκι υπήρξε βασικός υποστηρικτής της προεκλογικής εκστρατείας του Ζελένσκι το 2019.

Πριν κερδίσει την προεδρία, ο Ζελένσκι έγινε γνωστός ως κωμικός και έπαιξε τον ρόλο του προέδρου σε μια εκπομπή που προβλήθηκε σε τηλεοπτικό κανάλι που ανήκει στον Κολομοίσκι. Βέβαια, ο Κολομοίσκι έχει αρνηθεί οποιαδήποτε επιρροή στη κυβέρνηση.

Πόλεμος στη διαφθορά από Ζελένσκι

Η υπόθεση εναντίον του Kolomoisky είναι η τελευταία στην Ουκρανία κατά της διαφθοράς εν μέσω της εισβολής της Ρωσίας, η οποία έχει βάλει στο στόχαστρο πολλά πρόσωπα υψηλού προφίλ και έχει αποκαλύψει πολυτελή ρολόγια, αυτοκίνητα και χιλιάδες δολάρια σε μετρητά.

Σύμφωνα με έκθεση της Διεθνούς Διαφάνειας του 2021, η Ουκρανία είναι η δεύτερη πιο διεφθαρμένη χώρα στην Ευρώπη μετά τη Ρωσία και κατατάσσεται στην 122η θέση παγκοσμίως μεταξύ 180 χωρών.

«Κάθε εγκληματίας που έχει το θράσος να βλάψει την Ουκρανία, ειδικά σε περιόδους πολέμου, πρέπει να καταλάβει ξεκάθαρα ότι θα του περάσουμε χειροπέδες», είπε ο Βασίλ Μάλιουκ, επικεφαλής της SBU, σε δήλωση του τον Φεβρουάριο.

Νωρίτερα φέτος ο Ζελένσκι απέλυσε μια σειρά από ανώτερους Ουκρανούς αξιωματούχους για ένα σκάνδαλο διαφθοράς που συνδέεται με την προμήθεια προμηθειών εν καιρώ πολέμου. Ήταν η μεγαλύτερη ανατροπή της κυβέρνησής του από την έναρξη της εισβολής της Ρωσίας.

Μεταξύ εκείνων που εμπλέκονται σε έρευνες για διαφθορά είναι ο ασκών καθήκοντα επικεφαλής της φορολογικής αρχής του Κιέβου, ο οποίος φέρεται να συμμετείχε σε ένα σχέδιο για την παράβλεψη 1,2 δισ. δολ. σε απλήρωτους φόρους, και ο πρώην υπουργός Εσωτερικών Arsen Avakov, ο οποίος ήταν συνδεδεμένος με έρευνα για τη συντριβή ελικοπτέρου της 18ης Ιανουαρίου που σκότωσε 14 άτομα. Ο Άβακοφ αρνήθηκε οποιαδήποτε αδικοπραγία.

Στις 11 Αυγούστου, ο Ζελένσκι απέλυσε όλους τους υπευθύνους των περιφερειακών στρατιωτικών κέντρων στρατολόγησης, επικαλούμενος τον «παράνομο πλουτισμό, τη νομιμοποίηση παράνομα αποκτηθέντων κεφαλαίων, το παράνομο όφελος και την παράνομη μεταφορά ατόμων υπόχρεων για στρατιωτική θητεία πέρα από τα σύνορα». «Κάθε «στρατιωτικός επίτροπος» εναντίον του οποίου διεξάγεται ποινική έρευνα θα λογοδοτήσει», είπε. «Οι αξιωματούχοι που μπέρδεψαν τους ιμάντες ώμου τους με το κέρδος θα οδηγηθούν σίγουρα στη δικαιοσύνη».

Με πληροφορίες από CNN, REUTERS