Χάρτινα καλαμάκια: Παγκόσμια ανησυχία για την χρήση τους – Πότε γίνονται επικίνδυνα

Έχει αποδειχθεί ότι βιομεγεθύνονται και καταλήγουν στο πιάτο μας. Έχουν αρνητικές επιδράσεις τόσο στην υγεία όσο και στο οικοσύστημα και σύμφωνα με έρευνες κρύβονται μέσα στα χάρτινα καλαμάκια.

Ο λόγος για τα αιώνια χημικά PFAS που ευθύνονται μεταξύ άλλων για επιπλοκές της ανάπτυξης, του αναπαραγωγικού, της παχυσαρκίας ενώ υπάρχουν ενδείξεις για συσχέτιση με καρκίνο του προστάτη, σύμφωνα με τον καθηγητή Αναλυτικής χημείας του ΕΚΠΑ, Νίκο Θωμαΐδη.

Πόσο μπορούμε να τα χρησιμοποιούμε;

Όπως σημειώνει ο κ. Θωμαΐδης μπορούμε να χρησιμοποιούμε άφοβα τα χάρτινα καλαμάκια το πολύ μέχρι 20 λεπτά.

«Μετά καταστρέφεται και το ίδιο αν είναι κακής ποιότητας. Θεωρούμε ότι επειδή οι συγκεντρώσεις είναι χαμηλές σε τέτοιον χρόνο χρήσης, δε θα υπάρχει πρόβλημα», εξηγεί.

Πριν από τρία χρόνια τα χάρτινα καλαμάκια μπήκαν στη ζωή μας ως οικολογική εναλλακτική των πλαστικών που αποδεδειγμένα έκαναν κακό στο περιβάλλον.

Ωστόσο, νέα μελέτη του Πανεπιστημίου της Αμβέρσας έδειξε πως ίσως και αυτά δεν είναι τόσο αθώα όσο φαίνονται.

«Τα χάρτινα καλαμάκια είχαν πλασαριστεί ως φιλικά προς το περιβάλλον αλλά νέες μελέτες δείχνουν πως τα χημικά που εμπεριέχουν μπορεί να είναι τόσο βλαβερά για το περιβάλλον όσο και για τους ανθρώπους. Η νέα οδηγία είναι να χρησιμοποιούμε τα μεταλλικά καλαμάκια ή και καθόλου», υπογραμμίζει ο καθηγητής.

Μέχρι την Ανταρκτική τα «αιώνια χημικά»

Ερευνητές στην Ελβετία ανακάλυψαν πως στα 9 από τα 10 καλαμάκια φτιαγμένα από μπαμπού, υπήρχαν PFAS, γνωστά και ως τα αιώνια χημικά και αυτό γιατί αυτές οι τοξικές χημικές ενώσεις είναι απίστευτα ανθεκτικές στο περιβάλλον.

«Ακόμα και αύριο να σταματούσε η χρήση των PFAS, θα χρειαζόμασταν 1 – 2 γενιές για να μειωθεί η συγκέντρωση. Έχουν εντοπιστεί μέχρι και στην Ανταρκτική», αναφέρει ο Γιάννης Κατσογιάννης, πρόεδρος Ελλήνων χημικών.

Οι PFAS δεν εντοπίζονται βέβαια μόνο στα χάρτινα καλαμάκια αλλά βρίσκονται σε αμέτρητα προϊόντα όπως τα αντικολλητικά τηγάνια και τις τοστιέρες.

Οι ειδικοί συστήνουν ψυχραιμία, με την προτροπή πάντως «όπου είναι εφικτό να πίνουν τον καφέ χωρίς καλαμάκι». «Να αποφεύγεται τα χάρτινα καλαμάκια όσο μπορείτε», λένε.

O Ιωάννης Κατσογιάννης, πρόεδρος Ελλήνων Χημικών, μιλώντας στο LIVE NEWS μίλησε για τις έρευνες που έγιναν σε Αμερική και Βέλγιο και αποκάλυψαν πως υπάρχουν επιβλαβείς χημικές ουσίες στα χάρτινα καλαμάκια.

Συγκεκριμένα, σε 39 δείγματα που ελέγχθηκαν στην Αμβέρσα, βρέθηκαν υπερφθοροαλκυλικές ουσίες (PFAS) που δεν βιοδιασπώνται και μπορούν να περάσουν στη διατροφή μας.

«Αυτό που θα έλεγα εγώ είναι να αλλάζετε τα καλαμάκια συχνά. Όπου είναι εφικτό θα πρέπει να το αποφεύγουμε. Ακόμα και τον καφέ, ας το πίνουμε χωρίς καλαμάκι. Το καλαμάκι απελευθερώνει την ένωση στο ποτό και όλη τη συγκέντρωση την παίρνουμε μέσα μας», προτείνει ο κ. Κατσογιάννης.

Τα ευρήματα της έρευνας του  Πανεπιστημίου της Αμβέρσας

Οι ερευνητές εξέτασαν 39 διαφορετικές μάρκες καλαμάκια, κατασκευασμένα από διάφορα υλικά, όπως χαρτί, μπαμπού, γυαλί, ανοξείδωτο ατσάλι και πλαστικό. Αυτά τα καλαμάκια υποβλήθηκαν σε δύο γύρους δοκιμών για τον εντοπισμό επιβαρυντικών ουσιών που φέρουν την κωδική ονομασία «PFAS».

Τι προέκυψε; Το 69% από τα καλαμάκια περιείχε PFAS, με τα χάρτινα να είναι πρώτα στη λίστα.

Ενδεικτικά αναφέρεται πως τα χάρτινα καλαμάκια περιέχουν σε 90% των αναλύσεων τις ουσίες PFAS, ενώ τα κατασκευασμένα από μπαμπού σε 80% και τα πλαστικά σε 75%. Για την ιστορία, τα γυάλινα διαπιστώθηκε πως είναι η καλύτερη εναλλακτική, καθώς περιέχουν σε 40% των αναλύσεων τα χημικά αυτά.

Στην ερώτηση, γιατί τα καλαμάκια από χαρτί είναι αυτά που έχουν «διαποτιστεί» με περισσότερα χημικά, οι ερευνητές δεν έχουν σαφή απάντηση.