Πληθωρισμός: Οδεύουμε προς επανάληψη της δεκαετίας του ’70; – Έκθεση της ING

Περισσότερο πιθανό από ποτέ μοιάζει ένα δεύτερο κύμα παγκόσμιου πληθωρισμού, αφού συντρέχουν σοβαροί λόγοι για να παραμείνουν ψηλά οι τιμές και κατά την επόμενη δεκαετία, όπως αναφέρει σε έκθεσή της η ING.

Ο πληθωρισμός μειώνεται μόλις εδώ και λίγους μήνες σε όλες τις μεγάλες οικονομίες, αλλά η συζήτηση γύρω από ένα πιθανό δεύτερο κύμα έχει ήδη ξεκινήσει. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι γεμάτα με διαγράμματα όπως τα παρακάτω, τα οποία συγκρίνουν το πρόσφατο κύμα πληθωρισμού σε σχέση με την εμπειρία της δεκαετίας του 1970.

Αυτά τα διαγράμματα δεν αποτελούν απαραίτητα κριτήριο- το παρελθόν δεν αποτελεί τέλειο μέτρο για το μέλλον, ιδίως δεδομένου ότι το δεύτερο κύμα της δεκαετίας του 1970 μπορεί να αποδοθεί σε μια διαφορετική τεράστια πετρελαϊκή κρίση.

Η δεκαετία του ’70

Αλλά στο μυαλό των κεντρικών τραπεζιτών οι εφιάλτες εκείνης της περιόδου διαμορφώνουν τις σημερινές αποφάσεις. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής υποστηρίζουν ότι σκοπεύουν να διατηρήσουν τα επιτόκια σε υψηλά επίπεδα.

Αν ανατρέξουμε 50 χρόνια πίσω, ο πληθωρισμός όχι μόνο δεν κατάφερε να επιστρέψει στα προηγούμενα χαμηλά είτε στις ΗΠΑ είτε στο Ηνωμένο Βασίλειο μετά την αρχική κορύφωση του 1974, αλλά και οι δύο χώρες είδαν τουλάχιστον μία επιπλέον κορύφωση  τα επόμενα χρόνια. Η Γερμανία τα πήγε μεν καλύτερα, αλλά οι υψηλοί μισθοί συνέβαλαν στην εκ νέου άνοδο του πληθωρισμού.

Oι τιμές του πετρελαίου στη δεκαετία του 1970 έπληξαν την αμερικανική οικονομία που ήδη είχε πληγωθεί από τα επίμονα εμπορικά και δημοσιονομικά ελλείμματα που αυξήθηκαν κατά τη δεκαετία του 1960, υποβοηθούμενη από τη συχνά χαλαρή νομισματική πολιτική του τότε προέδρου της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ  Άρθουρ Μπερνς.

Η υπερβάλλουσα ζήτηση βοήθησε να τερματιστεί το σύστημα σταθερών νομισμάτων του Bretton Woods και το δολάριο ΗΠΑ έχασε το ένα τέταρτο της αξίας του μεταξύ 1970 και μέσων 1973, καθώς η συμφωνία κατέρρευσε, ενισχύοντας το πλήγμα από το υψηλότερο κόστος ενέργειας. Και όλα αυτά συνέβησαν σε μια οικονομία που ήταν πολύ περισσότερο επικεντρωμένη στη μεταποίηση από ό,τι είναι σήμερα.

Ομοιότητες και διαφορές

Επιστρέφοντας στο σήμερα, η οικονομία φαίνεται πολύ διαφορετική. Ωστόσο, σύμφωνα με την ING προκύπτουν πολύτιμα διδάγματα.

Τα κύρια συμπεράσματα της έκθεσης είναι τα εξής:

– Ένα δεύτερο κύμα δεν είναι αναπόφευκτο, αλλά υπάρχουν σοβαροί λόγοι να περιμένουμε ότι ο δομικός πληθωρισμός θα είναι και υψηλότερος και πιο ασταθής κατά την επόμενη δεκαετία. Το ίδιο ισχύει και για τα επιτόκια των κεντρικών τραπεζών.

– Οι ΗΠΑ είναι λιγότερο ευάλωτες σε ενεργειακά σοκ απ’ ό,τι στη δεκαετία του 1970, αλλά μια περαιτέρω αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου είναι πιθανή, και αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει νέα κύματα πληθωρισμού στην ευρωζώνη.

Με τις τιμές να εξακολουθούν να είναι αρκετά υψηλότερες από τα επίπεδα του 2021, ένα σοκ θα ήταν πιθανότατα μικρότερο. Ωστόσο, ένα δεύτερο σοκ στις τιμές της ενέργειας θα μπορούσε να οδηγήσει σε πιο έντονη ανατροφοδότηση μεταξύ μισθών της ευρωζώνης και του πληθωρισμού.

– Οι ελλείψεις μετάλλων, είτε λόγω έλλειψης επενδύσεων είτε λόγω γεωπολιτικής, αποτελούν έναν αυξανόμενο κίνδυνο πληθωρισμού, ιδίως εν μέσω της πράσινης μετάβασης. Αυτό πιθανότατα δεν θα δημιουργούσε πληθωριστικό σοκ τύπου 2022 από μόνο του, αλλά είναι πιθανό να αποτελέσει πηγή σταθερών τιμών πίεσης τα επόμενα χρόνια. Οι ακραίες καιρικές συνθήκες είναι επίσης πιθανό να κάνουν τις τιμές των τροφίμων πιο ασταθείς.

– Η συνδικαλιστική οργάνωση είναι λιγότερο διαδεδομένη από ό,τι στη δεκαετία του 1970, αλλά υπάρχουν ενδείξεις ότι η δύναμη των εργαζομένων αυξάνεται εν μέσω διαρθρωτικών ελλείψεων εργατικού δυναμικού. Η ικανότητα των εργαζομένων να προστατεύσουν τους πραγματικούς μισθούς σε μελλοντικά πληθωριστικά σοκ αναμένεται να αυξηθεί.

– Η αυστηρότερη δημοσιονομική και νομισματική πολιτική αναμένεται να λειτουργήσει ως φρένο στον πληθωρισμό βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα. Τα επιτόκια δεν είναι πιθανό να επιστρέψουν στα προ-Covid χαμηλά επίπεδα στο άμεσο μέλλον, ενώ η ποσοτική χαλάρωση είναι απίθανο να χρησιμοποιηθεί ως οικονομικό τρικ.

Πηγή: ΟΤ